Органикалық заттардың формуласын табуға есептер шығару. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 10.2.А. Органикалық химияға кіріспе

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Органикалық заттардың формуласын табуға есептер шығару

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

• Органикалық заттардың қарапайым және молекулалық формулаларын элементтердің массалық үлестері және олардың буының салыстырмалы тығыздығы арқылы шығару.

 Сабақ мақсаттары

Органикалық заттардың молекулалық формуласын табу мәселелерін шешу дағдыларын дамыту.

 Бағалау критерийі

Оқушы оқу мақсатына жетеді, егер:

• Газдардың салыстырмалы тығыздығы арқылы заттың молярлық массасын анықтайтын формуланы қолданады
• Дұрыс есептеулер жүргізеді
• Физикалық шамалардың анықталу бірліктерін жазады
• Заттың молекулалық формуласын көрсетеді

Тілдік мақсаттар

Құндылықтарды дарыту

Сыныптастың пікірін құрметтеу мәдениетін қалыптастыру

Адамгершілік нормаларын, достық қарым-қатынастарын, жауаптылығын, тыңдау дағдыларын дамыту

 Пәнаралық

 байланыстар

• физика

 АКТ қолдану

 дағдылары

Презентация, видеофрагмент бойынша тапсырмалар, суреттер, интерактивті тақта.

Бастапқы білім

8.2A Атомның электронды құрылысы.

8.4В Көміртегі және оның қосылыстары.

9.1В Қосылыстардың құрамы.

10.3А Органикалық химияға кіріспе.

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

- Сәлемдесу, оқу мақсаттары мен бағалау критерийлерін жариялау.

- Оқушылар жұп бойынша сабақтың кілт сөздерін 3 тілде айтады

- «True-False» ойыны түріндегі материалдарды қайталау

• Органикалық заттардың құрамында тек көміртегі пен сутегі бар.
• Метанның формуласы - С₂Н₄
• Этанол – молекуласында бір атомы ОН^- тобына ауыстырылған этанның өнімі
• Пропаналь – альдегидтер класының өкілі
• Органикалық қосылыстардың молекулаларында көміртегі атомының валенттілігі 4-ке тең
• Заттың құрылымдық формуласы молекуладағы атомдардың тәртібін көрсетеді

- Есептер шығару.

№1 есеп.

• Көмірсутектің буларының сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 35-ке тең. Оның құрамындағы көміртегінің массалық үлесі 85,71%-ды құрайды. Көмірсутектің молекулалық формуласын шығарыңыз.

№1 есепті шешудің 1-ші жолы.

• Көмірсутектің формуласын СхНу деп алайық.
• Формуланы қолданып, белгілі тығыздығы бойынша молярлық массасын анықтаймыз:

• М(СхНу)=35*2г/моль=70г/моль
• = m(C)/m(CxHy)*100%= /100%=x*A.r.(C)/M(CxHy)
• 85,71%/100%=12х/70
• 12х=85,71%*70/100%
• 12х=60
• х= 60/12=5
• С₅Н_у
• 12*5+1*у=70
• У=70-60
• У=10
• С₅Н₁₀
• Жауабы: С₅Н₁₀

№2 есеп.

• Құрамында 81,8% көміртегі және 18,2% сутегі бар заттың молекулалық формуласын табыңыз. Азот бойынша заттың салыстырмалы тығыздығы 1,57 құрайды.

№2 есепті шешудің 2-ші жолы.

Шешуі:

1. Тапсырманың берілгенін жазыңыз.

2. Салыстырмалы тығыздығы бойынша M_r(C_хH_y) салыстырмалы молекулалық массасын есептеңіз:

3. Қатынастары бойынша х және у-ті табу:

4. Қарапайым формуласын жазу: С₃Н₈.

Тексеру: М_r(C₃H₈) = 44, сәйкесінше, C₃H₈ – шынайы формуласы.

№3 есеп.

• Көмірсутегінің молекулалық формуласын табыңыз, көміртегінің массалық үлесі 83,34%-ды құрайтын болса. Ауа бойынша оның буының салыстырмалы тығыздығы 2,483-ке тең.

- «Сен - маған, мен - саған» . Жұппен жұмыс.

Оқушылар дәптерлерін алмастырып, 3-ші есепті келесі критерийлер бойынша тексеруі керек:

• 1. молярлық массаны және 1 моль көмірсутектің массасын тапқанына (1 балл)
• 2. 1 моль көмірсутегіндегі көміртегі мен сутегінің массасын тапқанына (1 балл)
• 3. 1 моль көмірсутегіндегі С және Н атомдарының зат мөлшерлерін және қарапайым формуласын көрсеткеніне (1 балл)
• 4. заттың шынайы формуласын тапқанына (1 балл)
• 5. жауабын жазғанына (1 балл)

Жалпы: 5 балл

3-ші есептің дұрыс шығарылған жауаптарын қағаздарға шығарып, таратып беру.

• М (СхНу)= 29г/моль* 2,483=72г/моль
• m(СхНу)= 72г
• m(С)= 0,8334*72=60г
• m(Н)=(1-0,8334)*72=12г
• n(C)=60/12=5моль
• n(Н)=12/1=12моль
• С₅Н₁₂- КС-ң қарапайым (эмпирикалық) формуласы
• М(С₅Н₁₂)=72
• С₅Н₁₂- КС-ң шынайы (молекулалық) формуласы

- Бекіту.

№4 есеп.

Көміртегі, сутегі және оттегінің массалық үлестері сәйкесінше: 52,18%, 13,04% және 34,78%.

Сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 23-ке тең

а) Заттың молекулалық формуласын анықтаңыз.

b) Осы қосылыстың құрылымдық формуласын жазыңыз.

№5 есеп

Белгісіз бір көмірсутектің буларының оттегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 1,375-ке тең. Сутегінің массалық үлесі 18, 2%-ға тең. Көмірсутектің молекулалық формуласын табыңыз.

№6 есеп.

Көмірсутектегі көміртектің массалық үлесі 83,33%-ға тең. Сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 36-ға тең. Қосылыстың формуласын анықтаңыз.

№7 есеп.

82,75% көміртегі және 17,25% сутегі бар заттың формуласын шығару керек. Ауа бойынша осы заттың буының салыстырмалы тығыздығы 2-ге тең.

Рефлексия:

-Үй жұмысы.

• Егер сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 22-ге тең болса, онда көміртегінің 81,8% және сутегінің 18,2% үлесі бар заттың формуласын анықтаңыз.

Дифференциациялау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.

Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз.

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?