Дарынды балалармен жұмыс

Пәні:_________________________

Пән мұғалімі:__________________

Дарынды бала - ол кім?

Еліміздің дамуындағы стратегиялық міндеттерді шешуде білім беру саласына тың жаңалықтар, ұтымды шешімдер енгізу қажеттілігі –заман талабы болып тұр. Себебі 21 ғасыр ғылым мен техника ғасыры екендігі баршамызға мәлім. Осындай ауқымды мәселені шешудің негізгі тетіктерінің бірі – балалардың дарындылығын дамыту. Қазақстан әлем аренасына шығып, халықаралық деңгейде экономикалық және мәдени байланыстарды дамыту үшін дамыған мемлекеттермен терезесі тең болып қарым-қатынас жасауы үшін интеллектуалды элитаны қалыптастыру ісін қолға алуда.

Дарындылық-адам қоғамында және бір құндылық ретінде қаралатындықтан дарынды балалармен жұмыс істеу адам ресурсын барынша жақсы пайдалану болып табылатыны сөзсіз. Бұл бағытта мемлекет тарапынан жас талаптыларды қолдау бағдарламасы және президенттің «Дарынды балаларға арналған мектептерді қолдау мен дамыту» қаулысы. «Дарын» республикалық ғылыми- практикалық орталығы жасаған консепция қызмет етуде. Осыншалық маңызды істе жалпы білім беру мекемелерінің алар орны орасан зор, себебі онда барша бала білім алады да оның ішінде дарынды балаларда отырады. Оны байқамау, оның патенциялын дамытуға мүмкіндік бермеу қылмыспен тең әрекет. Ал соншама баланың ішінде табиғи дарынын қалай байқауға, дамытуға болады.

Бұл сұраққа жауап беру үшін негізгі екі аспектіні назарда ұстау қажет: Дарынды баланы анықтау және онымен жұмыс істеуді ұйымдастыру. Дарынды балалардың бір-бірінен айырмашылығы болғанымен, кейбір ортақ ерекшеліктеріде бар. Дегенмен ғылымда бала дарындылығын анықтайтын кей бір әдістер бар.

Олар:

- Аналитикалық(Жаппай әдіс)

- Түрлі тесттер

- Анкеталар

- Ата-ананың әңгімесі

- Мұғалімнің мінездемесі

- Диагностикалық әдіс.

Дарынды балалармен жұмыс істеу мазмұны

- Мектептегі айрықша қабілетті, дарынды оқушыларды анықтау , қолдау.

- Дарынды балалармен тұрақты, жүйелі жұмыс жасап, олардың табиғи қабілетін ашу, дамыту.

- Дарынды балалардың күнделікті сабақта алған білімі мен іскерлігін үнемі назарда ұстау.

- Дарынды баланың пәнге қызығушылығы қаншалықты деңгейде екендігін анықтап, пән олимпиадаларына қатыстыру.

- Оқушының білім-біліктілігін анықтай отырып, деңгейлік тапсырмалар беру.

- Шығармашылық ізденісін шыңдау бағытында қандай қосымша әдебиеттер пайдалану қажеттігіне кеңес беріп отыру.

Дарындылықты анықтау дамыту және

ұйымдастыру.

«Қазақстан ұлы держава болуы

  үшін бізге күш-қуаты, қажыр

  қайраты мол, ақылды да ойлы

  дарынды жастар керек »

 Н.Ә. Назарбаев

Дарынды балаларды анықтау

Жолдары

1. Дискуссия туындайтын жағдай жасау

2. Сабақ үстінде экстрималдық жағдайлар (ситуациялар) туғызу

3. Ойындар ұйымдастыру (КВН, сайыс, дебат, т.б)

4. Топтық жұмыс ұйымдастыру

5. Творчествалық потенциалын зерттейтін тәсілдер жүргізу

6. Әр оқушыға өсу деңгейін көрсететін мониторингтер жасау

7. Деңгейлеп оқыту

8. Жеке тапсырмалар беру

Дарынды балалармен жұмыс істеуде нені ескеру керек?

Балаларның пәнге қызығушылығын, білуге құштарлығын нақты анықтау.

 Балаға тапсырманы деңгейлеп беріп, зейінін тұрақтандыру қажет.

Баланың мінезін – құлқын ерекшелігін білу.(Нені ұнатады, нені ұнатпайды,қай кезде білімді жақсы меңгереді, қай кезде шаршайды? т.б)

 Баланың бір қалыпты, жүйелі жұмыс жасауына көңіл бөлу.

 Берілген тапсырманы бірлесе талдау.

Бала қызығушылығына қолдау көрсету, орынды кеңес бере білудің маңызы зор.

Дарындылықты анықтау

Міндеттері:

• Баланың жеке тұлғалық ерекшеліктерін дамыту оны қоғамда өмір сүруге психологиялық тұрғыдан дайындау.
• Балалардың кәсіби және жеке даралық қабілетін анықтай алуына психологиялық педагогикалық көмек көрсету.

Негізгі принциптері: Баламен жеке сыйластық және сенімді қарым-қатынас орнату.

Болжап отырған нәтиже: Оқу бағдарламасына сай білімді терең меңгерген, жеке шығармашылық қабілеті дамыған, ұлттық сана сезімі жетілген және ішкі жан дүниесін тануға, өзін өзгелермен салыстыра алатын іс – әрекетге талдау жасай алатын жоспарлау мүмкіндігін қалыптасқан тұлға.

Дарындылық анықтамасы:

• Іс-әрекеттің сәтті орындалуын қамтамасыз ететін қабілеттік істің өзара сәйкестік сапалығын айтады.
• Іс – әрекеттің жағдайдағы ерекшелігін, кеңінен қамтылған адам мүмкіндігі.
• Ақылдың потенциалы немесе интелек. Оқуға, білімге жалпы танымдық мүмкіндіктер және қабілеті.
• Баланың табиғаты арқылы дамыған қабілет туралы.
• Таланттылық және адамгершілігінің жоғары жетістіктерге жеткізетін іс -шаралар.

Дарынды баланың сипаттамасы:

• Интелектуалдық сферасы.
• Білімділік өрісі
• Ойлау қабілеті ерекшесі тұрақты, қызығуы мол, кейде бір іспен айналысса тоқтай алмайды, өз ойын ерте жеткізеді.

Дарындылық үш параметрмен анықталады:

• Танымдылық жеке дамуы.
• Психологиялық дамуы.
• Физикалық дамуы.

Дарынды оқушыларды таңдау барлығы назар аударатын ерекшеліктер.

• Дарынды бала өзгеше және шапшаң ойлайды.
• Дарынды оқушылардың ішкі сезімі жағынан өзгешелігі өте сезімтал, ықлас қойған нәрсесін, тақырыбын әр жерде негізгі мәселе етіп ұсынады.
• Дарынды оқушылардың физикалық тұлғадан ерекшелігі дамудағы шапшаңдылық ақындарша сөйлеуі жиі-жиі берілуі қиял-күйінің басым түсуі.
• Әлеуметтік тұрғыдан ерекшелігі адамгершілік сезімдерінің ерте дамып жоғары моральдық қасиеттерге ие болуы.

Дарындылықты анықтағанда төмендегі факторларды ескеру керек.

• Жас ерекшелігі.
• Тұлғалық ерекшелігі.
• Экспериментатордың тұлғалық ерекшелігін.

«Балалар құқығы конвенциясының» баптары

туралы мәлімет.

1-4 бап. «Бала» туралы түсінікті анықтайды. (Әр бір адамдық тұлға 38 жасқа дейін) конвенция бекіткен принцптердің бірі шыңырау биік баланыда. Қоғамды да қызықтырады, міндетті түрде дискреминациялық құқық – мемлекеттің қарауында екендігі ескертіледі.

5-11 бап. Бала құқығы өмір сүруге сол елдің азаматы болуын, ылғи жеке бас бостандығының сақталуын, өзінің құқығын білуін, ата – анасының құқығын, міндеттерін (жеке немесе екеуінің) жанұя бірлігі құқығы сақталады.

12-17 бап. Ерекше міндеттерді немесе жеке бас құқықтарын өзінің көз қарасын жеткізуі, өз пікірі, ой бостандығы, ар-ұятты әлемдік ассоциялық жиын бар, балаға жеткізілетін хабарлар. Бұл бапта өтелгендер бұрын ережеде жарияланбаған халықаралық акт.

20-26 бап. Бала құқығы жоғарғы дәрежеде, міндетті мемлекеттік қорғауда және көмек беру мақсатында жетім балалар, ата-аналық құқығына айырылған, қашқындар толық емес, ауыл есік тән саулығына байланысты және сонымен қатар балаға оған жеткілікті дәрежеде медициналық әлеуметтік көмекті қажет ететін балаларға көмек беру қажет.

28-31 бап. Бала құқығын мемлекет тарапынан қорғау, эканомикалық және сексуалдық және басқа да жағдайлардан, наркотикалық психотроптық ұрлап кету сату туралы түрлерінен қорғау.

37-40 бап. Бала құқығы құқықбұзушылық, қылмыстан, түрлі қысымдық жаза беруге қарсылық, әскери қақтығыс немесе соғыс кезінде де құқықтары қорғалуы керек.

41-45 бап. Конвенцияның екінші бөлімі туралы түсінік оның мазмұны, мемлекеттік басшылығы айтылады. Халықаралық комитетте баланың құқығы және оның жоғарғы биікке орындалуы қамтамасыз етіледі.

_________________сыныбының______________________ пәні

бойынша дарынды оқушылармен жұмыс жоспары

20_____- 20_____ оқу жылы

Мақсаты:

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын нақты анықтау, балаға тапсырманы деңгейлеп беріп, зейінін тұрақтандыру, баланың мінез құлық ерекшелігін жетік білу, дарындылыққа тәрбиелеу.

Сынып жетекшісі:____________________________

Дарынды оқушыларды педагогикалық

қолдаудың тақырыптық күнтізбелік жоспары

201___ - 201___ оқу жылы

Пән мұғалімі:______________________

______________пәнінен үлгерімі жоғары оқушылар тізімі

Сыныбы:

Сыныбы:

Сыныбы: