Спирттердің жіктелуі. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары.

10.3D

Спирттер

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің А.Ә.Т:

Сыныбы: 10

Қатыспағандар саны:

Тақырыбы:

Спирттердің жіктелуі

Оқу мақсаты:

10.4.2.25 спирттерді функционалдық топтардың орналасуы және гидроксил тобының саны бойынша жіктеу;

Сабақтың мақсаты

Спирттерді гидроксил тобының санына байланысты, гидроксил тобымен байланысқан көмірсутек радикалының табиғатына байланысты, гидроксил тобымен байланысқан көміртек атомының табиғатына байланысты жіктеу.

Тілдік мақсат:

Оқушылар:

- спирттерді функционалдық топтың орналасуы мен гидроксил тобы саны бойынша дұрыс жіктейді

Пәнге қатысты лексика мен терминология: спирт, метил спирті, көмірсутек радикалы, номенклатура, изомер, жіктеу, функционалдық топ, гидроксил тобы, біріншілік спирт, екіншілік спирт, үшіншілік спирт,

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер:

Біратомды және көпатомды спирт... ; қаныққан ..., қанықпаған ..., ароматты...;

... гидроксил тобымен байланысқан көмірсутек радикалына сәйкес ...;

функциональдық топтың болуы мүмкін изомерлер санын елеулі ұлғайтады.

Бағалау критерийі

Оқушылар:

Спирттердің жіктейді

Спирттердің құылымдық формулаларын бейнелейді

IUPAC номенклатурасын қолданады

Спирттердегі изомерленуді ажыратады

Алғашқы білім:

8.4А Көміртегі қосылыстары

9.1В Қосылыстар құрылымы

10.3А Органикалық химияға кіріспе

10.3B Көмірсутектер

Құндылықтармен байланыс

Бір-біріне деген құрмет, адалдық, өмір бойы оқу құндылықтары.

Жоспар

Жоспарланған әрекеттер (төмендегі жазбаларды өзіңіздің жоспарлаған әрекеттеріңізбен алмастырыңыз)

Ұйымдастыру кезеңі

Ой қозғау.

Ертеде бір патшаның есігінің алдына лашын құсы дән тастап кетіпті. Патша сол дәнді алып, уәзірлеріне беріп еккізеді. Дән өсімдік болып жайқалып шығады. Келесі жылы одан да әдемі болып өседі.Үш-төрт жылдан кейін өсімдік жеміс береді. Елдің бәрі таң қалады. Күзге таман әдемі мөлдір жемісті жеп көруге жүрексінеді. Содан соң патшаның әмірімен жемісті ыдысқа салып қояды. Біраз күннен кейін ыдыстағы жеміс көпіреді. Одан мөлдір сұйық пайда болады. Уәзірлер сұйықтықты алып патшаға көрсетеді. Патша сұйықтықты бір тұтқынға ішкізуді бұйырады. Тұтқын бір кесе ішеді, ешнәрсе болмайды, екіншісін береді.Үшіншісін тұтқын өзі сұрап ішеді. Біраздан кейін ән салады, бей-жай күйге түседі. Ең соңында тұтқын патшаның тағын сұрап әлек салады. Шаршап қалжырап ұйықтап кетеді. Сонда бұл не болғаны?

Ертегідегі жұмбақтың шешу арқылы сабақтың тақырыбы анықталады

Сабақтың тақырыбы және мақсатымен оқушыларды таныстыру

Құрамында –ОН тобы бар көмірсутек туындылары

Спирттер

https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/11-synyp/biratomdy-spirtterding-nomenklaturasy

Спирттердің жіктелуі, молекулаларының құрылымдары туралы түсінік беру

Спирттер – құрамында sp³-гибридтелген көміртек атомына байланысқан кем дегенде бір функционалды –OH гидроксил тобы бар органикалық қосылыстар.

Көміртек радикалымен байланысқан (R–), молекуласында бір гидроксил тобы бар спирттерді біратомды спирттер деп атайды. Спирттердің жалпы формуласы – ROH.

Молекуласында бір гидроксил тобы бар, көмірсутек радикалымен байланысқан спирттерді бір атомды дейді.

Егер көміртек молекуласында гидроксил тобымен екі сутек атомы алмасса, онда оларды екі атомды спирттер дейді, ең қарапайым өкілі этиленгликоль (1,2-этандиол):

CH₂(OH) – CH₂(OH).

Көптеген көп атомды спирттерде гидроксил тобы әртүрлі көміртекте болады.

Спирттердің жіктелуі:

• гидроксил тобының санына байланысты
• гидроксил тобымен байланысқан көмірсутек радикалының табиғатына байланысты
• гидроксил тобымен байланысқан көміртек атомының табиғатына байланысты

Тапсырма №1 (P) (f)

Бекіту сұрақтары

Тапсырма №2 (І) (f)

Үйге тапсырма:

Төмендегі спирттердің құрылымдық формулаларын жазыңдар:

а) 2,3-диметилбутандиол-2,3

ә) 2,2,3,4-тетраметилгексанол-3

б) 2-метил-3,3-диэтилгексантриол-1,2,4

в) 3,3-диметил-4-этилгексанол-2

г) пропантриол- 1,2,3

Рефлексия

Сабақта

• Мен білдім ...
• Мен үйрендім ...
• Маған ұнады ...
• Қиындық туғызды