Қайнау. Меншікті булану жылуы

Тақырыбы:

Қайнау .

Меншікті булану жылуы

Қарақия ауданы

Жетібай кентіндегі №8 орта мектептің

физика пәні мұғалімі

Юсупов Рустем Орынбаевич

Қандай процесс

булану деп аталады?

2. Буланудың қандай екі түрі бар?

3. Кебу деген не?

Қайнау.

Меншікті булану жылуы

1. Неліктен таразы тепе-теңдігі бұзылады?

2. Неліктен бірнеше күннен кейін сұйықтар деңгейі әртүрлі болады?

Сұрақтарға жауап беріңдер

3. Неліктен тарелкедегі су тез буланады?

Булану кезінде сұйықтың

температурасы

қалай өзгереді?

Неліктен сұйықтың булануы

кезінде температурасы

төмендейді?

Сұйықтың булануы кезіндегі салқындауы ылғалдылықты өлшейтін құралдарда қалай қолданылады?

Ауа ылғалдылығын өлшеу

Ылғалдылықтың маңызы

Ауа райын

болжау

Мата, қағаз,

конфет т.б өндіру.

Кітапханалар

Мұражайлар

Қалыпты ылғалдылық

40- 60 %

Көкөніс,жемістерді және

сақтау т.б.

Аурухана,

дәріханалар

1. Қандай процесс

конденсация

деп аталады?

2. Конденсация кезінде энергия жұтылады ма, бөлінеді ме?

Қайнау

Қайнау – бұл сұйықтың тек үстіңгі бетінен ғана емес, сонымен бірге оның ішінде де бу көпіршіктерінің пайда болуымен жүретін қарқынды булану процесі.

Қайнауды жалғастыру үшін сұйықтыққа сырттан энергия беріп отыру керек.

Қайнау әрбір сұйық үшін қайнау температурасы деп аталатын температурада жүреді.

Неліктен бу көпіршіктері ұлғаяды және жоғары көтеріледі?

Жауабы:

Ауа көпіршіктерінің іші су буымен толады да, олардың өлшемдері үлкейе береді, сонымен бірге сұйық тарапынан әрекет ететін ығыстырушы күш те артады да бу көпіршіктері жоғары көтеріле бастайды.

Булану

Fы

Fау

Неліктен шу естіледі?

Жауабы:

Көпіршіктер ыдыс қабырғасынан ажырайды да , жоғары көтеріледі.

Осыған сәйкес қайнар алдында ызыл естіледі.

булану

конденсация

Р Қаныққан бу

Рсұйық

Қайнау температурасы сұйықтың еркін бетіне түсетін

сыртқы қысымға тәуелді болады.

Қысым төмендегенде сұйықтың қайнау температурасы

төмендейді .

Қысым артқанда қайнау

температурасы артады.

Меншікті булану жылуы.

Сұйықтықтың бірлік массасын қайнау температурасында буға айналдыруға қажетті жылу мөлшерін меншікті булану жылуы деп атайды.

Меншікті булану жылу r әрпімен белгіленеді, өлшем бірлігі Дж/кг

Конденсациялана отырып бу, булануға кеткен жылу мөлшерін бөліп шығарады.

Сұйықтықты буға айналдыруға қажетті жылу мөлшерін есептеу үшін:

Қайнау температурасында алынған кез келген сұйықтықтың кез келген массасын буға айналдыру үшінқажетті жылу мөлшерін есептеу үшін меншікті булану жылуын сұйықтың массасына көбейту керек:

Q=rm

Қайнау температурасындағы будың конденсациясы кезінде бөлетін жылу

мөлшерін де осы формуламен

есептейміз

Арасандар

Арасандар ыстық су мен буды үнемі шығарып отыратын көзі болып табылады.

Кебу

Қайнау

Салыстырайық:

Кестені толтырайық

Графиктерде бірдей массадағы спирт пен судың қыздырылуы мен қайнауы көрсетілген.

20

40

60

80

100

1. Спирттің графигін көрсетіңдер

2. Суды буландыруға қажетті жылу мөлшерін есептеп табыңдар.Судың массасын 5 кг деп алыңдар.

A

B

К

М

Қайнау барысында берілген энергия неге жұмсалады?

Судың меншікті булану жылуы 2,3*106Дж/кг дегенді қалай түсінесің?

780С-тағы спирт буының конденсациясы кезінде қанша жылу бөлінеді?

Конденсация кезінде энергияның

бөлінетінін тәжірибеде қалай

дәлелдеуге болады?

Сұрақтарға жауап беріңдер

Үй жұмысы:

§18, ІІ тарауды қайталау

11-жаттығу 4,5,7

Назар аударғаныңызға

рахмет!