Биология пәнінен тесттер жинағы


Биология пәнінен тестер жинағы /2019-2020 жж/ Ustudy

  • Ағзаның аллергиялық реакциясына кедергі жасайды – эозинофил
  • Ағзаның ауру қоздырғыштарының қабылдау реті – иммунитет
  • Адамдағы бұлшықеттің саны – 600 ден астам
  • Аналық жыныс жүйесін емдейтін дәрігер –гинеколог
  • Аталық жыныс мүшелері – қуық, шәует шығаратын түтік , зәр шығаратын түтік, жұмыртқалар
  • Ауыз қуысының жоғарғы жағы – қатты және жұмсақ таңдай
  • Бауыр жасушалары - гепатоциттер
  • Бауыр жасушалары – гепатоциттер
  • Бүйрек арқылы тәулігіне 1500- 1800 л қаннан бірінші реттік зәр түзіледі – 150-180л
  • Вегетативті жүйке жүйесі бөлінеді – Симпатикалық, парасимпатикалық
  • Вирустық аурулар - сары ауру; қызылша; ұшық; тұмау; шешек
  • Генеративті бүршікте болады – гүл бүршігі
  • Ғарышқа ұшырылған алғашқы өсімдік – хлорелла
  • Дәм сезу емізікшелері мен бүртіктері болады – тілдің сілемейлі қабықшасында
  • Дәм сезу рецепторлары орналасқан – тілде
  • Дене температурасы қоршаған орта температурасына тәуелді ағзалар: бақа; Зауза; қоңызы; сазан;
  • Екі сабалақ жүнді теңіз шошқасын будандастырудан 36 сабалақ жүнді және 11 тегіс жүнді ұрпақтар алынған. Белгілердің генотип бойынша ажырауы қандай қатынаста болады? - 1: 2: 1
  • Жабын ұлпа арқылы эфир майын бөлетін түктер – қабыршақтар түктер
  • Жаздық сарымсақтың егілуі – көктемде
  • Жасуша мембранасының қызметі – серпімділік
  • Жүйке жүйесінің гигиенасын сақтау ережесі – Мектептен кейін тынығып, үй тапсырмасын орындау
  • Жүрек автоматизмі – Жүректің өзінде пайда болатын импульс әсерінен оның жиырылу қабілеті
  • Зәр шығару өзегі арқылы сыртқа шығарылады – қуық бұлшықетінің жиырылуынан
  • «Зоология философиясы» еңбегінің авторы-Ж.Б. Ламарк
  • К. Линнейдің «Өсімдік түрлері» атты еңбегі жарияланды- 1753 ж
  • Көз ауруы сығырлықтың пайда болуы – сәуленің торлы қабыққа жетпей қиылысуынан
  • Көп ұялы, көп тұқымды жеміс – жидек тәрізді жеміс
  • Көпжылдық мәнгі жасыл шөптекті өсімдік- Плаунтәріздес
  • Күрделі гүлшоғырлы өсімдік – жүзім
  • Қазақстанда сирек кездесетін лалагүлділердің Қызыл кітабына тіркелген саны –14
  • Қазақстанның Қызыл кітабына енген қырықжапырақ түрлері- мыңжылқықырықжапырағы; шолпаншаш сүмбілі
  • Қаңқа сүйектенуі және өсуі аяқталады – 20-25 жас
  • Қозғалу кезінде үйкелісті азайтып, оқыс соққыны әлсіретеді- шеміршек
  • Қосжарнақтылар класына жататын тұқымдас – Алабота
  • Қызылшақа балапан шығаратын құстар – тоқылдақ; кептер; торғай;
  • Мақсыр өсімдігінен алынатын май мөлшері – 25- 37 %
  • Мақта өсімдігінің ұрық шашатын тұқымы – шит
  • Өсімдік жасуша қабықшасы тұрады – целлюлозадан
  • Өсімдікте зат алмасудың нәтижесінде бөлінетін қатты және сұйық заттардың бөліп шығаратын ұлпа – бөліп шығарушы
  • Өсімдіктердің негізгі ең кіші құрылымдық бірлігі – жасуша
  • Себетгүлі тек түтікшелі гүлден тұратын өсімдіктер – Сарықалуен
  • Сперматазойдтар пайда болады –аталық бездер
  • Суда тіршілік ететін - суаршын; сушалқақ; зұламат
  • Сүйекке иілгіштік және серпімділік қасиет береді – органикалық заттар
  • Сүйекқап жасушаларының бөлінуінен сүйектер өседі – жуандап
  • Сүтқоректілердің қаңқасы – 1.Омыртқа жотасы, кеуде қуысы; 2.Жамбас белдеуі, артқы аяқтар; 3. бассүйек; 4.иық белдеуі, қол сүйектері
  • Сыртқы аталық мүшесі – ұма
  • Табиғатта тіршілік ететін біржасушалы және көп жасушалы жасыл балдырлар – 13 000
  • Тамақтың қоймалжың сұйық ботқасының асқазаннан ішекке өтуін реттейді – сфиниктер
  • Теңіз атбас балығы мен ит балықтың дене пішінінің балдырға ұқсау реңі - еліктеуші
  • Теңізде тіршілік ететін кейбір қосжақтаулы ұлулар тағам ретінде пайдаланады – устрица; гребешок; медия;
  • Тропиктік ормандарда өсетін ағаштарда болатын қосалқы тамыр – тіреу
  • Туберкулез ауруымен ауырған адамда өкпесіндегі өзгеріс – қатаяды, беріштенеді
  • Тұқым түзетін өсімдікті атайды - тұқымды
  • Тынысалу мен тыныс шығарудың ырғақты алмасуы реттеледі – ортаңғы мида
  • Уақыттың қысқа мерзімінде өтетін эволюциялық өзгерістер – микроэволюция
  • Ұзын жасушалардан құралған жібі бір қатарға орналасқан көпжасушалы балдыр – спирогира
  • Цитология ғылымы зерттейді – жасушаларды
  • Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы – ұлпа
  • Ылғалдың әсеріне байланысты өсімдіктердің экологиялық топтары – ксерофиттер, гидрофиттер, суккуленттер, мезофиттер, гигрофиттер
  • Ішкі ұрықтық жапырақшадан дамиды – тынысалу
  • Қырықжапырақтәріздестер - жоғары сатыдағы споралы өсімдіктердің арасында ең ерте пайда болған түрі. Бұдан 300 млн жыл бұрын ормандарда судың көп жиналуынан жер жиі батпақтанып, нәтижесінде биіктігі 40 м жететін қырықжапырақтәріздестер түзіліп, олар лайға құлап, нығыздалып, миллиондаған жылдар бойы оттегінің қатысуынсыз қырықжапырақтәрізділерден тас көмір түзілген. Тас көмір - өте қызулы отын. Тас көмірден алынатын химиялық заттар жанғыш газ, пластмасса, асфальт т.б. ретінде өте маңызды. Қырықжапырақ атауы өсімдік жапырағы тақтасының қауырсын тәрізді бірнеше қайтара тілімделуіне байланысты берілген. Қырықжапырақ тәріздестердің қазіргі уақытта 10 000-нан астам түрі бар. Тропикте бұл өсімдіктер ағаш және лиана түрінде өседі. Олардың суда өсетін түрлері де бар. Австралия мен Жаңа Зеландияда биіктігі 20 метрге дейін жететін ағаш түрлері кездеседі. Норфол аралдарында алеофила, эксцелла қырықжапырағының орташа биіктігі 18,28 м. Қазақстанда қырықжапырақтәріздестердің ағаш текстес түрлерін ботаникалық бақтардан көруге болады. Оларды сәндік, көгалдандыру және дәрілік мақсаттарда қолданады.
  • Усасыр қырықжапырақ өсімдігінің жапырағының ірі болу себебі - жапырағы ұшынан шексіз өседі
  • Қырықжапырақтардың түзілген тас көмірден алынатын шикізаты – күкірт қышқылы
  • Усасыр қырықжапырақтарынан алынатын тұнбаны қолданылады – жараны жазуға
  • Қырықжапырақтәрізділердің Қазақстанда сирек кездесетін, Қызыл кітапқа тіркелген түрі- мыңжылқы қырықжапырағы
  • Усасыр қырықжапырақ өсімдігінің жапырағының астыңғы бетінде жүйкені бойлай орналасқан қоңыр төмпешік аталады- сорустар
  • Теңіздің тұзды суында өсетін балдырлар жасыл балдырлардан өзгеше келеді. Олар теңіздер мен мұхиттардың түбінде жүздеген шақырым жерді қамтып өседі. Бұл балдырлардың кейбір түрлері Қазақстанда Каспий теңізінде де кездеседі. Қоңыр балдырлардың барлығы да көпжасушалы, 1500-дей түрі бар. Биіктігі бір миллиметрден бірнеше ондаған метрге жетеді. Ең ірілерінің талломы тарамдалып тұрады. Қоңыр балдырлардың жасуша қабықшасының сырты созылыңқы сілемейлі қабықшамен қапталған. Жасушасы бір ядролы, вакуольдері, хромотофорлары бар. Майда вакуольдердің дән тәрізді хромотофорлары жасуша қабықшасына жақын орналасады. Хромотофорларында хлорофилл және қоңыр бояулары болады. Бұл бояу қоңыр балдырларда жүретін фотосинтезге күннің ультракүлгін сәулесін тиімді пайдалануға көмектеседі. Олар әртүрлі тереңдікте өседі. Қызыл балдырлар қоңыр балдырлар сияқты аса ірі болмайды. Олардың жасушаларында хромотофорында хлорофилден басқа қызыл-көк пигменттері болады. Теңіздің түбінде айрықша адемі, көз тартады. Балдырлардың табиғатта, шаруашылықта кеңінен пайдаланады.
  • Теңіз балдырлары – қоңыр, қызыл
  • Сілемейлі қабықша қызметі – құрғап кетуден сақтау
  • Жасушасының қор заты – май, қантты заттар
  • Теңіздің 270 м тереңдігінде болатын балдыр – қызыл балдыр
  • Порфира балдырын арнайы табиғи жағдайға жақын ортада өсіріп, пайдаланады – көкөніс есебінде

Биология пәнінен тест жиынтығы (телеграмма Айтуған)

  • Әр құмырсқаға тән қасиет – инстинг
  • Құмырсқалардың қорғаныш құралы – қышқыл
  • Көбею қызметін атқаратын құмырсқалар – аталық, аналық
  • Құмырсқа жатады- шағатын жарғаққанаттылар
  • Топтасып тіршілік етеді – құмырсқа
  • Гүл шірнесін, тозаңды жинап, балға, балауызға айналдыратын , ұяны тазалайтын, ортаны реттейтін балараның түрі- жұмысшы
  • Бал арадан алынатын өнім- балауыз
  • Тұмсығының қызметі- гүл шырынын сорады
  • Балараның дене бөліктері- бас, көкірек, құрсақ
  • Балара қай типке жатады- буынаяқтылар
  • Суккелентті экологиялық топқа жатаны өсімдіктер – кактус, алоэ, агава
  • Пордуценттердің экологиялық ролі- органикалық заттарды түзеді, қоректік тізбек бастамасын құрайды
  • Тыныс алу қозғалыстары жүзеге асады- тыныс алудан
  • Жасанды дем беру ережелері – тамыр соғуын тексеру, түймелерін ағыту , өкпесін судан тазарту, қос қолдап басу, ауа үрлеу
  • Қандауыршаның өзіне тән ерекшелігі- сірқабық
  • Майшабақтектестер отрядына жатады- түлкібалық, қылқа
  • Жас бауырсорғыштар қан тамырлар арқылы мүшелерге өтеді- бауырға, өт жолына
  • Кірпікшелілер типіне жататын жәндіктер- опалина, валантидий, сувойка
  • Туберкулез таяқшаларының лас шаңда сақталуы- 3 айға дейін
  • Жеуге жарамды саңырауқұлақтар-ақсаңырауқұлақ, жерқұлақ, қозықұйрық
  • Жануарлардың ұрықтық дамуының ұқсастығын шығу тегінің бір екендігін дәлелдейтін әдіс- салыстырмалы- эмбриологиялық
  • Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалаы жиынтық – коцерванттар
  • Бозкілем, семізот, алоэ өсімдіктері су қорын жинайды- жапырақтарында
  • Г. Мендель бұршаққа тәжірибе жасаған кезде өте қолайлы болған объект- өсіруге қолайлы, күй талғамайды
  • Жібек өндірудегі маңызды әдіс- партоногенез
  • Митоздың бөлінуі кезіндегі фазаның реттік жүйесі- профаза-метофаза- анафаза- телофаза
  • Ішкі аналық мүшесі- қынап
  • Жүктілік ұзақтығы – 280 тәулік
  • Ақыл ой санасы ойлау қабілеті толысып шығармашылық іс әрекеттері табыстарға әкелетін кезең- кемелденген кезең
  • Бұл кезеңде қозғалысқа байланысты дағдылар қалыптасады- сәбилік
  • Адам ағзасындағы аталық жыныс жасушасы – сперматазоид
  • Саусақ ұштарының сыртында орналасқан жалпақ мүйізді түзіліс –тырнақ
  • Бауырдан бөлінетін өттің белсенді ортасы –әлсіз сілтілі ортасы
  • Зәр құрамындағы қатты заттардың тасқа айналуынан болады – уролитиаз
  • Нәруыздар қарын сөлінің құрамындағы фермент арқылы ыдырайды- пепсин
  • Бүйректе зәр түзілудің бірінші кезеңі- фильтрация
  • Эритроциттердің негізгі қызметі- оттегі мен көмірқышқыл газын тасымалдау
  • Жүректің жиырылу ырғағын үдететін гормон- адреналин
  • Сүйекке серпімді, иілгіштік қасиетін беретін зат- оссейн
  • Бұлшықеттерді орналасуына қарай төрт бөлімге бөлінеді- бас, мойын, тұлға, қол бұлшықеттері
  • Қанқаның толық сүйектенуі- 20-25 жас
  • Қозғалмайтын сүйектің байланыстары кездеседі- сегізкөз
  • Ми сауыты сүйектері мен сегізкөз жататын байланыс – қозғалмайтын
  • Көру аймағының орталығы- шүйдеде
  • Ортаңғы құлақта орналасады- евстахий түтігі
  • Шеткі жүйке жүйесіне жатады- жүйкелер, жүйке түйіндері мен жүйке ұштары
  • Жұлынның қызметі- рефлекстік, өткізгіштік
  • Тепе- теңдік мүшесінің қызметін атқарады- үш жарты иірім, өзекшелер мен кіре беріс бөлімі
  • Әйгілі тары өсіруші- Шығанақ Берсиев
  • К. Линнейдің « Өсімдік түрлері» атты еңбегі жарияланды- 1753ж
  • Жаздық сарымсақтың егілуі- көктемде
  • Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат- фитонциттер
  • Қазақстанда «киікшөп» деп аталатын кәдімгі жебірдің отаны- Оңтүстік Азия
  • Себетгүлі тек түтікшелі гүлден тұратын өсімдік- сарықалуен
  • Раушангүлділер тұқымдасының саны- 3000
  • Ашық тұқымды өсімдіктер түзбейді- жеміс
  • Қытай мен Жапонияда арнайы табиғи жағдайда жақын ортада өсіріп, көкөніс есебінде пайдаланылатын балдыр – порфира
  • Ұрықтанудың тек гүлді өсімдіктерге тән түрі- қосарланып ұрықтану
  • Қарағайдан бөлінетін зиянды бактериялпрды жоятын ерекше ұшқыш зат – фитонцит
  • Қабықшасы жасунықтан тұратын біржасушалы жасыл балдыр – хломидоманада
  • Өсімдіктердің күн сәулесінің энергиясы пайдаланып, бейорганикалық заттардан органикалық заттар түзетін процесс- фотосинтез
  • Бір – бірімен бірікпеген күрделі көп аналықтардан түзілетін жеміс - – жинақталған жеміс
  • Өсімдіктердің құрамында көмірсулар, майлар, нәруыздар кездесетін ақ және сары түсті қоймалжың сұйықтық- сүтті шырын
  • Қоректік заттарды өсімдіктің бір мүшесінен екінші мүшесіне өткізеді- өткізгіш ұлпа
  • Жатынның тұқым бүршігінен дамиды- тұқым
  • Тек ұзарған өркенде орналасқан бүршік- өсу бүршігі-
  • Қос гүлсерікті өсімдік- өрік
  • Күлтесінің түбінде аналық жатынның қабырғасына гүлтабанында орналасқан – шірнеліктер
  • Түзуші ұлпа қалай аталады- меристема
  • Өсімдіктердің барлық мүшелерінде кездесетін ұлпа- негізгі ұлпа
  • Жасушадағы зат алмасудың көпшілігі жүзеге асатын , үздіксіз қозғалыста болатын органойд

цитоплазма

72 Қабығы қалың , қатты өсімдіктің сабағында , жапырақтарында жемістерінде болады

Тірек ұлпа

73 Қабықшаның өте жұқарған жері

Саңылау

74 Сабақтың ең ұшында болатын ұлпа

Түзуші

75 Жасушадағы зат алмасудың көпшілігі жүзеге асатын , үздіксіз қозғалыста болатын органойд

цитоплазма

76 Жатаған сабақты өсімдік

Асқабақ

77 Жәй гүлшоғыр өсімдік

Шалқан

78 Тамырдың менералды тұздарды вегетативті мүшелеріне жеткізетін өткізгіш ұлпа бөлігі

Ксилема

79 Жапырақ қолтығында орналасады

Жанама бүршік

80 Түрін өзгерткен шырынды қысқарған жерасты өркен

Пиязшық

Қырықжапырақтың тіршілік айналымының біріншіт сатысында түзіледі

Спора

82 Шымтезек мүгініңі жапырақ жасушаларының түрі

2

83 Қырықбуынның жерүсті өркендерінің түрі

Көктемгі , жаздық

84 Асқабақ тұқымдасының жемісі

Қабақ

85 Балдырлардың қалдықтарын шірітіп , топырақ түзуге қатысады

Хлорококк

86 Шоқпақтас плауынның көбею жолы

Вегетативті , жыныссыз және жынысты

87 Қазақстанда күрделігүлділер тұқымдасының қанша түрі өседі

700 түр

88 Бір тұқымды асқабақ тұқымдас өсімдік

Чайот

89 Даражарнақтылар класына жатады

Лалагүлділер, жуалар, інжугүлділер, астық тұқымдастар

90 Қазақстанның қызыл кітабына тіркелген көкнәр тұқымдас өсімдік

Жеңішке көкнәр

91 Картоптың жемісі

Жидек

92 Қосжарнақты өсімдіктердің белгілері

Екі жарнақты, кіндік тамыры,жапырағы қауырсынды немесе саусақ күлте және тостақанша

93 Ортаңғы құлақ қуысында орналасқан

Балғашық, төстік, үзеңгі

94 Тілдің ұшы мен жиегі сезеді

Тұзды

95 Заттың пішінін , қаттылығы мен жұмсақтығын, тегістігін, жылы-суықтығын анықтайтын сезім мүшесі

Сипап сезу

96 «Анализатор» түсінігін алғаш ХХ ғасырдың басында орыс ғалымы ұсынған

И.П.Павлов

97 Мидің жұмыс істеу белсенділігін анықтау үшін қолданылатын әдіс

Электроэнцефалография

98 Бір ұшымен бет сүйекке, екінші ұшымен теріге бекінетін бұлшықеттер

Мимикалық

99 Бірыңғай салалы бұлшықет астарлап жатады

Ішкі мүшелердің ішкі жағын

100 Тұлға қаңқасына жатады

Омыртқа жотасы, қабырғалар, төс сүйектері

101 Сүйектер құрылысы бойынша бөлінеді

Ұзын, қысқа, жалпақ

102 Жүрект автоматизмі

Жүректің өзінде пайда болатын импульс әсерінен оңай жиырылу қабілеті

103 Ағзаның аллергиялық реакциясына кедергі жасайды

Эозинофил

Ең соңғы азу тістің шығуы

18-20 жаста немесе одан да кішірек

104 Асқорыту, тынысалу мүшелер жүйесіне жатады

Жұтқыншақ

105 Бүйректің құрылымдық және қызмет атқаратын бірлігі

Нефрон

106 Сілекей құрамында көмірсуларды ыдырататын фермент

Амилаза

107 Ересек адамдағы несепағардың ұзындығы

25-30 см

108 Сыртқы аталық мүшесі

Ұма

109 Аналық жыныс жүйесін емдейтін дәрігер

Гинеколог

110 Қалыпты жағдайда 1 см2 шәуеттегі сперма саны

60 млн

111 Басқа жасушалармен салыстырғанда сперматазойдтың ерекшелігі

Қозғалғыш және өте ұсақ

112 Ұзақ өмір сүретін адамдарды зерттейтін ғылым

Геронтология

113 Жасуша ядросының құрылымдық бөлігі

Ядрошық

114 Ақбөкеннің өзгеріссіз тіршілік етуі

Тұрақтандырушы сұрыптауға

115 Гүлдері ашылмай тұрып тозаңдану

Өздігінен

116 Сақтандырушы реңі бар өкілі

Ханқыз қоңызы

117 Қозғаушы сұрыптаудың әсер етуінің нәтежесі

Ескі түрлердің сақталуы

118 Макроэвалюцияның обьектілері болып табылады

Тұқымдас, туыс

119 Вирустық аурулар

Ұшық, сары ауру, шешек, тымау қызылша

120 Ағзаның ауру қоздырғыштарын қабылдамау қасиеті

Иммунитет

121 Суда тіршілік ететін

Зұламат , сушалқақ, суаршын

122 Теңізде тіршілік ететін кейбір қосжақтаулы ұлулар тағам ретінде пайдаланылады

Устрица, Гребешок, Мидия

123 Елімізде кесірткенің ең ірі түрі

Сұр келес

124 Төбе тұсында ерекше төбе көзі болатын бауырмен жорғалаушылар өкілі

Гаттерия

125 Тыныс алу мен тыныс шығарудың ырғақты алмасуы реттеледі

Ортаңғы мида,

126 Туберкулез ауруымен ауырған адамның өкпесіндегі өзгеріс

Қатаяды, беріштенеді

127 Экологиялық перамиданың түрлері

Биомассалық, энергиялық, сандық

128 Редуценттерге жатады

Жауынқұрт, шіріткіш бактерия, саңырауқұлақ

129 Жануарлар дүниесінің жоғарғы сатыдағы тобын құрайды

Сүтқоректілер

130 Сүтқоректілерде қалыпты жағдай өзгергенде мінез қылығын да өзгертіп, жаңа орта жағдайына оңай бейімделе алатын жақсы дамыған жүйе

Ми

131 Қакзіргі кездері сүтқоректілердің кең таралған түрлері

5000 – дей түрлері

132 Сүтқоректілерді зерттейтін сала

Маммология

133 Ұйқы безінің сыртқы секретциялық қызметі

Ұйқы безі соль өзекшесі арқылы тікелей ұлтабарға құйылады

134 Ұйқы безінің эндокриндік қызметі

Инсулин, глюкагон гармондарын бөлу

135 Көмірсулар бауырда қосылыс күйінде жиналады

Гликоген

136 Көмірсулар бұлшықетте қосылыс түрінде жиналады

Қор

137 Сусамыр ауруының белгісі

Шөлдейді, күрт арықтайды

1.Қоректік заттар өсімдіктің бір мүшесінен екінші мүшесіне өткізеді.

Өткізгіш ұлпа

2.цитоплазмаға қарағанда тығыз сыртында екі қабат қабықшасы бар органойд

Ядро

3.Сылынған қабық пен сынған ағаштары қайта қалпына келтіретін ұлпа

Түзуші ұлпа

4.Күлтесінің түбінде аналық жатынның қабырғасына гүл табынында орналасқан

Шірнеліктер

5.Өсімдіктердің барлық мүшелерінде кездесетін ұлпа

Негізгі ұлпа

6.Қос гүлсерікті өсімдік

Өсімдік

7.Тек ұзарған өркенде орналасқан бүршік

Өсу бүршігі

8.Өсімдіктердің күн сәулесінің энергиясын пайдаланып бейорганикалық заттардан органикалық заттар тұзілетін процесс

Фотосинтез

9.Жапырақ қолтығында орналасады

Жанама бүршік

10.Цитоплазма орналасқан,сыртында қабықшасы бар,іші шырынға толы болатын бөлігі

Вокуоль

11.Бір жасушалы жасыл балдырлардың өкілі

Хламидоманада

12.Ашық тұқымды өсімдік

Кәдімгі қарағай

13.Талломы таспа,тақташа,жіп тәрізді таромдалған балдыр

Қызыл балдыр

14.Теңіз орам жапырағы деген атпен адамның қалқанша безінің жұмысын жақсы арту,жемсау аурунан сақтандыру үшін тамаққа қосады

Ламинария

15.Кәдімгі қарағайдың сүрегінде ағзалық заттарды жинақтаймын және қорға жинайтын қай ұлпалар аз

Негізгі ұлпа

16.Қырық буынның көктемгі өркенінің қызметі

Көбею

17. Зиян кес жәндіктерге қарсы дәрі алынатын алабота тұқымдас өсімдігі

Итсигек

18.Қазақстанда күрделі гүлділер тұқымдасының қанша түрі өседі

700

19.Мақта өсімдігінің ұрық шашатын тұқымы

Шит

20.Мәдени өсімдіктердің сан алуандығы және шығу орталығын зерттеген ғалым

Н.И.Вавилов

21.Себетгүлі тек түтікшелі гүлден тұратын өсімдік

Сарықалуен

22.Қосжапырақты өсімдіктердің белгілері

2 жарнақты,кіндік тамыры,жапырағы қауырсынды және саусақ күлте және тостағанша жапырақшасының саны 5 және 4тен

23.Мишықпен ми көпірі жатады

Артқы ми

24.Аралық ми реттейді

Зат алмасу

25.Жүйке ауруларын емдейтін дәрігер

Нервропатолог

26.Ортаңғы құлақта орналасады

Евстахий түтігі

27.Тілдіің ұшымен жиегі сезеді

Тұзды

28.Сүйекке иілгіштік және серпіндік қасиет береді

Органикалық зат

29.Тұлғаның негізгі тірегі

Омыртқа жотасы

30.Қанқаның толық сүйектену жалғасады

20-25

31.Сүйекқап жасушаларының бөлінуінен сүйектер өседі

Жуандап

32.адам қаңқасының сүйек саны

200

33.Жүрек автоматизмі

Жүректің өзінде пайда болатын импульс әсерінен оның жиырлу қабілеті

34.Ағзаның аллергиялық реакциясына кедергі жасайды

Эозинофил

35.Бауыр жасушалары

Гепатоциттер

36.Терінің дермо қабатын түзетін ұлпа

Дәнекер ұлпа

37.Тері үш қабаттан тұрады

Эпидермис,дерма,тері астындағы май клечаткасы

38.Тамақтың ас қорту ферменттері әсерінен қорытылуы

Химиялық өзгеру

39.Ауыз қуысының жоғары жағы

Қатты және жұмсақ таңдай

40.Адам ағзасына тән көбею түрі

Жынысты

41.Ұрықтану жүреді

Жатыр түтігінде

42.Басқа жасушаларымен салыстырғанда сперматозоидтың ерекшеліктері

Қозғалғыш және өте ұсақ

43.Жұмыртқа жасушасының жатырға өтуі

Жатыр түтігі

44.Аналық бездің ұзындығы

5-7

45.Жасуша ядросының құрылымдық бөлігі

Ядрошық

46.Сүйекте жинақталатын стронций

Биологиялық мутоген

47.Раушан гүлдінің қызыл және ақ гүлді формаларын будандастырғанда,1 ұрпақтағы аралық сипаттағы түс

Қызғылт

48.Популияциялардағы барлық даралардың гендерінің жиынтығы

Генофонд

49.Тірі табиғаттың тарихи дамуы

Эволюция

50.Латимерианың өзгеріссіз тіршілік етуі

Ярақтандырушы сұрыптауға

51.Жеуге жарамды саңырауқұлақтар

Қозықұйрық ақ саңырауқұлақ

52.Туберкулез таяқшаларының лас шаңда сақталуы

3 ай

53.Кірпікшелілер типіне жататын жәндіктер

Сувойна,ополина,волантидий

54.Жас бауырсорғыштар қан тамырлар арқалы мүшелерге өтеді

Өт жолында, бауырға

55.Түйеқұстардың ең ірісі

Африкалық түйеқұс

56.Май шабақтектестер отрядна жатады

Қылқа ,түлкі балық

57.Жасанды дем беру ережелері

Ауа үрлеу,тамыр соғуын тексеру,түймелерін ағыту,өкпесін судан тазарту,қос қолдап басу

58.Тыныс алу қозғалыстарды жүзеге асады

Тыныс алудан

59.Дене температурасы қоршаған орта температурасында тәуелді ағзалар

Бақа,сазан,зауза қоңызы

60.Экология пирамиданың түрлері

Энергиялы,сандық,биомассалық

61.Балара (мәтін)

Буынаяқтылар,

62.Топтасып тіршілік ету-(құмырсқа)

Шағатын жарғақ қанаттылар

Аталық-аналық

Қышқыл

Инстинкт

✔ Р.Гук - 1665ж жасушаны ашты.

✔ Я.Пуркиннье - 1839ж жасуша протоплазмасын анықтады.

✔ Р.Броун - 1831ж жасуша ядросын ашты.

✔ А.Клод - 1943ж рибосоманы ашты.

✔ Де Дюв - 1956-1959ж.ж лизосоманы ашты.

✔ А.Шимпер- 1885ж хлоропластты ашты.

✔ В.Флеминг - 1882ж митохондрияны ашты.

✔ К.Гольджи -1882-1885ж.ж Гольджи жнынтығын ашты.

✔ Портер - 1948ж эндоплазмалық торды ашты.

✔ Х.Де Фриз, В.Пфеффер - 1885-1886ж.ж вакуольді ашты.

✔ Х.Де Фриз - «Мутация» ұғымын ғылымға енгізген голандиялық ғалым.

✔ Ханштейн – 1880ж сферасомаларды ашты.

✔ Ф.Мишер - 1868ж нуклеин қышқылдары ашылды.

✔ Анри Мари Бленвиль - «Тип» терминін ғылымға енгізеді.

✔ К.Шмид - «Көмірсу» терминін 1844ж ғылымға енгізді.

✔ В.Вальдейер - «Хромосома» терминін 1888ж ұсынады.

✔ Джон Рей - 1688ж «Түр» деген ұғымды енгізген.

✔ Жозеф Питон де Турнефур - «Класс» терминін ғылымға енгізді.

✔ В.Иогансен - 1903ж «Популяция», 1909ж «Генотип», «Фенотнип» терминін енгізді.

✔ Ю.А.Филипченко - «Макроэволюңия» терминін 1927ж енгізді.

✔ Э.Геккель - «Экология» терминін ғылымға енгізеді.

✔ Э.Леруа,П.Т.Шарден - 1927ж «Ноосфера» терминін енгізді.

✔ Н.В.Тимофеев-Ресовский - «Микроэволюция» терминін енгізді.

✔ М.Хейл - «Эволюция» терминін ғылымға енгізді.

✔ Вернадский - «Биосфера» туралы ілімінің негізін қалаушы.

✔ К.Мебиус - «Биоценоз» ұғымын ұсынады.

✔ А.Тенсли - «Экожүйе» терминін ғылымға енгізген.

✔ У.Бэйлис.Э.Старлинг - 1904ж «Гормон» терминін ғылымға ұсынады.

✔ У.Бэтсон - 190бж «Генетика» терминін ғылымға ұсынады.

✔ Карл Бендос - Митохондрия атауын ұсынған.

✔ Д.И.Ивановский - 1892ж вирустарды ашты.

✔ М.Ә. Айтқожин – 1978ж информасоманы ашты.

анемияның» пайда болу себептерін тапты.

✔ Э.Чаргафф - ДНҚ молекуласының құрамына 4 нуклеотид кіретінін тапқан: Аденин Тиминге, Гуанин Цитозинге сэйкес екенін анықтады.

✔ Д.Уотсон,Ф.Крик - 1953ж ДНҚ-ның кос тізбегінің моделін жасап, құрылымын анықтады.

✔ Хардн-Вайнберг тендеуінң қорытындысы - ешқандай сыртқы факторлар кедергі келтірмейтін еркін будандастырылатын популация тепе-теңдікті сақтай алады.

✔ К. И. Скрябин - ішқұрттар қарсы курес шараларын ұйымдастырған.

✔ Н.И.Пирогов - сүйек сынғанда алғаш гипс шендеуіш салуда жүзеге асырған.

✔ Э.Дженнер - Шешек ауруына қарсы вакцина (екпесін) тапқан.

✔ П.И.Мариковский - қарақұрттың уын жанып тұрган сіріңкемен күйдіріп қайтару әдісін ұсынды.

✔ П.К.Анохин - ағзаның арнаулы қызмет атқару жүйесі туралы теория жасаушы, ағзаның өзін-өзі реттеу идеясын дамытушы академик.

✔ Ф.Кебер - 1853ж спермотозоиттардың жұмыртқажасушаға енетіні сипатталды.

✔ А.И.Опарии, Д.Холдейн - «Жер бетінде тіршілік абиогендік жолмен тұзілуін» дәлелдеді.

✔ В.Прейр - «Тіршілік жер бетінде мәңгілік» деген теорияны ұсынды.

✔ Г.Рихтер - «Панспермия теориясын» 1865 жылы ұсынды.

✔ Ф.Реди - «Тіршілік өздігінен пайда болады » деген теорияға қарсы шықты, шыбын дернәсілдерін жұмыртқалардан дамитындығын дәлелдеді.

✔ А.Н.Северцев - Эволюцияның негізгі бағыттарын анықтады.

✔ Г.Беленьский - Қызылқұм аймағынан құсжамбасты сұмпайы кесірткенің толық қаңқасын тапты.

✔ В.О.Ковалевский - жылқылардың қаңқасын, тістерін, аяқтарын зертгеді, жылқының тарихи дамуын (филогенезін) қалпына келтірді.

✔ А.О.Ковалевский - Қандауыршының көбеюі мен дамуын зерттеген.

✔ А.Н.Радишев - Табиғат біртұтас, ондағы даму қарапайымнан кұрделіге қарай жүреді деген пікір айтқан.

✔ С.С.Четвериков - эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зертгеді

✔ Э.Дюбуа-Явааралынан питекантропты тапты.

✔ Ф.Энгельс - «Маймыддың адамға айналуында еңбектің ролі» еңбегінің авторы.

✔ X.А.Алпысбев, Ә.Х.Маргұлан – ертедегі протоплазмасын анықтады.

✔ Р.Броун - 1831ж жасуша ядросын ашты.

✔ А.Клод - 1943ж рибосоманы ашты.

✔ Де Дюв - 1956-1959ж.ж лизосоманы ашты.

✔ А.Шимпер- 1885ж хлоропластты ашты.

✔ В.Флеминг - 1882ж митохондрияны ашты.

✔ К.Гольджи -1882-1885ж.ж Гольджи жнынтығын ашты.

✔ Портер - 1948ж эндоплазмалық торды ашты.

✔ Х.Де Фриз, В.Пфеффер - 1885-1886ж.ж вакуольді ашты.

✔ Х.Де Фриз - «Мутация» ұғымын ғылымға енгізген голандиялық ғалым.

✔ Ханштейн – 1880ж сферасомаларды ашты.

✔ Ф.Мишер - 1868ж нуклеин қышқылдары ашылды.

✔ Анри Мари Бленвиль - «Тип» терминін ғылымға енгізеді.

✔ К.Шмид - «Көмірсу» терминін 1844ж ғылымға енгізді.

✔ В.Вальдейер - «Хромосома» терминін 1888ж ұсынады.

✔ Джон Рей - 1688ж «Түр» деген ұғымды енгізген.

✔ Жозеф Питон де Турнефур - «Класс» терминін ғылымға енгізді.

✔ В.Иогансен - 1903ж «Популяция», 1909ж «Генотип», «Фенотнип» терминін енгізді.

✔ Ю.А.Филипченко - «Макроэволюңия» терминін 1927ж енгізді.

✔ Э.Геккель - «Экология» терминін ғылымға енгізеді.

✔ Э.Леруа,П.Т.Шарден - 1927ж «Ноосфера» терминін енгізді.

✔ Н.В.Тимофеев-Ресовский - «Микроэволюция» терминін енгізді.

✔ М.Хейл - «Эволюция» терминін ғылымға енгізді.

✔ Вернадский - «Биосфера» туралы ілімінің негізін қалаушы.

✔ К.Мебиус - «Биоценоз» ұғымын ұсынады.

✔ А.Тенсли - «Экожүйе» терминін ғылымға енгізген.

✔ У.Бэйлис.Э.Старлинг - 1904ж «Гормон» терминін ғылымға ұсынады.

✔ У.Бэтсон - 190бж «Генетика» терминін ғылымға ұсынады.

✔ Карл Бендос - Митохондрия атауын ұсынған.

✔ Д.И.Ивановский - 1892ж вирустарды ашты.

✔ М.Ә. Айтқожин – 1978ж информасоманы ашты.

✔ М.Хейл - «Эволюция» терминін енгізді.

✔ М.Мальпиги -1661ж өте ұсақ қантамырлар- нуклеотид кіретінін тапқан: Аденин Тиминге, Гуанин Цитозинге сэйкес екенін анықтады.

✔ Д.Уотсон,Ф.Крик - 1953ж ДНҚ-ның кос тізбегінің моделін жасап, құрылымын анықтады.

✔ Хардн-Вайнберг тендеуінң қорытындысы - ешқандай сыртқы факторлар кедергі келтірмейтін еркін будандастырылатын популация тепе-теңдікті сақтай алады.

✔ К. И. Скрябин - ішқұрттар қарсы курес шараларын ұйымдастырған.

✔ Н.И.Пирогов - сүйек сынғанда алғаш гипс шендеуіш салуда жүзеге асырған.

✔ Э.Дженнер - Шешек ауруына қарсы вакцина (екпесін) тапқан.

✔ П.И.Мариковский - қарақұрттың уын жанып тұрган сіріңкемен күйдіріп қайтару әдісін ұсынды.

✔ П.К.Анохин - ағзаның арнаулы қызмет атқару жүйесі туралы теория жасаушы, ағзаның өзін-өзі реттеу идеясын дамытушы академик.

✔ Ф.Кебер - 1853ж спермотозоиттардың жұмыртқажасушаға енетіні сипатталды.

✔ А.И.Опарии, Д.Холдейн - «Жер бетінде тіршілік абиогендік жолмен тұзілуін» дәлелдеді.

✔ В.Прейр - «Тіршілік жер бетінде мәңгілік» деген теорияны ұсынды.

✔ Г.Рихтер - «Панспермия теориясын» 1865 жылы ұсынды.

✔ Ф.Реди - «Тіршілік өздігінен пайда болады » деген теорияға қарсы шықты, шыбын дернәсілдерін жұмыртқалардан дамитындығын дәлелдеді.

✔ А.Н.Северцев - Эволюцияның негізгі бағыттарын анықтады.

✔ Г.Беленьский - Қызылқұм аймағынан құсжамбасты сұмпайы кесірткенің толық қаңқасын тапты.

✔ В.О.Ковалевский - жылқылардың қаңқасын, тістерін, аяқтарын зертгеді, жылқының тарихи дамуын (филогенезін) қалпына келтірді.

✔ А.О.Ковалевский - Қандауыршының көбеюі мен дамуын зерттеген.

✔ А.Н.Радишев - Табиғат біртұтас, ондағы даму қарапайымнан кұрделіге қарай жүреді деген пікір айтқан.

✔ С.С.Четвериков - эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зертгеді

✔ Э.Дюбуа-Явааралынан питекантропты тапты.

✔ Ф.Энгельс - «Маймыддың адамға айналуында еңбектің ролі» еңбегінің авторы.

✔ X.А.Алпысбев, Ә.Х.Маргұлан - ертедегі адамдардың мекен-жайларын Қазақстан жерінде тапқан.

✔ М.Хейл - «Эволюция» терминін енгізді.

✔ М.Мальпиги -1661ж өте ұсақ қантамырлар-қылтамырларды ашты.

✔ А.Лаверан - 1880ж Безгек ауруын қоздыратын паразитті ашқан ғалым.

Б.П.Токин - 1928ж фитонциттерді ашты.

✔ А.Т рамбле - Гидраны ашты.

✔ М.Шлейден, Т.Шванн - 1838-1839жж жасуша теориясын тұжырымдады.

✔ Р.Вирхов – 1858ж «Әрбір жасуша тек аналық жасушадан пайда болады» деген қағиданы тұжырымдады, жасушанын бөлінуін ашты.

✔ Е.Руска, М.Кнолль – 1931ж электрондық микроскоп жасады.

✔ К.Ландштейнер -1900ж адам қанының топтары анықталады.

✔ Н.Ф.Гамалея - 1899ж бактериофагты ашты.

✔ Н.И.Лунин - 1880ж дәрумендерді ашты.

✔ Р.Кох -1882ж туберкулез таяқшасын анықтады.

✔ Т.Морган -1914ж тұқым қуалаудың хромосомалық теориясын ашты.

✔ С.Г.Навашин -1898ж гүлді өсімдіктердің қосарынан ұрықтануын ашты.

✔ С.Н.Виноградский - 1887ж хемосинтез құбылысын ашты.

✔ Ф.Мюллер, Э.Геккель -1864ж биогенетикалық заңды ашты.

✔ Дж.Пристли - 1778ж өсімдіктердің отгегі бөлетінін анықтады.

✔ К.А.Тимирязев - 1903ж Фотосинтез процесі тусіндірілді, еңбегі «Кұн, тіршілік және хлорофилл».

✔ Г.Г.Хитенков - 1951ж жылқының мініске арналған қолтұқымын алды.

✔ Г. Д Карпеченко - орамжапырақ пен шомырды будаңдастырып, тұраралық буданның тұқым бермеуін

✔ Лукьяненко - Безостоя-1 сортын шығарған.

✔ Н.В.Цицин - тұраралық будандастыру арқылы бидайдың гибридтерін алды.

✔ Я.Беккори – Нәруыз молекуласын тұңғыш рет 1736ж зерттеді.

✔ Т.Сведберг – Нәруыз молекуласының шар пішінді болатынын дәлелдеді.

✔ ННЛюбавин -1871ж ақуыздардың аминқышқылдарынан тұратынын дәлелдеді.

✔ С.Фокс -1957ж аминқышқылдары судың қатысуынсыз-ақ өзара қосылып, пептидті байланыстар түзуі мұмкін деген пікір ұсынды.

✔ Э.Фишер - Аминқышқылдардың пептидтік байланыспен байланысатынын дәлелдеді.

✔ Л.Полинг - ақуыздың екінші реттік құрылымын ашқан, «орақ пішінді жасушалы

адамдардың мекен-жайларын Қазақстан жерінде тапқан.

✔ В.И.Беляев - 1898ж жыныс жасушаларының мейоз жолымен бөлінетіндігін сипаттады.

✔ И Д Чистяков -1874ж өсімдік жасушаларының митоздық жолмен бөлінетіндігін ашты.

✔ К.Корренс, Э.Баур - Цитоплазмалық тұқым қуалауды зерттеудің негізін салды.

✔ М.Родс - Цитоплазмлық аталық ұрықсыздықты ашты.

✔ В.Флеминг, П.И.Перемережко - 1878ж жануар жасушасының митоздық жолмен бөлінетіндігін ашты.

✔ А.Ы.Жандеркин, Есенжолов - Казақтың арқар-меринос, тубітті ешкісін алған.

✔ К.М.Мусин - Қазақтың ақбас сиырын алуға қатысқан.

✔ Х.Д.Досмұхамедов - «Жануартану» оқулығының авторы.

✔ Э.Пфлюгер - 1875ж тотығу процестері қанда емес, ұлпаларда жүретіндігін дәлелдеді.

✔ Б.Л.Астуров - Жасанды партеногенездік жолмен көбею қабілеті бар жібек құртын адды.

✔ А.Л.Ухтомский - Еңбек етуде адамның жеке басы қасиетінің, психикасының және сана-сезімінің ерекше маңызы бар екенін дәлелдеген.

✔ Аристотель - Зоология ғылымының негізін қалаган.

✔ В.В.Докучаев - Топырақтану ғылымының негізін салған.

✔ В.Н.Сукачев - 1940ж биогеоценоздар теориясын дәлелдеген.

✔ М. В.Ломоносов - Жануарлар меи өсімдік арасында өтпелі формалардың бар екендігін ашты.

✔ М. Мұкамбетқалиев - Казақстанда алғаш рет трансплантациялық жолмен қозы алынады.

✔ Әкелі-балалы Янсендер - алғашқы микроскопты ашушылар.

✔ А.Браконно - 1820ж француз ғалымы ақуызды ыдырату арқылы амин кышқылы-глицицді алды.

✔ А.С.Фаминцын, О. А.Баранецкнй - кынаның саңыраукұлақ жіпшелері мен біржасушалы жасыл балдырлардың бірігіп тіршілік етуінен түзілген ағза екенін анықтаған.

✔ Е.Сирс - Генетиқалық инженерияның тарихын тұңғыш ашқан ғалым.

✔ Бексли, Эйвери - Колхицин әдісімен өсімдіктердің іріктемелерін алуды зертгеген.✔ Р.Гук - 1665ж жасушаны ашты.

✔ Я.Пуркиннье - 1839ж жасуша

қылтамырларды ашты.

✔ А.Лаверан - 1880ж Безгек ауруын қоздыратын паразитті ашқан ғалым.

Б.П.Токин - 1928ж фитонциттерді ашты.

✔ А.Т рамбле - Гидраны ашты.

✔ М.Шлейден, Т.Шванн - 1838-1839жж жасуша теориясын тұжырымдады.

✔ Р.Вирхов – 1858ж «Әрбір жасуша тек аналық жасушадан пайда болады» деген қағиданы тұжырымдады, жасушанын бөлінуін ашты.

✔ Е.Руска, М.Кнолль – 1931ж электрондық микроскоп жасады.

✔ К.Ландштейнер -1900ж адам қанының топтары анықталады.

✔ Н.Ф.Гамалея - 1899ж бактериофагты ашты.

✔ Н.И.Лунин - 1880ж дәрумендерді ашты.

✔ Р.Кох -1882ж туберкулез таяқшасын анықтады.

✔ Т.Морган -1914ж тұқым қуалаудың хромосомалық теориясын ашты.

✔ С.Г.Навашин -1898ж гүлді өсімдіктердің қосарынан ұрықтануын ашты.

✔ С.Н.Виноградский - 1887ж хемосинтез құбылысын ашты.

✔ Ф.Мюллер, Э.Геккель -1864ж биогенетикалық заңды ашты.

✔ Дж.Пристли - 1778ж өсімдіктердің отгегі бөлетінін анықтады.

✔ К.А.Тимирязев - 1903ж Фотосинтез процесі тусіндірілді, еңбегі «Кұн, тіршілік және хлорофилл».

✔ Г.Г.Хитенков - 1951ж жылқының мініске арналған қолтұқымын алды.

✔ Г. Д Карпеченко - орамжапырақ пен шомырды будаңдастырып, тұраралық буданның тұқым бермеуін

✔ Лукьяненко - Безостоя-1 сортын шығарған.

✔ Н.В.Цицин - тұраралық будандастыру арқылы бидайдың гибридтерін алды.

✔ Я.Беккори – Нәруыз молекуласын тұңғыш рет 1736ж зерттеді.

✔ Т.Сведберг – Нәруыз молекуласының шар пішінді болатынын дәлелдеді.

✔ ННЛюбавин -1871ж ақуыздардың аминқышқылдарынан тұратынын дәлелдеді.

✔ С.Фокс -1957ж аминқышқылдары судың қатысуынсыз-ақ өзара қосылып, пептидті байланыстар түзуі мұмкін деген пікір ұсынды.

✔ Э.Фишер - Аминқышқылдардың пептидтік байланыспен байланысатынын дәлелдеді.

✔ Л.Полинг - ақуыздың екінші реттік құрылымын ашқан, «орақ пішінді жасушалы анемияның» пайда болу себептерін тапты.

✔ Э.Чаргафф - ДНҚ молекуласының құрамына 4

✔ В.И.Беляев - 1898ж жыныс жасушаларының мейоз жолымен бөлінетіндігін сипаттады.

✔ И Д Чистяков -1874ж өсімдік жасушаларының митоздық жолмен бөлінетіндігін ашты.

✔ К.Корренс, Э.Баур - Цитоплазмалық тұқым қуалауды зерттеудің негізін салды.

✔ М.Родс - Цитоплазмлық аталық ұрықсыздықты ашты.

✔ В.Флеминг, П.И.Перемережко - 1878ж жануар жасушасының митоздық жолмен бөлінетіндігін ашты.

✔ А.Ы.Жандеркин, Есенжолов - Казақтың арқар-меринос, тубітті ешкісін алған.

✔ К.М.Мусин - Қазақтың ақбас сиырын алуға қатысқан.

✔ Х.Д.Досмұхамедов - «Жануартану» оқулығының авторы.

✔ Э.Пфлюгер - 1875ж тотығу процестері қанда емес, ұлпаларда жүретіндігін дәлелдеді.

✔ Б.Л.Астуров - Жасанды партеногенездік жолмен көбею қабілеті бар жібек құртын адды.

✔ А.Л.Ухтомский - Еңбек етуде адамның жеке басы қасиетінің, психикасының және сана-сезімінің ерекше маңызы бар екенін дәлелдеген.

✔ Аристотель - Зоология ғылымының негізін қалаган.

✔ В.В.Докучаев - Топырақтану ғылымының негізін салған.

✔ В.Н.Сукачев - 1940ж биогеоценоздар теориясын дәлелдеген.

✔ М. В.Ломоносов - Жануарлар меи өсімдік арасында өтпелі формалардың бар екендігін ашты.

✔ М. Мұкамбетқалиев - Казақстанда алғаш рет трансплантациялық жолмен қозы алынады.

✔ Әкелі-балалы Янсендер - алғашқы микроскопты ашушылар.

✔ А.Браконно - 1820ж француз ғалымы ақуызды ыдырату арқылы амин кышқылы-глицицді алды.

✔ А.С.Фаминцын, О. А.Баранецкнй - кынаның саңыраукұлақ жіпшелері мен біржасушалы жасыл балдырлардың бірігіп тіршілік етуінен түзілген ағза екенін анықтаған.

✔ Е.Сирс - Генетиқалық инженерияның тарихын тұңғыш ашқан ғалым.

✔ Бексли, Эйвери - Колхицин әдісімен өсімдіктердің іріктемелерін алуды зертгеген.

1. Зоология ғылымы зерттейді: Жануарларды

2. Жасушада фотосинтез процесіне қатысады: Хлоропластар

3. Қосмекенділердің өкпесінің пішіні: Сопақша

4. Саңырауқұлақтардың ағаш тамырымен селбесуі: Микориза

5. Өрік өсімдігінің тұқымдасы: Раушангүлділер тұқымдас

6. Дизентерия ауруын тарататын: Шыбын, тарақан

7. Жапыраққа күн сәулесі түскенде, хлоропластар ауадан сіңіреді: Көмірқышқыл газы

8. Тұқымы бір жарнақты өсімдік: Күріш

9. Гидраның энтодермасындағы жасушалардың рөлі: Асқорыту, сөл шығару

10. Құстың тісінің қызметін атқаратын мүше: Етті қарын

11. Адам мен жануарлар жасушасында болмайтын қабықша: Жасунықты

12. Сопақша ми мен ортаңғы миды байланыстырып тұратын бөлігі: Ми көпірі

13. Адамның қол сүйектері: Тоқпан жілік, кәрі жілік, саусақ

14. Қаннің ұюына қатысады: Тромбоциттер

15. Көмекейдің жалғасы, іші қуыс түтік пішінді шеміршекті мүше: Кеңірдек

16. Бұл дәрумен жетіспесе адам бери-бери ауруына ұшырайды: В1

17. Эктодерма дегеніміз: Сыртқы ұрық жапырақшасы

18. Тіршілік жаратылымының ең жоғары деңгейі: Биосфералық

19. Биотикалық факторлаға жататын: Жыртқыштардың жемтігін аулап жеуі

20. Денесінде бақалшағы бар біржасушалы қарапайым жәндік: Арцелла

21. Денесінде ұлпалары болмайтын және мүшелерге бөлінбейтін өсімді бөлік: Таллом

22. Бұршақ тұқымдастардың гүлінің формуласы: Т(5)К3+(2)А(9)+1Ж1

23. Гистондар кездеседі: Жануарлар мен өсімдіктердің ядросында

24. «Тұқым қуалайтын өзгергіштіктегі ұқсас қатарлар» заңын ашқан: Н.Вавилов

25. Тірі табиғатты жүйелеуде аса зор еңбек сіңіріп, жүйелеу атасы аталуы: К.Линней

26. Лейкопластардың қызметі: Қор затын жинауға қатысу

27. Екі жұп мұртшасы бар (ұзын және қысқа) жәндік: Шаян

28. Тірі ағзаларда тіпшілік етеді: Паразиттер

29. Қына денесінді саңырауқұлақ: Су және онда еріген минералды тұздарды сіңіреді

30. Бұршақ тұқымдас өсімдіктердің жапырағы:

58. Шырмалғыш сабақты өсімдік: Құлмақ

59. +10 градуста өне бастайтын өсімдік: Күнбағыс

60. Ішекқуыстыларға тән қасиет: Сәулелі симметриялығы

61. Мишығы нашар дамыған: Қосмекенділерде

62. Шытырман орналасады: Ортаңғы құлақта

63. Шоғырланып ми мен жұлынның ақ затын түзеді: Аксондар

64. Арқа омыртқаларының саны: 12

65. Оттегінің өкпеден ұлпа мен мүшелерге тасылуы: Гемоглабинмен байланысып, оксигемоглабин түрінде

66. Бауыр ұйқы безінің өзектері ашылатын мүше: Ұлтабар

67. Тері ауруларын зерттейтін ғылым: Дерматология

68. Зат алмасу барысында қорғаныштық қызмет атқаратын органоиды: Жасуша мембранасы

69. Ағзалардың бір-біріне тигізетін әсерлері жататын орта жағдайы: Биотикалы

70. Адам мен жануарлардың ішегінде тіршілік етіп, ішектің сілемейлі қабықшасын зақымдайтын біржасушалы қарапайым жәндік: Дизентерия амебасы

71. Жабайы шомырдың гүлінің формуласы: Т2+2К4А2+4Ж(2)

72. РНҚ-ның құрамына кіретін көмірсу түрі: Рибоза

73. Организмге тән ішкі және сыртқы белгілерінің жиынтығы: Фенотип

74. Тіршіліктің өздігінен жаралу теориясы: Абиогенез

75. «Зоология философиясы» еңбегінің автторы: Ж.Б.Ламарк

76. Биология ғылымы зерттейді: Тірі ағзаны

77. Қоректік заттар қоры жиналатын ұлпа: Негізгі

78. Аяқ болмайды: жыланда

79. Пеницилл саңырауқұлақтардың жататын негізгі тобы: Зең саңырауқұлақтар

80. Бұршақ тұқымдастардың түрлерінің саны:12000

81. Тістің кіреукесі: Тістің сыртын қаптайтын қатты ұлпа

82. Өсімдіктердің негізгі тамырларының жасушаларында қорға жиналып, жуандап, түрін өзгертетін тамыр: Жемтамыр

83. Қос ұялы, ішінде ұзынша тартылған жұқа жарғақты пердесі бар: Бұршаққын

84. Тек қана толық түрленіп дамуға жататын сатысы: Қуыршақ

85. Құстардың тұмсығы бұл: Мүйізді тақтайшаларымен қапталған жақ сүйектің созындысы

114. Адамның аяқ сүйектері: Ортан жілік, асықты жілік, табан

115. Қан қысымын өлшейтін құрал: Тонометр

116. Кірпікшелі эпителий астарлаған мүше: Мұрын қуысы(кеңсірік)

117. Митохондрия қызметі: Жасушаның энергия орталығы қызметін атқарады

118. Алғашқы қылқанжапырақтылар шықты: Палеозой

119. Ұзақ күндік өсімдік: Сарысояу

120. Өте сирек кездесетіндіктен, Қазақстан Қызыл кітабына тіркелген ашық тұқымды өсімдік: Зеравшан аршасы

121. Бұта болып өсетін ашық тұқымды өсімдік: Жатаған шырша

122. В12 витаминінің жетіспеуінен болатын ауру: Анемия

123. Кроссинговер дегеніміз: гомологтық хромосомалардыың бөліну кезінде айқасуы

124. Хромосома бөлігінің 180º-қа бұрылып орналасуы: Инверсия

125. Гомологиялық мүшелерге жатады: Жарқанаттың қанаты мен тышқанның алдыңғы аяғы

126. Жасушаның құрамына жатпайды: Ұлпа

127. Талшықтылар класына жататын жәндіктер: Жасыл эвглена

128. Тастарға жабысып өсетін қына: Қабыршақты қына

129. Бұталы раушангүлді өсімдік: Итмұрын

130. Туа біткен иммунитет: Табиғи

131. Тамақты дұрыс пайдалану туралы ілім: Диетология

132. Өсімдіктері мен жануарлары арнайы қорғалатын тұтас табиғи аймақ: Қорық

133. Сабақтың дәл ортасында орналасқан қабат: Өзеек

134. Буңақденелілер арқылы тозаңданатын өсімдіктер: Шие, лимон, шай

135. Гидраның жынысты жолмен көбеюі: Қолайсыз жағдай туғанда

136. Саңырауқұлақтар тобы: Эукариоттар

137. Тұщы су қоймаларында ұсақ шаян тәрізділердің, шабақтар мен балықтардың қорегі: Дафния

138. Шеміршекті балықтар: Акула, жұпбалық

139. Қалқаншамаңы безінен бөлінетін гормон: Паратгормон

140. Жұлынның жоғарғы шетінің жалғасы: Сопақша

141. Адамның аяқ сүйектері: Ортан жілік, асықты жілік, табан

142. Шартты рефлекс: Жарық

143. АТФ синтезі жүреді: Митохондрияда

144. Экожүйенің негізгі қасиеті: Өздігінен

ауруының түрі: Лейшманиоз

171. Бұршақтұқымдастардың ішті босататын дәрі ретінде пайаланатын түрі: Кассия (сана)

172. Егер центромера хромосоманың ұшында орналасса, онда хромосоманың бұл типі былай аталады: Телоцентрлі

173. Қазақстанда алғаш рет трансплантациялық жолмен қозы алған академиктің басшылығымен алынды: Ф.М.Мұхамбетқалиев

174. Опарин-Холдейн болжамын сынақ тәжірибемен дәлелдеген ғалым: Д.Тиндаль

175. Құрылысы мен қызметі ұқсас, бірақ шығу тегі әр түрлі: Аналогиялық мүшелер

176. Биология ғылымы зерттейді: Тірі ағзаларды

177. Жапырақ жүйкелеріне мықтылық қасиет беретін ұлпа: Тірек

178. Топырақты азотты қосылыстармен байытатын бактериялар: Түйнек бактериялары

179. Бұршаққапты жемісті өсімдіктер: Беде

180. Ми сауыты сүйектері мен сегізкөз: Қозғалмайтын

181. Қан ұйымайтын ауру: Гемофилия

182. Телу арқылы көбею жатады: Көзшелерінен телу

183. Гүлшоғыры қысқарған әрі жалпақ жуан негізгі сабаққа ұсақ гүлдер: Себет

184. Хордалардың тыныс алу жүйесінің негізгі мүшесі: Өкпе

185. Ауыз мүшесі кеміргіш буынаяқтылар: Көмекей

186. Ашық алқаптарды мекендейтін құсты анықтаңыз: Ұлар

187. Түтікшелер мен көпіршіктерден тұратын органоид: Гольджи комплексі

188. Рефлекстік доға бөлімнен тұрады: 5

189. Адамдарға тұмаудың жұғу жолы: Тыныс мүшелері арқылы

190. Адам ағзасындағы ас қорыту жолының жұқпалы ауруы: Қантышқақ (дизентерия)

191. Ас қорыту жүйесінде аминқышқылдарға дейін ыдырайтынорганикалық қосылыс: Ақуыз (нәруыз)

192. Моносахаридтерге жатады: Глюкоза

193. Тіршіліктің ғаламдық деңгейі: Биосфералық

194. Тірі организмдер биологиясын, оның тіршілік ортасындағы өзгерістерін, адамның іс-әрекетімен байланыстырып зерттейтін экология саласы: Биоэкология

195. Қарапайымдар үшін цистаның маңызы: Қолайсыз жағдайдан сақтайды

196. Қағаз өндірісіне пайдаланады: Кладофора

197. Қазақстанда лалагүлділердің кездесетін түрі: 57

198. Ферменттер табиғаты жағынан:

228. Қант, спирт, бояу, лакмус алуға қолданылады: Қыналар

229. Қағаз жасауға қажетті негізгі шикізат: Шырша сүрегі

230. Себет гүлшоғырына жататын өсімдік: Күнбағыс

231. Жұқпалы ішек аурулары: Қантышқақ (дизентерия)

232. Қосалқы тамыр дамиды: Сабақ пен жапырақтан

233. Өсімдіктің ұрықтануының жүруі: Тозаңданғаннан кейін

234. Өсімдік пен жануардың туыстығына дәлел бола алатын біржасушалы жәндік: Жасыл эвглена

235. Сазанның миы: Бес бөлікті

236. Қанда еріген зиянды өнімдерді ағзадан бөліп шығаратын жасыл бездері бар буынаяқтылар: Бунақденелілер

237. Қызылшақа балапан шығаратын құстар: Торғайтәрізділер

238. Қалқанша безі бөлінетін гормон: Паратгормон

239. Шеткі жүйке жүйесі тұрады: жүйкелер мен жүйке түйіндерінен

240. Қан айналым мүшесін құрайтындар: жүрек және барлық қантамырлар

241. Ана мен ұрық арасындағы дәнекер: Ұрықжолдас

242. Липидтердің қызметі: Энергетикалық

243. Тірі материя жаралымының ең төмен деңгейі: Молекулалық

244. Консументтерге жататын ағзалар: Гетеротрофтар

245. Қосарлы ұрықтануды ашқан ғалым: К.А.Навашин

246. Көлденең жолақты бұлшықет: Жүрек

247. Паразит саңырауқұлақтар тарататын тері ауруы: Теміретка

248. Митохондрия: Энергия көзі органоиды

249. Популяцияның генетикалық құрылымын зерттеген ғалым: В.Иогансен

250. Ең көрнекті трансформист: Ж.Б.Ламарк

251. Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы: Ұлпа

252. Паразит саңырауқұлақтарға жататындар: Қаракүйе

253. Қына қабаттамасындағы (денесіндегі)жасыл балдырлардың рөлі: Фотосинтез нәтижесінде органикалық зат түзеді

254. Ғалым Н.И.Вавилов дәлелдеді: Мәдени өсімдіктердің шыққан орталығын

255. Адам жүрегінің тыныштық күйде минутына жиырылуы: 70-75 рет

256. Тері ауруларын емдейтін дәрігер:

286. Қатты затпен қоректенетін кененің ауыз мүшесі: кеміруші

287. Қосмекенді деп аталу себебі: Суда және құрлықта мекендейді

288. Белгілі пішіні, құрылысы, орны, және өзіне тән қызметі бар дене бөлігі: Мүше

289. Омыртқа жотасының өзегінде орналасқан мүше: Жұлын

290. Жұп сүйек: Самай

291. Тістің қызылиектен шығып тұрған бөлігі: Тіс сауыты

292. Плазмалемманың негізгі химиялық құрамы: Нәруыз-60%, май-40%, көмірсу-2-10%

293. Басылыңқы гендер: Рецессивті

294. Барлық табиғаттағы өзгерістерді, оның даму заңдылықтарын (биосфера деңгейінде) ең жоғары жүйе ретінде қарастырылады: Биосфера

295. Өсімдік сабағында, пиязшығында, жапырағында, жемтамырда, тамырсабақта орналасқан ұлпа: Негізгі

296. Хинин, акрихин дәрілерінің емдік қасиеті: Безгек масаларын құрту

297. Жүйелеудің ең негігзі өлшем бірлігі: Түр

298. Энергиясы мол органикалық заттардың ыдырауы: Катаболизм

299. Жоғарғы жүйке әрекетінің (ойлау, ес) пайда болуы: Кайназой

300. Құрылысы мен атқаратын қызметі ұқсас, шығу тегі әртүрлі болады: Аналогиялық мүшелер

301. Біржасушалы қарапайым жәндік: Жасыл эвглена

302. Гидраның жыныссыз жолмен көбеюі: Бүршіктену

303. Қыналарға ең қажетті жағдай: Оттегіне бай таза ауа

304. Сцифос сөзінің мағынасы: Табақша

305. Өкпені жарақаттайтын ауру: Туберкулез

306. Қарынның ішкі кілегейлі қабығындағы ұсақ бездерден бөлінеді: Қарын сөлі

307. Теректің жапырақтары: Жай

308. Сағағы ұзын біркелкі шоғырланған бірнеше гүлдер бір жерден таралатын: Жай шатыр

309. Цианобактерияларға тән қасиетті көрсетіңіз: Фотосинтез құбылысы жүреді

310. Қосарлы атау тізімді беруді ұсінған ғалым: К.Линней

311. Тақтұяқтылар отрядының өкілдері: Жылқы, тапир, керік, құлан

312. Жасушалары бір-біріне тығыз жанасқан, жасушааралық заттары өте аз ұлпа: Эпителий

313. Нұрлы қабықшаның дәл ортасындағы тесік: Көз қарашығы

314. Бөгде бөлшектерді сіңіріп, қорыту процесін

344. Өзі мекен ететін иесін ауруға шалдықтырып, тіршілік етуі: Паразиттік

345. Негізгі өсімдік жүйесінің ең жоғарғы сатысы: Бөлім

346. Күріш гүлінің формуласы: Гс2А3+3Ж(3)

347. Үшбұрышты жалпақ сүйек: Жауырын

348. Кеудені құрсақ қуысынан бөлетін бұлшық ет: Көкет

349. РР витамині жетіспегенде кездесетін ауру: Пеллагра

350. Гомологиялық хромосоманың конъюгациялануының жүретін фазасы: Мейоздық профаза

351. Оңтүстік Алтайда орналасқан қорық: Марқакөл мемлекеттік қорығы

352. Қоректік заттарды өсімдіктің бір мүшесінен, екінші мүшесіне өткізуші ұлпа: Өткізгіш ұлпа

353. Безгек ауруын таратушы: Безгек маса

354. Жаздық және күздік іріктемелері болады: Бидай

355. Жүректің бұлшықетті қабаты: Миокард

356. Ультракүлгін сәуленің әсерінен адам ағзасында түзіледі: Д дәрумені

357. Сабақтың орталық бөлігі: Өзек

358. Шырынды жемісті өсімдік: Беже

359. Дән қоректі ұлпа: Кептерлер, тауықтар

360. Тікентерілілердің тынысалуын, бөліп шығару қызметін атқарады: Өкпе

361. Сүйекті-шеміршекті балықтар: Шоқыр, бекіре

362. Айырша безінен бөлінетін гормон: Тимозин

363. Рефлекстік доға неше бөлімнен тұратынын белгілеңіз: Бес бөлімнен

364. Сүйекті түзетін ұлпа: Дәнекер

365. Тыныс алудың жиілігі мен тереңдігін тудыратын тынысалу орталығының қозуы: СО2 концентрациясы артқанда

366. Ішек-қарын ауруларының қоздырғыштар таралуына себепші: Шыбындар

367. Гаструла бұл: екі қабатты ұрық

368. Тіршіліктің табиғи теориясын тұжырымдады: А.Опарин

369. Қолдан сұрыптауда: Асыл тұқым мен іріктемелер алынады

370. Бір жасушалы саңырауқұлақ: Ашытқы саңырауқұлақ

371. Судың ең терең қабатында тіршілік етеді: Қызыл балдыр

372. Ұрықтанған жұмыртқа жасушадан пайда болады: Ұрық

373. Энергия көзі – АТФ молекуласын және нәруыз, РНҚ молекулаларын синтездеуші органоид: Митохондриялар

Жоңышқа

404. Астың сілекеймен шылануы: Ауыз қуысында

405. Дене температурасының бірқалыпты деңгейде сақталуы: Жылуды реттеу қызметі

406. Мендель тәжірибесінде белгілердің тұқымқуалаушылығын зерттеудегі қолданған әдіс: Гибридологиялық

407. Жарық микроскопының басты бөлігі: Үлкейткіш шыны

408. Саңылау арқылы жапыраққа енеді: Ауа

409. Қанатты жеміс кездеседі: Қайың

410. Зогита дегеніміз: Ұрықтанған жұмыртқа жасушасы

411. Қынада органикалық зат түзетін: Балдыр

412. Ішекте өмір сүретін паразиттер: Эндопаразиттер

413. Аяқсыз қосмекенділер: Сақиналы құртжылан

414. Ұйқы безінен бөлінетін гормон: Инсулин

415. Есту рецепторының жұмысының бұзылу себебі: Үнемі қатты музыка тыңдау

416. Эритроциттердің түзілетін орны: Сүйек кемігінде

417. 1 грамм май ыдырағанда бөлінетін энергия: -38.9 кДж

418. Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей: Молекулалық-генетикалық

419. Топырақ ортасында тіршілік ететін ағзалар: Эдафобус

420. Шөгінділерінен мұнайдың қоры түзілетін жәндіктер: Бақалшақты біржасушалы

421. Қалпақшасының асты түтікшелі саңырауқұлақ: Ақ саңырауқұлақ

422. Жүйке ұлпасының негізгі қызметі: Қозғыштығы және қорғаныш

423. Оң жақ өкпе бөліктері: 3

424. Өсімдіктер мен жануарлар жасушасының цитоплазмамен тікелей байланысқан ішкі қабаты: Плазмалемма

425. Кайнозой кезеңі: Неоген

426. Өлі табиғатқа жатады: Тау жыныстары

427. Туберкулез қоздырғышы: Кох таяқшасы

428. Даржарнақтылар класының тұқымдасы: Астық

429. Жүйке жасушасының қысқа өскіні: Дендрит

430. Адамның жүрегінің бөлігі: 4

431. Сыртқы орта жағдайларының әсерінен организм фенотипінің өзгеруі: Модификациялық өзгергіштік

432. Тірі ағзаның ортақ белгісі: Денесі жасушадан тұрады

433. Сабақ қалемшесінен өсірілетін өсімдік: Қарақат

434. Өсімдіктің тыныс алуы: Оттегін сіңіру,

жұқпалы ауру: Коньюнктивит (көз қарығуы)

465. Адам тепе-теңдігі бұзылуы байланысты: Мишыққа

466. Мойынның алдыңғы жағында орналасқан іші қуыс шеміршекті мүше: Көмекей

467. Қарында ақуыз ыдырататын фермент: Пепсин

468. Жасушаның бөлінуіне жауапты роль атқаратын органоид: Жасуша орталығы

469. Монголоидтік нәсілдердің белгілері: Жалпақ бетті, көздері қысықтау

470. Жасуша ішіндегі сүйықтықтың қысымын реттейді: Вакуоль

471. Қырықбуынның споралары дамиды: Масақша

472. Түнде зәр тоқтамайтын ауру: Энурез

473. Ферменттердің қатысымен глюкозаның тотыға отырып ыдырауы: Глюколиз

474. Тұқым қуалаушылықтың хромосомалық теориясының негізін қалаған: Т.Морган

475. Әр түрге жататын ағзалардың өзара жағдай туғыза отырып тіршілік етуі: Селбесу

476. Қарапайымдылардың қоректенген кезде түзілетін бөлігі: Асқорыту вакуолі

477. Қыналарға ең қажетті жағдай: Оттекке бай таза ауа

478. Көздің қосымша аппараттарына жатпайды: Нұрлы қабықша

479. Тамақтан уланудың себептері: Улы саңырауқұлақ, сапасыз тамақ жеу

480. Ағзадан кейінгі жоғары биологиялық жүйе: Популяциялық

481. Қазақстанда Қызыл кітаптың үшінші басылымы: 1996 ж

482. Қазақстанның Қызыл кітабы тұңғыш рет жарыққа шықты: 1978 жылы

483. Өсімдіктердің жасыл болуы байланысты: Хлоропластар

Қауырсын тәрізді

31. Адам қанының атқаратын қызметі: Газ тасымалдау

32. Қазақстанда «Қызыл кітаптың» үшінші басылымы жарыққа шықты: 1996 ж

33. Пиязшықты өсімдік: Қызғалдақ

34. Гүл сағағының жоғарғы кеңейген жері: Гүлтабан

35. Гидраның жазылатын жіпшесі орналасқан жері: Атпа жасушада

36. Жорғалаушылардың қан айналым жүйесі: Екі жүрекше, бір қарынша (жартылай бөлінген), екі қанайналым шеңбері

37. Бүйрек үсті безінің ішкі қабатынан бөлінетін гармон: Адреналин

38. Есту фймағы орналасқан ми бөлігі: Самай бөлігіндегі иірім

39. Бұлшықет сүйекке байланысады: Сіңір арқылы

40. Қарынның сілемейлі қабықшасының қабынуы: Жара(гастрит)

41. Асқорыту орталығын реттейді: Сопақша ми

42. Терінің бұл қабаты ағзаны суықтан және механикалық әсерден қорғайды: Шел қабаты

43. Ақуыздың жасушада синтезделуі: Рибосомада

44. Қыналар денесінде саңырауқұлақтар мен балдырлардың өте тығыз бірігіп тіршілік етуі: Нақты селбестік

45. Қарапайымдылар түрлерін алғаш ашқан ғалым: Антони Ван Левенгук

46. Мәдени өсімдіктердің шығу орталығын зерттеген ғалым: Н.Вавилов

47. Онтогенездік дамуда эктодерма қабатынан пайда болатын: Жүйке жүйесі

48. Г.Мендельдің үшінші заңы: Тәуелсіз тұқым қуалау

49. Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі: Популяциялық-түрлік

50. Тірі ағзалардың біртіндеп көтерілу(градиация) ұғымын енгізген ғалым: Ж.Б.Ламарк

51. Жасушаның көбеюіне қатысады: Ядро

52. Жануарлар ағзасындағы ұлпалар саны: 4

53. Туберкулез ауруын тудыратын бактерияларды анықтады: 1882 ж. Р.Кох

54. Жіп тәрізді көп жасушалы балдыр: Спирогира

55. Күрделігүлділер тұқымдасына жататын майлы өсімдік: Күнбағыс

56. Қанның құрамына кіретін жасушалар: Лейкоциттер

57. Жануарлар әлемін зерттейтін ғылым: Зоология

86. Анатомия зерттейтін ғылым: Ағзаның құрылысы мен пішінін

87. Жарықты еркін өткізетін ақ қабықшаның алдыңғы бөлігі: Қасаң қабықша

88. Ересек адамның омыртқа жотасы иіледі: Төрт жерден

89. Қан аздықтың себебі: Эритроциттер мен гемоглабиннің жетіспеушілігінде

90. Көкірек пен құрсақты бөліп тұратын: Көкет

91. Терінің ішкі қабаты: Теріасты шел

92. Митохондрияда жүретін АТФ синетезі жүреді: Липид биосинтезінде

93. Бақалар мен бунақденелілер ылғалды топырақтан пайда болады деп жазған ғалым: Аристотель

94. Адамның іс-әрекетінің ағзаға әсер ету факторы: Антропогендік

95. Жасыл эвгленаның көбеюі: Жыныссыз ұзыннан бөліну арқылы

96. Зеравшин аршасы неше жылда жеміс береді: 50

97. Қырықжапырақтылардың жапырақтары түрлі қызмет атқарады: 2

98. Микробиология ғылымында күкіртті бактерияны зерттеген: С.Н.Виноградский

99. Бір-бірінен екі жұп белгі бойынша ажыратылатын дараларды шағылыстыру түрі: дигибридті

100. Палеозой кезеңі: Девон

101. Жануарлар әлемін зерттейтін ғылым: Зоология

102. Сабаққа мықтылық қасиет береді: Тірек ұлпа

103. Паразитті қарапаймдыларға жататын: Дизентерия(қантышқақ) амебасы

104. Балық мына мүшесі арқылы тыныс алады: Желбезек арқылы

105. Алқа тұқымдасына жататынулы өсімдік: Сасық меңдуана

106. Адам ағзасында ас толығымен қорытылады: Аш ішекте

107. Паразиттік тіршілік ететін тамыр: Емізік тамыр

108. Қауашақ жемісті өсімдік: Мақта

109. Бактерия жасушасының құрылысы: Қабықша, цитоплазма, ядро заты

110. Өрмекшінің ауызы бейімделген: Сорып алуға

111. Қосмекенділердің дернәсілдері тыныс алады: Желбезектерімен

112. Эпителий ұлпасының қызметі: Қорғаныштық

113. Ішкі құлақтағы қуыстар мен иірім өзекшелерден тұратын күрделі жүйе: Шытырман

реттелу

145. Лалагүлділер тұқымдасына, даражарнақтылар класына жататын шырынды өсімдік: Лапыз

146. В1 жетіспегенде кездесетін ауру: Бери-бери

147. Мейоздың бірінші бөлінуі: Редукциялық

148. Қазақстанда алғаш рет трансплантациялық жолмен қозы алған академик: Ф.М.Мұхамбетқалиев

149. Алғашқы құс-көнеқұс пайда болды: Мезозой

150. Ежелгі ададардың ғылыми атауы: Архантроп

151. Жасуша бөліктерін зақымданудан қорғайды: Жасуша қабықшасы

152. Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым: Микология

153. Бұта тәрізді қыналар өсетін жері: Қарағайлы орман төсемікте

154. Шоқпарбас плаунның жыныссыз көбеюін жүзеге асыратын: Споралар

155. Жауырын сүйек тобына жатады: Жалпақ

156. Қан құрамындағы жаңа эритроциттер пайда болады: 4 айда

157. Үстірт қорығының орналасқан жері: Маңғыстау

158. Түрі өзгерген мүше арқылы көбейтуге жатады: Тамырсабақ

159. Тыныс алу құбылысына тән: Органикалық зат ыдырайды

160. Өрмекшінің зәр шығару мүшесі: Мальпигий тамыршалары

161. Африка түйеқұсының саусағы: Екеу

162. Адамның жыныс жасушаларындағы хромосомалар саны: 23

163. Қалқанша безі қызметінің жетіспеушілігінен туатын ауру: Микседема

164. Ішкі құлаққа жатады: Қуыстар мен иірім өзекшелері

165. Адамның қарын сөлінің құрамында болатын тұз қышқылы: Бактерияларды өлтіреді(жояды) және ферменттердің белсенділігін арттырады

166. Терінің қосалқы бөлімдері: Түк, тырнақ, мүйіз

167. Жоғары дәрежелі жүйке жүйесінің мінез-құлық физиологиясының негізін қалаушы ғалым: И.И.Павлов

168. Диплоидты ядроның мейозды жолымен бөілген кезде хромосомалардың түзілетін жиынтығы: Гаплоидты

169. Сулы ортаны мекендейтін ағзалар: Гидробионттар

170. Құм шіркейлері арқылы таралатын тер Ақуыздар(нәруыздар)

199. Дүние жүзінде тұңғыш рет қойдың арқар-меринос тұқымы шығарылған әдіс: Алыстан будандастыру

200. Маймыладамдар: Питекантроптар

201. Қазақстанда тұңғыш Қызыл кітап шықты: 1978 жылы

202. Пластидтер болады: Өсімдіктерде

203. Бауырдан бөлінетін сөл: Өт

204. Паразит саңырауқұлақтар: Қаракүйе

205. Әсемдік үшін өсірілетін раушангүлділерге жататын өсімдік: Раушан

206. Тіс сауытының сыртын қаптайтын зат: Кіреуке

207. Негізгі тамырдың дамуы: Ұрық тамыршасынан

208. Жемісі жидек: Қарақат

209. Безгек ауруының қоздырушысы: Маса

210. Шаянның зәр шығару жүйесі орналасады: Бас бөлігінде

211. Кесірткенің мүйізді қабыршақ терісінің негізгі қызметі: Құрғап кетуден сақтайды

212. Адреналин гормоны бөлетін без: Бүйрек үсті безі

213. Ағза мен сыртқы орта байланысын, қорғану әрекеттерін жүзеге асырады: Жүйке жүйесі

214. Сіңір созылғанда көрсетілетін адғашқы көмек: Зақымдалған жерге суық шұберек басып, қатты орап тастау

215. Адамның қаны берілген қызметтің тек біреуін атқарады: Иммунды

216. Тамаққа тәбеті шаппай, тершіл болу ауруының белгісі: Туберкулез

217. Адамтектес маймылдардың хромосома саны: 48

218. Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химмиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған: А.Опарин

219. Бірінші реттік консументтер: Қоян

220. Адамның қалқанша безінің жұмысын жақсарту үшін тамаққа қосатын балдыр: Ламинария

221. Тұқым бүршігінен түзіледі: Тұқым

222. Бүйректің құрылымдық және қызметтік бірлігі: Нефрон

223. Глюкозаның оттекті және оттексіз ыдырауы кезінде түзілген энергия: 1520 кДж

224. Биологиялық объектілердің көмегімен адамға қажетті өнімдер өедіру: Биотехнология

225. Құрылысы мен шығу тегі бір атқаратын қызметі әртүрлі мүшелер: Гомологиялық

226. Тек өсімдік жасушасына ғана тән денешіктер: Пластид

227. Жасушасыз тіршілік иесі: Вирус

І

Дерматолог

257. Қазақстанның Қызыл кітабының тұңғыш рет шыққан жылы: 1978

258. Тамырдың ең ұшын жауып тұрады: Тамыр оймақшасы

259. Орамжапырақ (қырыққабат) жемісі: Бұршаққын

260. Қоңыздардың тыныс алу мүшесі: Хитинді демтүтікшелер

261. Қыстап шығатын құс: Шымшық

262. Төс сүйегінде қыры болмайтыг құс: Түйеқұс

263. Көлденең-жолақты ұлпадан тұратын бұлшықет: Жүрек

264. Мишықтың орналасуы: Сопақша ми мен көпірдің артқы жағында

265. Қантамырларының қабырғасы түзілетін ұлпа: Бірыңғай салалы бұлшық ет ұлпасы

266. Бауырдың ауруы: Цирроз

267. Жоғары дәрижелі жүйке қызметінің негізін қалаушы ғалым: И.П.Павлов

268. 1г. көмірсу ыдырағанда бөлінетін энергия: 17,6 кДж

269. Агроценоздар: Жасанды биогеоценоздар

270. Амебаның тыныс алуы: Суда еріген оттегімен

271. Орамжапырақ тұқымдастарында тостағанша саны: 4

272. Цитоплазманың түп негізі: Гиаплазмалар

273. Ата тектер мен өзге де қандас туыстар туралы деректерді жинақтау: Генеалогиялық

274. Көпжасушалы балдырлар болды: Протерозой

275. Аналогиялық мүшелер мысал болады: көбелек пен құстың қанаттары

276. Жоғары сатыдағы өсімдіктердің тамырымен селбесіп, тамақ өнеркәсібінде кеңінен пайдаланатын тірі табиғаттың ерекше тобы: Саңырауқұлақтар

277. Бір жасушалы талшықты балдыр: Хламидомонада

278. Бағалы ауылшаруашылық дақылдары: Жүгері, бидай, қарабидай, күріш

279. Ағзаға енген бөгде заттарға қарсы ерекше нәруызды зат: Антидене

280. Асқынғанда жөтеліп қан түкіретін ауру: Туберкулез

281. Адам денесінің сыртқы жабыны: Тері

282. Қазақстанның Қызыл кітабының екінші басылымы шыққан жылы: 1991

283. Гүлшанақтығ орналасуы: Генеративті бүршікте (гүл бүршік)

284. Бидай дәнегінің едәір бөлігін алып жатады: Эндосперм

285. Суда еріген оттегін бүкіл денесіне сіңіреді: Гидра

ашқан ғалым: И.И.Мечников

315. АТФ молекуласының құрамында фосфор қышқылының қалдық саны: 3

316. Тұқым қуалайтын өзгергіштегі гомологиялық қатарлар заңын ашқан: Н.И.Вавилов

317. Алғашқы құрлық өсімдіктері: Псилофиттер

318. Белгілі ғалым А.Н.Северцов: Эволюциялық негізгі бағыттарын анықтады

319. Өлі табиғатты құрайтын жеке құрамды бөліктерге жататын фактор: Абиотикалық (абиоздық)

320. Арал теңізінің солтүстік батыс бөлігінде орналасқан қорық: Барсакелмес

321. Фотосинтездеуші ұлпада болады: Хлоропластар

322. Жапырағы доғалы жүйкелі өсімдік: Жолжелкен

323. Органикалық заттар сүйектерге қасиет береді: Иілгіштік және серпімділік

324. Бүйректің қызметінің бұзылуына қанда несепнәрдің мөлшерінің шектен тыс көбеюі: Нефрит

325. Гистон: хромосомада құрылыс қызметін атқаратын нәруыз

326. Ботаника ғылымы зерттейді: Өсімдіктер әлемі

327. Шірнеліктер жататын ұлпа: Бөліп шығарушы

328. Вольвокс шоғырының пішіні: Шар

329. Тоспа ұлуы тыныс алады: Өкпе арқылы тыныс алады

330. Асқабақ тұқымдастарға жатады: Қарбыз

331. Тісіті зерттейтін ғылым: Стоматология

332. Қынап жапырақты өсімдік: Бидай

333. Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері: Гүл сағағы

334. Пеницилл, аспергил саңырауқұлақтары жататын топ: Зең саңырауқулақ

335. Терең суларда қозғалып жүретін көпжасушалы жәндік: Медуза

336. Балықтардың жүрегі: Екі қуысты

337. Гуморальдық реттелу дегеніміз: Гормон арқылы реттелуі

338. Адамның дүниетаным қабілеті байланысты: Ми сыңарларының барлық аймақтарымен

339. Қанды сол жақ құлақшаға әкелетін қантамыр: Өкпе венасы

340. Хромосомаларда болатын: ДНҚ

341. Басымды гендер: Доминантты

342. Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық: Коацерваттар

343. Адамның жаралуы және пайда болуы: Кайнозой

374. Цитоплазмалық тұқым қуалауды зерттеудің негізін салған: К.Корнес, Э.Баур

375. Су қоймасындағы продуцент: Балдыр

376. Үстірт қорығы ұйымдастырылған: Маңғыстау

377. Даражарнақтылар класына жататын тұқымдас: Құртқашаш тұқымдасы

378. Жүректен шыққан қанды денеге тарататын тамырлар тобы: Артерия

379. Тыныс алғандағы ауаның микробтар мен шаң-тозаңнан тазаруы, жылынуы: Мұрын қуысында

380. Гатрит асқазаанның қабынуы: Қарынның сілемейлі қабығының ауруы

381. Ыстықтан, қайнаған су мен ыстық темір, от және химиялық заттардан болады: Күйік

382. Тек өсімдік жасушасында болатын денешік: Пластидтер

383. Кіндік тамырлы өсімдік: Бақбақ

384. Жай гүлсерікті өсімдікті: Қызғалдақ

385. Шала түрленіп дамитын бунақденелілер: Дәуіттер

386. Өзен-көлдерде, бөгеттерде тіршілік етеді: Спирогира

387. Жорғалаушылардың жүрегі тұрады: Екі жүрекшеден, бір қарыншадан

388. Балықтардың дене температурасы байланысты: Қоршаған ортаның температурасына

389. Ішкі секреция безі: Гипофиз

390. Сыртқы құлақты ортаңғы бөліп тұрады: Дабыл жарғағы

391. Қысқа сүйек: Омыртқа

392. Митоздың телофаза кезеңінде: Хромосомалар екіге бөлінеді, ядро қабықшасы түзіледі, екі жас жасуша пайда болады

393. Парапитектің пайда болуы: Кайназой

394. Белгілі иесінде өмір сүретін: Эндобионттар

395. Ішектің қабырғасындағы сілемейлі қабықшаны бүлдіріп, жара қылады: Қантышқақ амеба

396. «Вирус» терминін 1899 жылы ғылымға енгізді: М.Бейернек

397. Қырықбуынның көктемде дамитын өркенінде болады: Масақшасы бар қоңыр өркендер

398. Гиалоплазма: Цитоплазманың түп негізі

399. Мутация тудыратын факторлар: Мутагендер

400. Алғашқы құс-көнеқұс пайда болуы: Мезозой

401. Ботаника ғылымы зерттейді: Өсімдіктерді

402. Қырықбуынның спорасының жетілетін жері: Көктемгі өркен масақшаларында

403. Бұршақ тұқымдасына жататын өсімдік:

көмірқышқыл газын бөлу

435. Қанның ядросы жоқ, қызыл түсті жасушасы: Эритроциттер

436. Биіктігі 60 метрге жететін балдыр: Қоңыр балдыр

437. Гүлге ұқсас ішекқуыстылар: Актиния

438. Жорғалаушыларға жататындар: Жылан

439. Аралас бездер: Ұйқы және жыныс

440. Қалың, тығыз, дәнекер ұлпасынан тұратын ақ қабықша: Сыртқы қабықша

441. Көмірсу қорытыла бастайды: Ауыз қуысында

442. Жүйке жүйесі түзілген ұрық жапырақшасы: Эктодерма

443. Оттекссіз ортада тіршілік ететін ағзалар: Анаэробты

444. Органикалық дүние эволюциясында тірі ағза құрылысының күрделенуі: Ароморфоз

445. Лас суда, кір көкеністе, жеміс-жидекте болатын қарапайым жәндік: Дизентерия амебасы

446. Қағаз алуға қолданылады: Шырша

447. Дыбыс сіңірлері орналасқан: Көмекейде

448. Ағзадағы негізгі энергия көзі: Көмірсу

449. Эндоцитозға қарама-қарсы процесс: Экзоцитоз

450. Жер бетіндегі өркендері қыста үсіп қалатын, ал пиязшықтары сақталған өсімдіктер тіршіліктің мына формасына жатады: Гемикриптофиттер

451. Бактерия спорасының қызметі: Қорғаныш

452. Табиғатта қолайсыз жерлерде өсе береді: Қыналар

453. Алма ағашына тән тозаңдану: Бунақденелілермен

454. Адамдағы кеуде сүйегіндегі қабырғалар саны: 12 жұп

455. Симпатикалық жүйкелердің әсерін арттыратын гормон: Адреналин

456. Тірі жүйелердің сыртқы және ішкі әсерге жауар қайтара алу қасиеті: Тітіркеніштік

457. Қазақтың арқар-меринос тұқымын шығаруға қатысқан ғалым: А.Жандеркин

458. Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым: К.А.Тимирязов

459. Жемісі бұршаққынды өсімдік: Орамжапырақ

460. Безгек ауруын қоздыратынпаразитті ашқан ғалым: А.Левенгук

461. Құстардың қарны неше бөлікті: 2

462. Бауыраяқты былқылдақденелі жәндік: Тоспаұлу

463. Құстың майтәрізді сұйықтық бөлетіні: Құйымшақ безі

464. Көз ауруларының ішінде көбірек тараған484. Жасымықшалар дегеніміз: Тыныс алуға қатысатын жасушалар

485. Жемісі тұқымша өсімдік: Күнбағыс

486. Бұршақтұқымдастардың ең ірі күлте жапырақшасының атауы: Желкен

487. Жаздық бидайды себу мерзімі: Көктемде

488. Құстарда алғашқы қорытылу басталады: Жемсауда

489. Суда жүзетін құстар: Қаз

490. Жасушада рибосомалар синтездейтін заттар: Нәруыздар

491. Қаны бірінші топқа жататын адамға қай топтағы қанды құяды: Тек бірінші топтағы

492. Нәсілдік тұқымқуалаушылық белгіні сақтап, ұрпаққа беруші: Хромосома

493. Гормондар табиғаты жағынан: Ақуыз

494. Әрбір жеке түрге тән хромосомалар жиынтығы, саны, мөлшері мен пішінін сипаттайтын: генетикалық критерий

495. Гидраның асқорыту-бұлшықет және безді жасушалары орналасқан қабат: Энтодерма

496. Жалған түлкіжем (улы) саңырауқұлағын кәдімгі түлкіжемнен (жеуге жарамды) айырмашылығы: Қалпақшасының үсті тегіс, қызғылт-сары түсті, қалпақшасын бөлгенде шырын бөлінбейді

497. Аксонның сырты қапталған: Май текті ақ қабықшамен

498. Қабырғасы қалың бұлшықетті түтікше пішінді жұп мүше: Несепағар

499. Митохондрияның құрамында: 65-70% нәруыз, 25-30% липидтер мен нуклейн қышқылдары және витаминдер болады

500. Дигибридті будандастырудағы F2 ұрпақта фенотипі төрт түрлі генотипті көрініс береді: 9:3:3:1

БИОЛОГИЯ ПӘНІНЕН МҰҒАЛІМДЕРГЕ АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ЖАУАБЫМЕН

Бір немесе бірнеше дұрыс жауабы бар тапсырмалар

Сан және ғасыр

«Макроэволюция» терминін енгізген ғалым: Ю.А.Филипченко

«Өсімдік түрлері» атты еңбектің авторы: К.Линней

«Теңіз жүзімі» атауымен белгілі: турбинария

«Тірі қазбалардың» палеонтологиялық «мұражайы»: Оңтүстік Америка

1 гр қара топыракта бактерия болады: 5-6млрд

1 грамм қара топырақта болатын балдыр мөлшері: 5000

1914 жылы гетерозис деген ұғымды енгізген ғалым: Дж. Шелл

Eсту мен тепе-теңдік мүшелері: шытырман

А

Абиотикалық факторларға жатады: күн сәулесі, жел, су, топырақ, ауа райы

Агроценозға жатады: мәдени егістік, бау-бақша, жасанды биогеоценоз

Ағаш қабығынан сырғып аққан жаңбыр суын сіңіретін тамыр: ауа тамырлары немесе қосалқы тамырлар

Ағаштардың сабағында өсетін пішіні малдың тұяғына ұқсас саңырауқұлақ: діңқұлақ

Ағзаға «РР» витамині жетіспесе туындайтын ауру: Пеллагра

Ағзаларды алғаш рет топтастырып жүйеге келтірген ғалым: К.Линней

Ағылшын ғалымы У. Робертс 1873 жылы пеницилл саңырауқұлағы бар жерде...........дәлелдеді: бактериялардың жақсы дами алмайтынын

Адам жұлынының ұзындығы: 42-45см

Адам қаңқасындағы бұлшықеттер саны: 600

Адам қаңқасындағы қозғалмайтын сүйек: ми сауытының сүйектері

Адам миының салмағы: 1300-1400 гр

Адам өмірінің 3 жастан 6-7 жасқа дейінгі кезеңі: естияр

Адам терең тыныс алғанда жұтылатын ауаның мөлшері: 1500 мл

Адамда соқырішек болады: рудимент

Адамның бел омыртқа саны: 5

Адамның мойын омыртқаларының саны: 7

Адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін зертгейтін ғылым саласы: антропология

Адамның экологиялық ұғымдарды түсіну, ұғу деңгейінің көрінісі: экологиялық мәдениет

Акула мен дельфиннің дене пішіндерінің ұқсастығын анықтайтын эволюциялық заңдылық: конвергенция

Ақ аю үшін шектеуші фактор: Температура

Алабота тұқымдасына жататын өсімдік: Қызылша

Алдыңғы аяқтары ескекке айналған: жүзетін құстарда

Алқа тұқымдасына жататын нағыз улы өсімдік: меңдуана

Алқа тұқымдасына жататын улы өсімдік: меңдуана

Алқа тұқымдасына жататын улы өсімдік: меңдуана

Альвеолалар қабыспайды: Қабықша тұрақты көлем сақтайды, Ауа көпіршіктеріне тірек береді, Эпителий жасушаларынан тұратын қабықшасы бар

Анализатор ұғымын енгізген ғалым: И. П. Павлов

Аналық бездерден бөлінетін гормон: Экстрогендер

Аналық бездердің салмағы: 5-8г

Аналық гүлдер бір өсімдікте, аталық гүлдер екінші гүлде демалса, олар: екі үйлі

Аналық жыныс жасушасы: жұмыртқа жасуша

Аналық жыныс мүшелерінің ауруын емдейтін дәрігер: Гинеколог

Аналықтың ең негізгі бөлігі: жатын

Ананың жүктілік мерзімі: 280 тәулік

Анафазада: хромосомалар екі жақ полюсіне тез жылжиды

Антропогендік факторлар: тыңайтқыштарды себу, атом қарулары, кешендерді салу, жарылғыш заттар, ҒТП-тің дамуы, кен орындарын ашу

Аралық форма: үйректұмсық

Арқа омыртқаларының саны: 12

Асбұршақ жемісі: бұршаққап

Асқабақ тұқымдасы: Қияр

Асқабақтар тұқымдасындағы нағыз жидекті өсімдік: итжүзім

Асқазан сөлінің негізгі ферменттері: пепсин, липаза

Асқазанда жартылай қорытылған ас алдымен қайда түседі: ұлтабарға

Асқорыту бездерінің ішіндегі ең үлкен без: бауыр

Асқорыту мүшелерінің сыртқы қабаты түзілген: дәнекер ұлпадан

Астық тұқымдас азықтық, малазықтық, техникалық, құрғақшылыққа төзімді өсімдік: құмай

Асыранды тауықтың арғы жабайы тегі: Банкив тауығы

Ата тегіндегі белгілердін ұрпағында қайталануы: атавизм

Аталық бездерден түзілетін жасуша: Сперматозоидтар

Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы: ұрықтану

Аталық жыныс жасушаларының даму процесі: сперматогенез

Аталықтарының 9 жіпшесі бірігіп, 1 жіпшесі бос қалатын тұқымдас: бұршақ

АТФ молекуласын синтездеуге қатысатын, дән немесе түйіршік формалы органоид: митохондрия

Аш ішекте қорытылмаған заттар...........өтеді: тоқ ішекке

Ашытқы саңырауқұлағының ерекшелігін сипаттайтын ұғымдар: сүт, шарап, нан ашыту үшін пайдаланады, денесі бір жасушадан тұрады, жіпшумақтары болмайды, қантты спирт пен СО2 айналдырады, бүршіктену аркылы тез көбейеді

Аяқсыз қосмекенділер өкілі: Сақиналы құртпошым

Аяқсыз қосмекенділер: Кұртпошым

Ә

Әйел организміне аналықжыныс гормондары әсер етеді: аналық тип бойынша қалыптасуына

Әрі асқорыту,әрі тыныс алу мүшесі: жұтқыншақ

Б

Бағалы нәруыздар кездесетін тағам: сүт

Бактериофаг денесініц бөліктері: өсінді, бас, құйрық

Бактерия жасушасы бөлінеді: 20-30 минут сайын

Бактерия жасушасына енетін вирус: бактериофаг

Бактериялар тудыратын аурулар: баспа, туберкулез, дизентерия, сальмонелла

Бактериялардың өсімдіктерді зақымдауы: бактериоз, гоммоз

Бақбақ өсімдігінің тұқымдасы: күрделі гүлділер

Балдырларды зерттеумен шұғылданатын ботаника бөлімі: альгология

Балық дернәсілі: Шабақ

Бамбуктың маңызы бар: қағаз өндіруге шикізат ретінде

Бауырдан бөлінген өт түседі: ұлтабарға

Бауырдан бөлінетін сұйықтық: өт

Бәсекелестік түрлері: репродуктивті, топикалық, түрішілік қоректік, трофикалық

Беденің құрғақ жемісі: бұршаққап

Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым: генетика

Берілген мәліметтердің ішіндегі дұрысы: Ең үлкен ұшатын кұс-Африка дуадағы, Құрлықтағы ең биік сүтқоректі – жайлаң, Ұзақ жұмыртқа басатын құс – альбатрос, Улылығы ен күшті бақа – кокои

Беттің қозғалмайтын сүйегі: Үстіңгі жақ

Бидай мен қарабидайдың гүлшоғыры: күрделі масақ

Бидай тұқымы: Дәнек

Бидайдан кейінгі екінші орын алатын өсімдік: күріш

Бриологияның негізін қалаған: И.Гедвиг

Бронхылардың ерекшелігі: жіңішке бронхиолаларға айналады, оң және сол жақ өкпеге кіреді, көп тармаққа бөлінеді

Бұлшықеттің құрылымдық бірлігі: миофибрилла

Бұршақ тұқымдас азот жинағыш өсімдік: беде

Бүйректің құрылымдық және қызметтік бірлігі: нефрон

Бүйректің орналасуы: бел омыртқаның екі жағы

Бүлдіргеннің тұқымдасы: раушангүл

Бүрдің етті бөлігінен дәмді мармелад дайындалатын өсімдік: кәдімгі арша

Бүркемелеу реңіне жатады: жасыл шөптегі жасыл шекшек

Білектегі сүйек: кәрі жілік

Бір организм екінші есебінен тіршілік етіп, зиян келтіретін түрарлық қатынас: құрттың жапырақты кеміруі, арамсояудың сабақтағы қоректі сіңіруі, бауырда эхинококктың болуы, діңқұлақтың ағаш сабағында өсуі, масақтарда қаракүйе спорасының жетілуі, дернәсілдің ұлудың денесінде жетілуі

Бір тұқымды жеміс: алхоры

Бір түрдегі даралардың сыртқы және ішкі белгілерінің ұқсастығын анықтайтын критерий: морфологиялық

Бір түрдің зат алмасу, көбею, тітіркенгіштік, т.б ұқсастығын сипаттайтын критерий: физиологиялық

Бір ұялы, тұқым саны біреу немесе бірнешеу болатын құрғақ жеміс: бұршакқап

Бір үйлі өсімдік: қарағай

Біржасушалы жасыл балдыр: хлорелла

Біржасушалы саңырауқұлақ: ашытқы

Вирус тудыратын аурулар: сал ауруы, ұшық, тұмау

Г

Гаттерия жыныстық жағынан жетіледі: 20 жылда

Гендердің ығуы құбылысын сипаттаған ғалымдар: Д.Д. Ромашев, Н.П. Дубинин

Гендікмутация да: Нуклеотидтердің орналасу реті өзгереді

Генетика терминін 1906 жылы ғылымға енгізген ағылшын биологы: У.Бэтсон

Генотипі ааВВ болатын дарақтарда түзілетін гаметалар: аВ

Гесперидий (померанец) тобына жататын өсімдік: Апельсин

Гетерозиготалы қара тұқымды екі өсімдікті шағылыстырғанда, олардың ұрпақтарында қара және ақ тұқымды өсімдіктер болды. Ұрпақ генотипін анықтаңыз: 1:2:1

Гж2А3Ж(3) гүлінің формуласы тән тұқымдас: астық

Гомологты хромосомаларда коньюгация процесі жүретін саты: зиготена

Грек жаңғағы мен кокос пальмасының жемісі: сүйекеті

Гүл: түр өзгерген өркен

Гүлдері сағақсыз бекінеді: жай масақ

Гүлдің гүлсерігі: күлтесі мен тостағаншасы

Гүлдің гүлсерігі: күлтесі мен тостағаншасы

Гүлдің жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлімі: аналық

Гүлдің жіңішкерген жерін белгілеңіз: гүл сағағы

Гүлдің көбеюге қатысатын бөлігі: Аталығы

Гүлінің формуласы *Гсз+зАз+зЖ(з) болатын өсімдік басты пияз: орамжапырақ

Д

Дайын органикалық затпен қоректенетіндер: Гетеротрофтар, Саңырауқұлақ

Дара жынысты паразитті құрт: ішек сорғыш

Даражарнақты класына жататын тұқымдас: Астық

Даралардың бір ғана белгісінің бұрынғы қалыптасқан орташа деңгейден ауытқуы байқалатын табиғи сұрыпталу түрі: қозғаушы

Дән тәрізді хроматофорлары жасуша қабықшасына жақын орналасатын балдыр: қоңыр балдыр

Дегенерация құбылысының сипаты: мүшелерінің жойылуы, қарапайымдалуы

Дене пішіні созылыңқы, әрі құйрығы айқын байқалатын қосмекенділер: саламандра

Дене, доға және өсінді бөлімдерінен тұратын сүйек: омыртқа

Денедегі жаңарып бөлінбейтін жасушалар: Нейрондар

Дені cayересек адамның дене температурасы: +36,5°С,+36,9°С

ДНҚ үзінділерін біріктірген фермент: Лигаза

Доғалы жүйкелі жапырақ тақтасы бар өсімдік: жолжелкен

Доминантты белгі: Жарыққа шығатын

Діңқұлақ зақымдайды: ағаш сабағын

Е

Егер өсімдікке фосфор жетіспесе, онда: жемістің түзілуі баяулайды

Екі жапырақтан бір-біріне қарама-қарсы бекінетін өсімдік: үйеңкі

Екі жасқа келгендегі бала тісінің саны: 20

Екі үйлі қылқан жапырақты бұта: кәдімгі арша

Екі үйлі өсімдік: қарасора

Ерекше органикалық қышқыл бөліп шығаратын тамыр: емізік

Ересек адамның жүрегінің салмағы: 250-300 г

Ерте замандардан бері сақталып келе жатқан балықтардың көне өкілі: Латимерия

Есту мүшесінің бөлімдері: 3

Еті өте дәмді болғандықтан, оны кейде «патша балығы» деп атайтын балық: бахтах

Ж

Жабайы итмұрыннан шығарылған іріктеме: раушан

Жабықтұқымдылардың жер бетінде таралған саны: 250 мың

Жай шатырлы өсімдік: пияз

Жалпақ құрттар: Екі жақты симметриялы, үш қабатты, көпжасушалы жәндіктер

Жалпақ сүйек: Жауырын сүйек

Жалпы күрек тістердің саны: 8

Жамбас қуысындағы алмұрт пішінді бұлшықетті мүше: жатыр

Жамбас қуысындағы тік ішектің алдыңғы жағында орналасқан бұлшықетті мүше: Қуық

Жануар жасушасының сыртқы қабықшасында болады: гликокаликс

Жануарлардың казба қалдықтарын зерттейтін ғылым: Палентология

Жапонияда көкөніс ретінде тамаққа пайдаланатын балдыр: Порфира

Жапырағы доға жүйкелі өсімдік: інжугүл

Жапырағы қатар жүйкеленген өсімдік: бидай

Жапырағы мен бүршігі бар бұтақтанбаған жас сабақ: өркен

Жапырағы мұртшаға айналған өсімдік: асбұршақ

Жапырақ жасушаларының 2/3 белігі судан тұратын мүк: Сфагнум

Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері: Гүлсағағы

Жапырақ тақтасы қауырсын тәрізді бірнеше қайтара тілімденген: қырықжапырақ

Жапырақ тақтасының пішіні жебе тәрізді: Шырмауық

Жапырақта түзілген органикалық заттарды басқа мүшелерге жеткізеді: сүзгілі түтік

Жапырақтары мұртшаға айналған өсімдік: Асбұршақ

Жапырақтың 2/3 бөлігін су жинайтын, өлі жасушалары бар өсімдік: сфагнум

Жапырақтың қызметі: + газ алмастырады

Жарты ай пішінді бір-бірімен жанасқан екі жасуша: жанаспалы

Жарық пен дыбысқа жылдам реакция көрсетуді қамтамасыз ететін ми бөлімі: ортаңғы ми

Жарық сәулесін өткізеді: қасан қабық

Жарық түскенде заттың түсін ажырататын рецептор: құтыша

Жасанды тыныс алдыру кезінде көрсетілетін апғашқы көмек: бет орамал арқылы аузы мен мұрнына ауа үрлеу, жүрекке массаж жасау

Жасөспірімдердің қарқынды жетілуі: Акселерация

Жасуша қабықшасын түзуге қатысатын элемент: фосфор

Жасушааралықтары кең, хлоропласталары көп ұлпа: фотосинтездеуші

Жасушада ион түрінде кездесетін элемент: натрий

Жасушалары бір-біріне тығыз жанасқан ұлпа: жабын ұлпа (өң)

Жасушаның бөлінуіне қажетті заттар күшті қарқынмен жинақталатын кезең: синтез алдындағы

Жасушасыз тірлік құрылым: Вирус

Жасушасының қор заты-май және қантты заттар болатын балдыр: қызыл балдыр

Жасыл балдырлардың хроматофорында фотосинтездің нәтижесінде түзіледі: Крахмал

Жасыл мүк топыраққа бекінеді: ризоидпен

Жасыл түсті, гүлдің сыртында бірікпеген жеке немесе біріккен жапырақшалар: тостағанша жапырақ

Жасыл түсті, гүлдің сыртында бірікпеген жеке немесе біріккен жапырақшалардан тұратын гүл бөлігі: тостағанша

Жеке гүлдері орталықтан таралатын сабаққа гүл сағақтары арқылы кезектесіп бекінетін гүлшоғыр түрі: шашақ

Жемтамырлы өсімдік: сәбіз

Жемістері көп сүйекті жинақталған жеміс: бүлдірген

Жер бетіндегі ең қомақты да салмақты ағаш: алып секвойядендрон

Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған: А.И. Опарин

Жидек жемісті өсімдік: қызанақ

Жидек тәрізді жемістері бар өсімдік: мандарин

Жоғары сатыдағы саңырауқұлақтар: қозықұйрық, арышқұлақ, ақ саңырауқұлақ

Жолат пен жолбарыс денесіндегі жолақтар: бөлшектену реңі

Жорғалаушылардың тыныс алу мүшесі: Өкпе

Жұмыртқа жасушасының дамуы: Овогенез

Жүгерінің отаны: Орталық Америка

Жүзім жемісінің аталуы: жидек

Жүзім жемісінің атауы: жидек

Жүйке ұлпасы нейрондарының қызметі: ақпаратты қабылдау, беру, сақтау

Жүректің үштен екі бөлігі орналасады: кеуденің сол жағында

Жыныс жасушаларындағы хромосомалар саны: 23

Жыныс жасушаларының дамуы: гаметогенез

Жік арқылы байланысқан сүйек: бассүйек

З

Зат алмасу, жүрек қантамырлар жүйесі, зәр шығару мен ұйқы қызметін реттейтін ми: аралық ми

Зәр шығаратын түтік пен қуықтың қабынуы: цистит

Зәрдің сарғыш түсті болуы неге байланысты: урохром пигментіне

Зең саңырауқұлағы: аспергилл, пеницилл

Зиготадағы хромосома саны: 46

И

Иммундық жүйенің орталық мүшесі: айырша без

Иммунология ғылымының негізін салушы: И.И.Мечников

Итмұрын гүлінің формуласы: Т(5) К5 А8 Ж8

Иық белдеу сүйектері: бұғана, жауырын

Иық белдеуін қозғалысқа келтіретін бұлшықет: дельта тәрізді

Иық белдеуінің сүйектері: бұғана, жауырын

К

Кариокинез: Ядроның бөлінуі

Кез-келген анализаторлар үш буыннан тұратынын дәлелдеген ғалым: И. Павлов

Кеуде куысын түзуші омыртқалар: арқа омыртқасы

Кеуде қуысының қабырғасына жанаса орналасқан жұп серпінді, борпылдақ мүше: Өкпе

Кеуде қуысының қабырғасына жанаса орналасқан серпінді, борпылдақ мүше: өкпе

Көз алмасынын пішіні: шар

Көз алмасының торлы қабықшасы: жарықты сезетін рецепторлар орналасады

Көздің қосымша аппараттарына жатады: қабақ, кірпік

Көздің қосымша бөлігі: көз жас бездері

Көздің ішкі қабаты: Торлы қабықша

Көмейге тән: сөйлеуге қатысады, тыныс алуға қатысады, дыбыс сіңірлері орналасқан

Көп бөлігі оң жақ қабырға астында орналасқан ен үлкен без: бауыр

Көп сүйекті жинақталған жеміс: таңқурайда

Көп ұялы, көп тұқымды жеміс: меңдуана

Көптеген улы заттарды тұтып, зиянсыздандыратын без: бауыр

Көпіршік жүзім салқымына ұқсас: турбинария

Көру аймағы орналасады: шүйдеде

Көсек дегеніміз мақтаның: шала ашылған қауашағы

Күлтесінің құрылысында өзгешелік болатын тұқымдас: бұршақ

Күрделі биологиялық сүзгі: бүйрек

Күрделі масақ гүлшоғыры бар өсімдік: бидай

Күрделігүл тұқымдасына жататын өсімдіктердің ортақ белгілері: жемісі- айдарлы тұқымша,гүлшоғыры -себет, тостағанша болмайды, аналығы-біреу

Күрделігүл тұқымдасына тән гүлшоғыр түрі: себетгүл

Кіндік тамыр жүйесінде негізгі тамыр өте жақсы жетіледі: асбұршақ

Кіндік тамырлы өсімдік: асбұршақ

Кіріккен күлтелілерге жататын өсімдіктер: баклажан, қызанақ, бұрыш

Қ

Қабылдамау, қарсы тұру, ағзаның қорғану қабілеті: иммунитет

Қағаз дайындауға пайдаланатын ашық тұқымды өсімдік: шырша

Қағаз өндірісінде пайдаланылатын жасыл балдыр: кладофора

Қағаз өндірісінде пайдалынатын балдыр: кладофора

Қазақстанда қант қызылшасы мен кендірді биологиялық сұрыптау жағынан ғылыми тұрғыда сипаттаған алғашқы ғалым: К.Мыңбаев

Қазақстанда қырықжапырақтың Қызыл Кітапқа енген түрі: Шолпаншаш сүмбілі

Қазіргі кездегі ашық тұқымдылардың түр саны: 650-ге жуық

Қайықша ішінде 1 аналықты 10 аталық қоршап тұратын гүл тұқымдасы: бұршақ

Қалпақшалы саңырауқұлақтардың ағаштар тамырымен селбесуі: микориза

Қалыңдығы 4 мм-ге дейін болатын тері қабаты: эпидермис

Қамыс пен қоға тұқымдарының таралу жолы: сумен

Қан жататын ұлпа: дәнекер

Қан құрамындағы холестиринді азайту үшін медицинада қолданылатын өсімдік: баклажан

Қан сорғыш шыбын - цеценің тарататын ауруы: ұйқы, нагана

Қан тарату жүйесі түзілетін ұрық жапырақшасы: мезодерма

Қан ұюында маңызды рөл атқарады: тромбоциттер

Қанда эритроциттердің азайып, гемоглобиннің кемуінен болатын ауру: Қаназдық

Қанның қантамырлардың бойымен тұйық түрде ағатынын ашты: У.Гарвей

Қанның құрамындағы плазманың мөлшері: 55%

Қанның ұюына қатысатын витамин: K

Қантышқақ жұққан адам тәулігіне бөлетін цистаның саны: 300-600

Қаны ұйымайтын адамның қанындағы болмайтын нәруыз: Глобулин

Қаңқа мен бұлшықет жатады: тірек-қимыл жүйесіне

Қарт адамдарды зерттейтін ғылым: Геронтология

Қарын бездерінің секрециясын күшейтетін гормон: гастрин

Қарын сөліндегі фермент: пепсин

Қарын сөлінің кұрамындағы нәруыздың ыдырауына әсер ететін фермент: пепсин

Қарын сөлінің құрамын, реттелуін зерттеген ғалым: П.Павлов

Қауырсын тәрізді торлы жүйкелену: Тал

Қиыршық жасушалары бар ұлпа: тірек

Қозғалмайтын байланысқа түсетін сүйек: сегізкөз

Қозғалмайтын сүйектер: бассүйек

Қозуды шеткі мүшелерден орталықжүйке жүйесіне өткізеді: сезгіш нейрон

Қол сүйегі: кәрі жілік,тоқпан жілік

Қол сүйектері: тоқпан жілік, кәрі жілік

Қол сүйектеріне жататындар: тоқпан жілік

Қолайсыз жағдайда бактериялар: спора түзеді

Қолба (құтыша) тәрізді жасушалар: заттың түсін ажыратады

Қоңыр балдыр: ламинария

Қоңыр балдырдың түрі: 1500

Қор жинап, жуандап, түрін өзгертетін тамыр: жемтамыр

Қорегін денеден тысқары жерде қорытатын жәндік: Өрмекші

Қоректік заттарды сіңіру жүреді: аш ішек

Қоректік тізбекті құраушылар: консумент, продуцент, редуцент

Қоршаған дүниеге үлкен қызығушылық пайда болатын кезең: мектепке дейінгі кезең

Қос жарнақтылар тұқымдасының қор заттары жиналатын орны: тұқым жарнағы

Қос жынысты өсімдіктің аты: мақта

Қос ұялы, тұқымдары пердеге бекінген өсімдік: Шомыр

Қосжақтаулыларға тән белгілер: миы толығымен жоқ, бақалшағы қос жактаулы, тек тұлға мен аяқтан құралады, тілі және жұтқыншағы болмайды, ас сифоны арқылы сүзіледі

Қосжарнақтылар класына жатпайтын тұқымдас: лалагүл

Қосжарнақтыларға жатады: Күнбағыс

Қосмекенділер класына қатысы бар мәлімет: кеуде қуысы болмайды, ортаңғы құлақта үзеңгі сүйегі бар, сілекей бездер алғаш пайда болған, қазақстанда 12 түрі кездеседі

Қосмекенділердің дәрнәсілерінің тынысалу мүшесі: желбезек

Қосмекенділердің терісі: жұқа,тегіс,безді

Қотыр кене тарататын тері ауруы: қотыр

Қуықтың артына таман кішіжамбас қуысында орналасқан алмұрт пішінді бұлшықетті мүше: Жатыр

Қуықтың қабынуы: цистит

Құлқайыргүлділер тұқымдасының түлдері: қосжынысты, қосгүлсерікті

Құрамында ұшқыш зат фитонцид болатын өсімдік: сарымсақ

Құрсақта, білекте, мойында эпидермис қабатының қалыңдығы: 0,02-0,05 мм

Құрт тәрізді өсіндісі бар ішек: тоқ ішек

Құрылысы және атқаратын қызметі ұқсас, бірақ шығу тегі әртүрлі мүшелер: аналогиялық

Құрылысы мен қызметі жұлынға ұқсас ми бөлімі: сопақша ми

Қызыл балдыр жасушасының қор заты: май және қантты заттар

Қызылша тамырының атауы: жем тамыр

Қынапты жапырақты өсімдік: Бидай

Қыран құс: лашын, бүркіт

Қырықбуын тәріздестерге тән сипаттама: жапырағы болмайды, фотосинтез жаздықөркендерінде жүреді

Қырықбуынның............дәрілік шикізат ретінде жинайды: жасыл сабақтарын

Қырықжапырақтарда топтасып орналасқан спорангийлер: сорус

Қырықжапырақтардың қауырсын тәрізді ірі жапырақтары: вайя

Қысқа сүйек: омыртқа

Қысқа сүйектер: омыртқа, алақан, табан

Қысқа сүйектерге жатады: омыртқа

Қысқарған өркенге жатады: гүл

Л

Лалагүл тұқымдасына жататын өсімдік: лапыз

Лейкоциттер түзеді: Лимфа жүйесі

Лейкоциттердің тез көбейіп, қан ағынын толтырып жіберуден пайда болады: Лейкемия

Лейшманияға тән: жасуша паразиті, тері ауруын қоздырады, талшығымен қозғалады

Лизосоманың қызметі: макромолекулаларды ыдырату

Лимон қышқылы алынатын саңырауқұлақ: аспергил

Лимфа жүйесінің қызметі: биологиялық сүзгі

М

Майлардың сіңуін тездететін витамин: А

Майлы қосылыстар көп болатын қабат: гиподерма

Мақсырдың жемісі: тұқымша

Мақта өсімдігінде ауру туғызатын бактерия: гоммоз

Мақтаның тұқымдасы: құлқайыргүлділер

Ми мен жұлыннан шығатын жүйке жасушаларының ұзын өсінділерінің шоғырының атауы: жүйке түйіні

Микробтардың әсерінен тістің дентин затының бұзылуынан болатын ауру: тісжегі (кариес)

Микроскопиялық өте ұсақ, қабырғасы бір қабатты: қылтамыр

Микроэволюцияның нәтижесі: түрдің түзілу

Микроэволюцияның нәтижесінде түзіледі: түр

Митохондрияны «биобласт» деп атаған: P. Альтман

Митохондрияның негізгі қызметі: АТФ-ті синтездейді

Мишықтың қызметі: қимылды үйлестіру, тепе-теңдікті сақтау

Модификациялық өзгергіштік зерттеледі: статистикалық әдіспен

Мойын омыртқалардың алдыңғы жағында орналасқан мүше: жұтқыншақ

Мойынның алдыңғы жағында орналасқан іші қуыс шеміршекті мүше: көмей

Морждар, құлақты және кәдімгі тюлендердің суға бейімделу мүшелерінің дамуын анықтайтын эволюциялық заңдылық: параллелизм

Мутация теориясын ұсынған ғалым: Х.Де.Фриз

Мутация ұғымын қалыптастырды: Де Фриз

Мүктәріздес өсімдік: сфагнум

Мүктерде тамыр қызметін атқаратын мүше: Ризоид

Мүктерде тамырдың қызметін атқарады: ризоид

Мүктерді зерттейтін ғылым саласы: бриология

Мүктерді зерттейтін ғылым: бриология

Мүшелердің түзілуі: органогенез

Н

Нарғызгүлдің тамыры: Түйнекті тамыр

Нәруыздар биосинтезін іске асыратын органоид: рибосома

Нұрлы қабықшаның дәл ортасындағы тесік: көз қарашығы

О

Омыртқа жотасының қисаюы: сколиоз

Омыртқа жотасының өзегінде орналасады: жұлын

Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың эмбриондық дамуын зерттеді: Г. Шмидт

Оң жақ жүрекше мен оң жақ қарыншасының арасындағы қақпақша:: үш жақтаулы

Оптимум: организмге әсер етуші қолайлы фактор, организмдер өсіп-өніп көбейеді, экологиялық фактордың қолайлысы

Орамжапырақ тұқымдасының майлы өсімдік түрі: арыш

Орамжапырақгүлділер тұқымдасы гүлінің формуласы: Т2+2К4 А2+4Ж(2)

Организмдегі газ алмасу дегеніміз: оттегінің сіңірілігі, көмірқышқыл газының шығарылуы, тыныс алу

Организмдердің мінез-қылығының айырмашылығын анықтайтын критерий: этологиялық

Организмді уландырып, зиян келтіреді: күйе, никотин, азот

Орталық жасуша екінші аталық жыныс жасушасымен қосылып........... түзеді: эндосперм

Орталық жүйке жүйесі: ми мен жұлын

Орталық жүйке жүйесінен тыс нейрон денелерінің шоғырлануы: жүйке түйіндері

Орталық негізгі сабағы жуан және жамылғы орама жапырақтары бар өсімдік: жүгері

Ортаңғы құлаққа жатады: дыбыс сүйекшелер

Ортаңғы құлақтағы сүйекшелердің саны: 3

Ортаңғы мидың алдынғы жағында орналасқан: аралық ми

Ортаңғы мидың атқаратын қызметі: теріде пигменттің түзілуін реттейді

Ө

Өкпенің сыртын қаптайтын қабықша: плевра

Өкпенің тіршілік сыйымдылығы: 3500 мл

Өркендері жер бетіне төселіп өсетін көп жылдық өсімдіктер: хамефиттер

Өркеннің негізгі орталық тірек бөлімі: сабақ

Өрмекші тәріздестердің өкілі: Шаршылы өрмекші, Кене

Өрмекшілер тыныс алады: демтүтік, ауа қапшығы

Өрмекшілердің тыныс алу мүшесі: демтүтік, өкпе қапшығы

Өсімдік жасуша мембранасының қызметі: қорғаныш

Өсімдікке азоттың жетіспеуі: жапырағы бозарады

Өсімдіктер мен жануарлар жасушасының цитоплазмамен тікелей байланысқан ішкі қабаты: плазмалемма

Өсімдіктерге жасыл түс беретін пигмент: хлорофилл

Өт қабының өзегі ашылады: ұлтабарға

Өте ертедегі құс: археоптерикс

П

Парасимпатикалық бөлім іс-әрекеті: жылу беруді төмейдетеді

Пепсиннін әсерінен нәруыздар ыдырайды: қарында

Плазмадағы қанның ұюына қатысатын нәруыз: фибриноген

Плаунның медицинадағы маңызы: өтті тазартады

Р

Редуценттерге жататын ағзалар: саңырауқұлақтар, бактериялар, детрифагтар, гетеротрофтылар

Рибосоманың атқаратын негізгі қызметі: нәруыз молекуласын синтездеу

Ромбы тәрізді бұлшықет кездеседі: арқа

С

Са элементі ағзада шоғырланған: сүйекте

Сабағы түп жағынан қурап, шымтезек түзетін мүк: сфагнум

Сабақпен тамырдың ұшындағы ұлпа: түзуші

Саңырауқұлақтарда, көк жасыл балдырларда, бактерияларда болмайтын органоид: Пластидтер

Саңырауқұлақтардың жануарға тән қасиеттері: дайын ағзалық затпен қоректенетін – гетеретрофтылар, жасушасының қабығы нәруызды – хитинді, жасушадағы қор заты - гликогеннен тұрады

Саңырауқұлақтың көбеюі: спора арқылы, жынысты жолмен, жыныссыз жолмен

Сәуленің торлы қабыққа жетпей қиылысуынан пайда болатын көз ауруы: сығырлық

Сәуленің торлы қабықтың сыртында қиылысуынан пайда болатын көз ауруы: қырақтылық

Себет гүлшоғырында әртүрлі гүлдері бар тұқымдас: күрделігүлділер

Сезім мүшелері пайда болатын ұрық жапырақшасы: эктодерма

Сенсорлық-сезімтал аймақтар орналасқан ми бөлімі: алдыңғы ми

Симбиоз: актинияның шаянды қорғауы, саңырауқұлақтың ағаш тамырында өсуі, балдыр мен саңырауқұлақтың бірігуі

Симпатикалық бөлімнің іс-әрекеті: қан тамырларын тарылтады

Сопақша ми мен ортаңғы миды байланыстырушы: ми көпірі

Сорус дегеніміз: спорангийлер жиынтығы

Спорангийлердің жиынтығы: сорус

Су мен онда еріген қоректік заттарды тамырдан өсімдіктің жер үсті мүшелеріне өткізеді: өткізу бөлімі

Судың сіңірілу мөлшері тұқымның......байланысты: сыртындағы қабығына

Сүйек қабы арқылы сүйектер: жуандап өседі

Сүйекке серпімді, иілгіштік қасиет береді: оссеин

Сүйекке серпінді, иілгіштік қасиет беретін нәруыз: Оссеин

Сүйектер пішіні мөлшеріне байланысты: 3 топқа бөлінеді

Сүйектердің қозғалмалы байланысатын жері: буын

Сүйекті балықтарға тән: торсылдағы болады

Сүйектің құрамындағы нәруыз: оссеин

Сүйектің ұзарып, жуандап өсуі... ұлпасы жасушаларының бөлінуіне байланысты: шеміршек, дәнекер

Сүрегін химиялық жолмен өңдеп, жібек жіп тэрізді жасанды талшық алынатын ашық тұқымды өсімдік: қарағай

Сүтқоректілердің кеуде қуысы мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын мүше: көкет (диафрагма)

Сүтқореқтілердің мойын омыртқасы: 7

Сфагнум мүгінің ақтүсті болуы: өлі жасушаларының іші ауағатолы болуынан

Сцифойдтардың маржандардан ерекшелігі: жүйке, бұлшықет ұлпасы, жарық, иіс сезуі дамыған, теңіздегі дыбыс тербелісін сезгіштігі анықталған,ұрықтануы, ұрықтың дамуы ішек қуысында өтеді, пішіні қолшатырға ұқсас, суда еркін жүзеді

Сырға гүлшоғырына жататын өсімдік: қайың

Сыртқы құлақ бөлігі: дыбыс жолы

Сыртқы құлаққа жатады: Құлақ қалқаны

Сыртқы орта жағдайларының әсерінен организм фенотипінің өзгеруі: модификациялық өзгергіштік

Сыртқы тыныс ату дегеніміз: өкпеде озтегі мен көмірқышқыл газының алмасуы, өкпе капиллярына түскен вена қанында оттек аз, көмірқышқыл газының көп болуы, өкпедегі газ алмасудың диффузиялануы

Т

Табақша тәріздестер: цианеа

Тамыр бөліміне жатпайды: Тамыр оймақшасы

Тамыр оймақшасының қызметі: Нәзік жасушаларды қорғайды

Тамыраяқты қарапайымдылар: бақалшақты амеба

Тамырдың карқынды өсу мезгілі: көктемде

Тамырдың қызметі: суды және онда еріген тұздарды сабаққа өткізеді

Тамырлы қабақтың алдыңғы жағы: нұрлы қабық

Таспа пішінді хроматофоры оралма тәрізді жасыл балдыр: Спирогира

Тәулігіне адамға 1,5-2,5л........қажет:су

Тек күлте жапырақшалары бар өсімдік: қызғалдақ

Тең споралы, тармақталған сабағы жерге төселетін өсімдік: шоқпарбас плаун

Теңізде толқынның әсерінен жағаға шығып қалған балдырлар қолданылады: Тыңайытқыш есебінде

Терек тұқымы таралады: жел арқылы

Тері ауруларын емдейтін дәрігер: Церматолог

Тері күйгенде көрсетілетін алғашқы жәрдем: салқын сумен шайып, марганцовканың әлсіз ерітіндісімен сүрту керек

Теріде болатын ерекше заттардан күннің ультракүлгін сәулелерінің әсерінен түзілетін витамин: D

Теріде қышыма қотыр ауруын тудырады: Кене

Терінің дерма қабаты............ұлпасынан тұрады: дәнекер

Терінің сыртқы қабаты: эпидермис

Тиса қылқанының тіршілік ету ұзақтығы: 6-10 жыл

Тоқ ішектің ұзындығы: 1,5-2м

Толарсақтағы ең ірі сүйек: өкше

Топырақ микрофаунасының өкілдері: кірпікшелілер, жалғанаяқтылар, талшықтылар

Торсылдағы бар балық: Сазан

Тостағаншаныңатқаратын қызметі: Гүлдің ішкі бөліктерін қорғайды

Тұқы тұқымдасының өкілдері: Табан, Мөңке, Тұқы, Сазан

Тұқым қуалаушылықтың заңдылықтарын зерттеген кезде Г.Мендель қандай тәсіл қолданды: гибридологиялық

Тұқымбүршігі аналық жатынының ішінде түзіледі: жабықтұқымдыларда

Тұқымшаның дәнектен айырмашылығы: жеміс серігі тұқымымен бірікпеген

Тұқымымен көбейеді, бірақ жеміс түзбейтін өсімдіктер: ашықтұқымды

Тұлға қаңқасы неден тұрады: омыртқа жотасы, қабырға, төс сүйегі

Тұлға қаңқасы неден тұрады: омыртқа жотасы, қабырға, төс сүйегі

Түбіртектің жалған түбіртектен айырмасы: түбіртектің белдеушесі бар

Түйнек тамырдан жемтамырдын айырмашылығы: негізгі тамырға қор заты жиналады

Түйнек тамырдан жемтамырдың айырмашылығы: негізгі тамырға қор заты жиналады

Түр критерийлерінің бағыттары: морфология, физиология, генетика,экология

Түрдің қалыптасуына әкелетін үрдіс: Микроэволюция

Түрін өзгерткен шырынды, қысқарған жер асты өркен: пиязшық

Тығыз мүйізді түзіліс: тырнақ

Тыныс алу жүйесінің мүшелеріне жатады: мұрын қуысы, көмекей, өкпе

Тыныс алу мүшелеріне жатады: мұрын қуысы, аңқа, көмей, кеңірдек, ауатамырлар, өкпе

Тыныс алу, тыныс шығару орталығы орналасады: Сопақша мида

Тыныс алудың гуморальдық реттелуі: адреналин және тироксин гормондары тыныс орталығының іс әрекетіне гуморальды әсер етеді, миға ағатын қандағы көмірқышқыл газы концентрациясының артуы тыныс орталығын қоздырады

Тыныштық күйінде адам тыныс алғанда шамамен жұтылатын ауа мөлшері: 500мл

Тізе буынын жазатын бұлшықет: санның төрт басты бұлшықеті

Тіл ұшының сезетін дәмі: тәттіні

Тілдің артқы бөлігі сезеді: ащыны

Тілдің ұшы сезеді: тәттіні

Тірек-қимыл жүйесін құрайды: қаңқа және бұлшықет

Тірек-қимыл жүйесіне жатады: бұлшықеттер

Тіс сауытының сыртын қаптайтын зат: Кіреуке (эмаль)

Тістің өте тығыз сүйекті ұлпасы: Дентин

У

Уланудың белгілері: іш өту

Ұ

Ұзақ уақыт аралығында популяцияларда қалыптасқан белгілердің орташа көрсеткіштерін сақтап қалуға бағытталған табиғи сұрыпталу түрі: тұрақтандырушы

Ұзын сүйектер: Кәрі жілік

Ұрықта қалыптасып, өркеннің барлық мүшелері түзілетін бүршік: төбе

Ұрықтың алғашқы 4 айға дейінгі дамуы: ұрықтық

Ұрықтың дамуын зерттейтін ғылым: Эмбриология

Ұшатын құстардың алдыңғы жағында қырланып дамыған сүйек: қыртөсі (киль)

Ү

Үлкен қан айналым басталады: Сол жақ қарынша

Үлкен тесігі бар бас сүйек: шүйде

Үшінші және төртінші саусақтары жақсы дамыған: маралда

Ф

Фагоцитоз құбылысын ашты: И.И. Мечников

Фотосинтез барысында жапырақта түзіледі: глюкоза

Х

Халқымыз «екінші нан» деп атайды: картопты

Халықтың «тіршілік шөбі» деп атайтын ерінгүлділер тұқымдасына жататын өсімдік: сәлбен

Хламидомонаданың жасуша қабықшасы иеден тұрады: жасунықтан

Хроматофоры жалпақ білезік тәрізді көпжасушалы жасыл балдыр: Улотрикс

Хромопластары бар өсімдіктің бөлігі: Сәбіздің жемтамырында

Хромосома жиынтығында ауытқу болатын мутация түрі: теномдық

Ц

Цитология ғылымы зерттейді: жасушаларды

Цитоплазмалықтұқым куалауды зертгеген ғалымдар: К.Корренс пен Э.Баур

Ч

Ч.Дарвин тіршілік үшін күрестін.........түрін анықтады: 3

Ш

Шала түрленіп дамитын бунақдене: шегіртке, шекшек

Шаршыгүлділер тұқымдасының жемісі: бұршаққын

Шашақ тамырлы өсімдік: сарымсақ

Шашақтамыр жүйесі бар өсімдік: жүгері

Шаянтәрізділерге: дулығар, циклоп, дафния

Шеміршекті балықтар класының өкілдері: тұтасбас, скат, акула

Ширақ балапан шығарады: қаз

Шұбалшаңның зәр шығару мүшесі бултықтардың әрқайсысындаорналасады: Екі-екіден

Шықшыт сілекей бездерінің қабынуынан туындайтын ауру: паротит

Шымтезек мүгінің басқа мүктерден айырмашылығы: ризоиды болмайды

Шырынды жеміс: қызанақ

Шырынды жемістердің бөлінуі: жидек, жидек тәрізді, сүйекті

Ылғалы мол жерде өсетін өсімдіктер: гигрофиттер

І

Інжугүл мен жолжелкен жапырақтарының жүйкелену түрі: доғалы

Ірі гүлдері жеке-жеке орналасып, шашақ гүлшоғырын түзетін және жемісі-қауашақ болатын тұқымдас: лалагүлділер

Ірі жүйелік топтардың (тип, класс, отряд) қалыптасу процесі: макроэволюция

Ірі ядролы, түссіз қан жасушалары: лейкоциттер

Э

Эктодерма қабатынан түзіледі: сезім мүшелері

Эктодерма ұрық жапырақшасынан түзіледі: жұлын

Энцефалит ауруын тудырушы: кенелер

Эритроциттер бұзылады: Бауырда және көк бауырда

Эритроциттер жойылады: көкбауыр мен бауырда

Эритроциттерге тән белгі: ядросы жоқ

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Асқабақ тұқымдастар ұзын сағақты, жай жапырақты болады. Өркендері шырмалып немесе төселіп еседі. яғни олар - жатаған сабақты өсімдіктер Бұлардың сабағында мұртшалары бар. Мұртша-өзгерген өркен. Гүлдері жапырақ қолтығында, шашақты гүлшоғыр түрінде немесе жеке өседі. Асқабақ тұқымдастар тропиктік, субтропиктік елдерде таралған.

А

Асқабақ тұқымдастарға жататын дәрілік өсімдік, халықтық медицинада тамырын іш босатуға пайдаланады: итжүзім (переступень)

Б

Бақшада өсірілетін мәдени өсімдік. Жемісі - қабақ (тыквина). Қабақ жемісінің сырты қатты, шырынды, көптұқымды, жапырақтары ірі. Жемісінің ең ірілерінің салмағы 100 кг дейін жетеді, тағамдық, дәрілік малазықтық біржылдық шөптекті өсімдік. Бұл өсімдік: асқабақ

Бір тұқымды асқабақ тұқымдас өсімдік: мексикалык қияр

Ж

Жемісі нағыз жидекті өсімдік: итжүзім

Т

Тұқымынан 25-30 % тағамдык май алынатын өсімдік: қауын

Мәнмәтіндік тапсырмалар

1900 жылы Австрия патология маманы Карл Ландштейнер әрбір адамның күретамырынан инемен еппен бірнеше миллилитр қан алып, оны солғын сары түсті жартылай мөлдір қан сарсуы мен қызыл жасушаға бөліп, бес адамның қан сарсуын өзара алмастырып тамызу арқылы жэне өзініц қызыл клеткасына тамызу арқылы қан сарсуы өз қызыл жасушасына тамызғанда ұйымайтындығын, ал басқа адамның қызыл клеткасына тамызғанда кейбірі ұйып, кейбірі ұйымайтындығын байқайды.

Ландштейнер бұдан әр адамның қаны ұқсас емес, яғни қан тобы ұқсамайды деген қорытындыға келеді. Осылайша, ол қанның А, В, О қатарлы үш түрлі типін табады. Кейін оның шәкірті Дикастро тағы да АВ қан тобын тауып, жиыны төрт түрлі қан тобы бар екенін байқайды. Қан тобы ұқсамайтын адамның қанын кұйганда белок пен қызыл клетканың тұнуы және ұюы арқылы қан іртіктеліп, науқас адамның жанын жалмайтын болып шықты.

Е

Егер шешесінің қаны II топ, ал әкесінің қаны IV топ болса, балаларының қан тобы қандай болады: II, IV

Қ

Қан тобы АВ белгісі: төртінші топ

Қан кеткен адамға 0,9% NaCl ерітіндісін құяды, егер ерітіндінің құрамын төмен (0,25) немесе жоғары (2,0) өзгертсе: мембраналар жарылады, эритроциттер тіршілігін жояды

Қаны I топқа жататын адамдардыц эритроциттерінде: агглютиноген болмайды

Қаны II топқа жататын адамға __ топ қанын құяды: І-ІІ

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Топырақты тыңайту үшін тек химиялық қоспаларды қолдану топырақта артық тұздардың жиналуына әкеп соғады. Сондықтан табиғи әдістерді қолданған жөн. Қарапайым әдіс: күзде бұршақтұқымдас (асбұршақ, бұршақ, жоңышқа) өсімдіктерді егіп, өсімдік өсіп шыққан соң, сабағын 5-6 сантиметр етіп қырқады.

А

Азот пайда болуы: өсімдік тамырында түйнек бактериялар бар

Б

Бұршақ тұқымдастар топырақты немен байытады: азотпен

Ж

Жемістер салмағының кемуі: калий жетіспегенде

К

Калий тынайтқышы көп болады: күлде

Т

Топырақта азот жеткіліксіз болғанда: өсімдік баяу өсіп, ағаштардың жанама бұтақтары дамымайды

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Дәрігердің қабылдауына 9 айлық сәбиі бар әйел келді. Дәрігер тексеру кезінде сәбидің қаңқасы дұрыс қалыптаспағанын, аяқ сүйектері қисайғанын және басының үлкендігін бірден байқады. Анасының айтуына қараганда сәбидің тісінің түзілуі кешіккен, еңбегі кеш бітелген. Сәбидің қанын зерттеу кезінде қанында кальций фосфатының төмендеуі көрсетілген.

Ж

Жас сәби қандай ауруға шалдыққан: мешел

М

Мешел ауруының негізгі белгісі: қаңқасы дұрыс қалыптаспайды

Мешел ауруының туындауы: D витаминінің жетіспеуінен

Мешелді емдейтін витаминнің маңызы: кальцийды алмастырады

Мешелдің алдын алу үшін: күн сәулесіне шынығу

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Бунакденелілер табиғатта ең көп тараған тіршілік иелері, олардың саны 700 мыңнан асады. Бунақденелілердің табиғатта алатын орны ерекше, себебі табиғаттағы зат айналымда олардың маңызы зор: топырақтың түзілуіне қатысады, өсімдік пен жануарлардың қалдығын ыдыратады, өсімдіктерді тозаңдандырады. Бунақденелілердің зияны да көп, олармен күресуде адамдар түрлі жолдарды ойлап табуда.

А

Ақтеңбіл дәуіт пайдалы бунақдене, аналығы жұмыртқасының дамуына

қажетті нәруызды..........жеп толықтырады: аталығын

Б

Бунақденелілерді зиянкестерге қарсы қолдану қандай әдіс: биологиялық

Бунақденелілердің табиғи жауы: трихограмма

Бір илеудегі құмырсқалар бір күнде қанша мың зиянкеспен крректенеді: 18

П

Пайдалы бунақдене: шаншар

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Денсаулығына шағымданған науқас дәрігерге келді. Ол өзгелер сияқты жылдам қозғала алмайды, себебі оның сүйектерініц нәзіктігі сонша, оқыс қимылдап, құлап қалса аяқ-қол сүйектері бірнеше жерден сынып, зардап шегеді.

Сан

2 жасар Дәулет енді ғана тзй-тәй басып жүре бастады. Басы үлкен, қарны қампиған, аяғын талтайта басады. Ата анасы «Біздің Дәулеттің басы үлкен, миы көп, жақсы жұмыс істейді» деп қалжыңдайды.Дәулеттің өз қатарластарынан кеш жүре бастауы: Дәулетгің сүйектері жетілуіне кальций және фосфор тұздары жетіспейді

А

Адамның 25 жасына дейін сүйек ұзарып өседі. Ал сүйектің жуандап өсуі және ауырсынуды сезгіштік қасиеті неге байланысты: сүйек жасушаларының бөлінгіштігіне және жүйкемен қамтамасыз етілуіне

Б

Бір оқушы «сүйек-күрделі тірі мүше» деп дәледдеді, ал екіншісі мұны теріске шығарды. Олардың пікірлерінің дұрыс немесе бұрыстығын анықтау: сүйек жасушалардан тұратындықтан, жасушалары үнемі бөлініп, сүйек ұзарып өседі, қанмен және жүйкемен қамтамасыз етілген

Н

Науқастың сүйектерінің сынғыш болу себебі: сүйек құрамында минералды бейорганикалық заттардың мөлшері көп

Т

Тәжірибе кезінде сүйекті күйдіргенде сүйектің бастапқы пішіні сақталды да қарайды, бірақ қолмен ұстағанда сүйек бірден уатылып кетті. Сүйектің бірден уатылып кету себебі: сүйек құрамындағы тек бейорганикалық заттар ғана сақталып қалды

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Д

Дуадақ мекендейді: шөл, шөлейт далада

Дуадақта не болмайды: құйымшақ безі

Дуадақтың ең кішкентай түрі: безгелдек

Ж

Жиекдуадақтың ерекшелігі.......... жолақтың болуында: мойынында қара

Е

Ең үлкен ұшатын құс...........дуадағы: Африка

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Ашық тұқымды өсімдіктер тұқымнан көбейеді. Бұл ашық тұқымдылардың споралы өсімдіктерден негізгі ерекшелігі болып табылады. Ашық тұқымдылар бөліміне жататын өсімдіктердің барлығы сүректі өсімдіктер, яғни ағаштар, бұталар. Ашық тұқымды өсімдіктердің гүлі жоқ, сондықтан жеміс түзбейді. Бұл бөлімдегі ең көп таралған қылқан жапырақты өсімдіктер: қарағай, шырша, самырсын, арша. Бұлар қылқан жапырактылар класына жатады. Кэдімгі карагай бірүйлі өсімдік, жары к сүйгіш, тамыры тереңге кетеді. Орманда өскен қарағай түзу де сымбатты болады. Ашық далалы жерде өсетіндерінің діңі жуандап, сэл аласа болып келеді. Қарағай бұтағында әртүрлі бүрлер болады. Бүрлер жас өркеннің ұшында орналасады. Олар көктемде пайда болатын, үлкендігі 5 см-ден аспайтын қызғылт түсті аналық бүрлер. Аналық бүр негізгі өзекше мен оған тығыз жанасқан қабыршактан тұрады. Жас өркеннің түбінде тығыз топтала орналасқан ұсақ, жасылдау түсті бүрлер болады. Бұлар аталық бүрлер. Аталық бүрлердің қабыршактарының төменгі жағында тозаң түзілетін екі тозаи қапшықтары бар. Ауаға толы тозандар өте жеңіл болғандыктан, желмен өте алысқа ұшып таралады.

А

Аталық бүрлері мен аналық бүрлері бір өсімдікте орналасқандықтан қарағай: бір үйлі өсімдік деп аталады

Ашық тұқымды өсімдіктердің жемістері: гүлдемейді, сондықтан жемістері жоқ

Ашық тұқымды өсімдіктердің сүрегі: сүрек ағаш діңінің су өткізгіш бөлігі

Қ

Қарағайдың бүрлерінің ерекшелігі: аналық, аталық бүрлері бір бұтакта болады

Қылқан жапырақты өсімдіктер деп аталу себебі: жапырақтары ине тәрізді жіңішке, ұшы үшкір болады

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Кальций адам ағзасындағы өте маңызды микроэлемент екендігін ғалымдардың соңғы зерттеулері дәлелдеді. Кальцийдің ағзада мөлшерден тыс аз болуы 150-ге жуық ауруларды тудырады. Сондықтан, кальцийді профилактикалық қабылдау аурудың алдын алу болып есептеледі. Адам ағзасында 1000-1200 грамм кальций болады, соның 99 пайызы сүйекте, тіс кіреукесінде, ал 1%-ы ішкі жасушада, қан құрамында маңызды рөл атқарады.

Е

Ересек адамдарға тәулігіне 0,5кг кальций кажет болса, 1 кг кальций пайдалану керек, түзілген йондардың қанша % -ы ішек арқылы сіңеді: 50

К

Кальцийдің алмасуын реттейтін без: қалқанша маңы безі

Кальцийдің алмасуын реттейтін гормон: паратгормон

Кальцийдің жетіспеуінен пайда болатын ауру: остеохандроз

Кальцийдің сіңуі үшін: D витамині

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Ауыр металдар-қоршаған ортада көп мөлшерде түскенде организмді уландыратын металдар. Олар мына элементтер: қорғасын, сынап, мырыш, молибден, кадмий, марганец, қалайы, никель т.б. Бұл элементтер топыраққа түскенде өздігінен ыдырамайды. Олар топырақта жиналып, өсімдіктерге өтіп, әрі қарай биологиялық айналымға түсіп отырады. Егер сынап элементі суға түссе ол улы метилсынапқа айналады да, өсімдіктер организмінде жиналады. Биологиялық қоректік тізбек: топырақ-өсімдік-адам атмосфералық ауа арқылы адам организміне өтіп, оны ауруға шалдықтырады. Химиялық ластану - көміртегі өнімдері, күкірт, көмірсулар, шайыңды сулар, пестицидтер, гербицидтер, фторлы косылыстар, ауыр металдар, аэрозолдар. Биологиялық ластану — ауру қоздыргыш бактериялар мен вирустар, құрттар, қарапайымдылар, шектен тыс кабейіп зиян келтіретін жәндіктер.

1953 жылы Жапонияның Минамат деп аталатын шығанағыныңжағалауында тұратын балықшылардың және олардың отбасы мүиіелерініңорталық жүйке жүйесі ауруымен ауырғандарының саны күрт өскен;аурулардың көру қабілеті нашарлап, аяқ-қолдары үйып, жүріс-тұрысышатқаяқтап, сөздері түсініксіз бола бастаған. Олардың ішінде қаттыауырғандарының тіпті көздері мүлде көрмей, өліп кеткендері деболған.Кейін дәрігерлер мен ғалымдар Минамат шығанағына құйылғанхимия комбинатының ақаба суында сынаптың мөлшері өте жоғары болғанын дәлелдеген. Соның салдарынан шығанақтағы су өсімдіктері шіріп, улы метилсынапқа айналған.

А

Ауыр металл ерітінділері тағам құрамына түсу жолы: топырақ-өсімдік-тағам-адам

Б

Балықшылар ауруы: минамата ауруы

Балықшылар ауруына қандай ауыр металдардың әсері болуы мүмкін: тағам құрамында улы метапсынап мөлшері көп

Балықшылар ауруының себебі: тағам құрамында ауыр металдар ерітінділерінің болуы

М

Минамата шығанағы суында ластану: химиялық ластану

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Бір қарағанда өте қорқынышты көрінгенімен, ормандағы адамдар бұларды өте жақсы көреді. Себебі көшпелі құмырсқа адамдардың бау- бақшасында еркінсіп, дәнді-дақылды ойрандап жүрген зиянды жәндіктің бәрін жылан жалағандай қылып әп-сәтте жеп тауысып кетеді. Олар бір айдың ішінде бір футбол алаңындай жердегі жәндікті түгелдей теріп жеп, ада қылады. Жүріп өткен жайлауына екінші мәрте қайта айналып соққанша адамдардың да бау-бақшасы жайқалып, көкөніс тамырлары жуандап қалады.

Жалпы Ұлық Алла барлық нәрсені өз орнымен, ессппен жаратқан ғой. Бұл кұмырсқалар болмаса Африкадағы Джунглидің өзі жойылып кету қаупі бар. Себебі, оларсыз зиянды жәндіктер токтаусыз өсіп-өніп көбейіп, бүкіл ормандағы талдың тамыры мен жапырағын кеміріп тастар еді. Сондықтан «көшпенділер» жорыққа шығып, олжа іздегенде төбесі көк тіреген алып бәйтеректер оларға «қош келдіндер, бауырлар» деп, қуанысып тұрады. Осылайша Джунглидегі табиғи тепе-теңдік сақталып, ормандағы тіршілік құлпырып тұрады.

Ә

Әскер кұмырсқаның басы жұмысшы құмырсқадан: үлкен

Б

Бунақденелілер класы: жарғаққанаттылар отряды

Ғ

Ғалымдардың зерттеуі бойынша құмырсқалардың денесі 20-дан астам амин қышқылынан,... минералдан тұрады: 80

К

Көбейе алмайтын аналық құмырсқалар: жұмысшы

Т

Троттиктерде өмір сүретін құмырсқалар: илеу салмайды

Мәнмәтіндік тапсырмалар

XX ғасырдың соңында биология ғылымының тарихында-маңызды оқиға болды. Шотландаянық Эдинбург қаласындағы Росмин институтыныңпрофессоры Вильматтыңосы әйгілі тәжірибесінен кейін бұл тәжірибе басқа да әртүрлі жануарларға жасалған.

Санжәне ғасыр

2004 жылы Америкада лабораторияда клондау жолымен адам баласын дүниеге әкелуге болады деген сенсация жариялады. Бірақ бұл жағдай қоғамда үлкен дау дамай туғызып, қатты қарсылықтарға ұшырады, дүнис жүзі ғалымдары бұл тәжірибені қолдамай наразылық танытты. Бұл жағдайдың қоғамда шу туғызу себебі: адам баласы саналы әрі әлеуметтік нысан болғандықтан этихалық тұрғыдан алғанда адамға қолдануға болмайды

А

Ал кейбір ғалымдар клондау әдісінің болашақта адам үшін пайдасы да болуы мүмкін дейді. Мысалы қазіргі кезде медицинада адам мүшелерін трансплантациялауда донор табу қиыншылығы туындайды. Клондау әдісінің пайдалы болуы мүмкін жағдай: адамның жүрегі, бауыры немесе бүйрегінің бір жасушасынан дәл сондай мүше жасап шығаруға болар еді

В

Вильмат тәжірибесінің аталуы: клондау

К

Клондау дегеніміз организмнің (сомалық) жасушасынан өзінің дәл көшірмесі болып шығатын ұрпақ алу. Қазіргі гендік инженерияның жетістіктерінің бірі клондау әдісінің ойлап табылуы. Жануарлармен жүргізген зерттеулерде клондау әдісінің берген нәтижесі: «Долли» қойының алынуы

Клондау дегеніміз организмнің (сомалық) жасушасынан өзінің дәл көшірмесі болып шығатын ұрпақ алу. Оны бірінші рет омыртқалы жануардан Долли койын клондау арқылы алды. Бұл әдісте көбеюдің қолданылған түрі: ДНК көшірмесін көбейту арқылы жыныссыз жолмен

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Науқастарды қабылдауға дейін дәрігер мен медбике әңгімелесіп отырды. Медбике кеше суретшілердің көрмесіне барғандығын айтты. Ол ұялы телефоннан түсіріп алған суреттерін көрсетті. Сол суреттердің ішінен сұлулық беріп тұрған, көздері шығыңқы келген әдемі ханымның суреті қатты ұнағанын айтты. Суретке қарап отырған дәрігер, ханымның базедов ауруымен ауырғанын, егер оны емдегенде, ол одан да сұлу болатынын айтты.

Б

Базедов ауруын емдеу тәсілі: хирургиялық жолмен бір бөлігін алу

Базедов ауруына сипаттама: көзі шарасынан шығып, бадырайып тұрады

Базедов ауруының басқаша аталуы: бадырақкөз

Базедов ауруының пайда болуына әсер ететін ішкі секреция безі: қалқанша без

Қ

Қалқанша безі бөлетін гормон: тироксин

Мәнмәтіндік тапсырмалар

А

Айыр өркешті түйе:

Бактриан

Айыр өркешті түйенің аталығы: бура

Б

Бір өркешті түйелер: Дромадер

Т

Түйе - сүтқоректілер класы,.........отрядына жатады: көнтабандылар

Түйе шөл жануары, оның ұзақ уақыт шөлге шыдауы өркешіне байланысты: өркештеті май суға айналады

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Гүл тек жабық тұқымды өсімдіктерде ғана түзілген. Аталықтармен аналықтар осы гүлде жетіледі. Аналықтың жатынында (гүл түйіндерінде) тұқым бүршіктері орналасады. Жабық тұкымдылардың гүлдері бірінен-бірі мөлшері, пішіні, түсі жэне құрылысы бойынша ерекшеленеді. Бір жабық тұқымдылардың гүлдері желмен тозаңдануға, ал екіншілері бунақденелілермен тозаңдануға бейімделген. Қандай жолмен тозанданғанына қарамастан, тозаң түйірлері аналыктың аузына келіп түседі. Осы жерде олар өніп, тозаң түтіктерін түзеді. Тозаң түпктері арқылы аталық жыныс жасушалар тұқым бүршігіне өтеді. Осы жерде тозаң түгігіндегі екі аталық жыныс жасушаның бірі жұмыртқа жасушасын ұрықтандырады. Ал екінші аталық жыныс жасушасы тұқым бүршігінін ен үдкен орталық жасушасы мен қосылады. Сонымен, ұрықтанған жұмыртқа жасушадан ұрық пайда болады. Орталық екінші аталық жыныс жасушасымен қосылып, ұлғайтып - эндосперм түзеді. Онда ұрыққа қажетті кор заттары жиналады. Тұқым бүршігінен - тұқым, ал жатынның қабырғаларынан жемісқап түзіледі. Қазіргі кездегі жабық тұкымдыларға ағаштар, бұталар, шөптекп өсімдіктер жатады. Олар жер бетіндегі барлық құрлықтарда кеңінен таралған. Гүлді өсімдіктердің табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы орасан зор.

А

Ашық реңді, хош иісті гүлді өсімдіктердің тозаңдануы: бунақденелілер арқылы айқас тозаңданады

Г

Гүл құрылысындағы 1,2 және 7 санда гүлдің қандай мүшелері орналасқанын көрсетіңіз: аталық тозаңқабы, жіпшесі, аналық жатыны

Гүлді өсімдіктердегі қосарлы ұрықтану деген не?: екі аталық жасушаның бірі жұмыртқа жасушасымен, ал екінші үлкен орталық жасушасы мен қосылады

Гүлді өсімдіктердің жабықтұқымдылар деп аталу себебі: тұқымы жеміс ішінде дамиды

С

Суретте 1,2, 3 санымен берілген аналық жатынның бөлімдерін көрсетіңіз: аналық аузы, мойны, жатыны

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Бунакденелілер табиғатта ең көп тараған тіршілік иелері, олардың саны 700 мыңнан асады. Бунакденелілердің табиғатта алатын орны ерекше, себебі табиғаттағы зат айналымда олардың маңызы зор: топырақтың түзілуіне қатысады, өсімдік пен жануарлардың қалдығын ыдыратады, өсімдіктерді тозаңдандырады. Бунақденелілердің зияны да көп, олармен күресуде адамдар түрлі жолдарды ойлап табуда.

А

Ақтеңбіл дәуіт пайдалы бунақдене, аналығы жұмыртқасының дамуына қажетті нәруызды.......жеп толықтырады: аталығын

Б

Бір илеудегі құмырсқалар бір күнде қанша мың зиянкеспен қоректенеді: 18

Бунақденелілерді зиянкестерге қарсы қолдану қандай әдіс: биологиялық

Бунакденелілердің табиғи жауы: трихограмма

П

Пайдалы бунақдене: шаншар

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Бұл - құрт адам үшін өте кауіпті паразит, бұран Бұхара маңында өте көп таралған. Суыртқының аналығы көбіне адамның аяқ терісінің астыяда паразиттік тіршілік етеді, сол кезде аяқ қышып, ісініп, соңы іріңге айналады. Суыртқыны жарадан жіңішке шырпыға орап суырып алады, сондықтан құртты суыртқы деп атаған.

А

Адам ішіне түскен дернәсіл қан арқылы аяқ терісіне жетіпересек құртқа айналады: 8-9 айда

Қ

Құрттың аралық иесі: Циклоп

Құрттың таралған аймағы: Иран, Үндістан, Африка

С

Суыртқыны зерттеген ғалым: А. П.Федченко

Суыртқының тері астында дамуы адамды қажытады, бұл аурудыдеп атайды: Дракунлез

Мәнмәтіндік тапсырмалар

Еуропада зиянды жануарлар репнде қасқырларды жойып жіберген.Содан кейін елді мекендерде жұқпалы аурулар өршіп кеткен, соның нәтижесінде эколог ғалымдар қасқырлардың санын көбейтуге шешім қабылдаған.

А

Австралияға қояндарды жерсіндіру максатында әкелінді.Біраз уакыттан кейін қояндардың көбейгендігі сонша,одан адамдар мен ауыл шаруашылығы зардап шеге бастады: табиғи жаулары болмағандықтан

Қ

Қазіргі кезде көктем немесе жаз мезгілінде нөсер жаңбырлардан кейін өсімдіктердің жапырақтары сарғайып, бүрісіп гүлдері мезгілінен бұрын төгіліп, жеміс салмай қурап қалатын жағдайлар байқалады.

Мұндай жағдайлардың орын алуына басты себептер: қышқыл жаңбырлар

Қоршаған ортаның химиялық ластануынын кейбір түрлері казіргі кезде глобальды экологиялық проблемаларды туғызып отыр.Күннен жететін ультракүлгін сәулелердің қалыпты мөлшері жердегі тірі организмдер үшін пайдалы.Егер осы ультракүлгін сәулелердің мөлшері шекті деңгейден асып кетсе, жердегі тірі организмдерді қырып жібереді.Қазір Жерде ультракүлгін сәулелердің мөлшерінің артуы жоғарыдағыдай жайларды болдырып отыр.Оның себебі: озон қабатының жұқарып, тесіктер пайда болуынан

С

Сыртқы орта факторларының әсерінен аллельдердің патологиялық көріністер беруін экогенетикалық реакциялар немесе экогенетикалық аурулар деп атайды.Егер ағзада кадмий элементі мөлшері көп болса қатерлі жаңа түзілістер, өткір және созылмалы респираторлық аурулар, бүйрек дисфункциясы,апатия, бүйректің зақымдануы, сүйектің жұмсаруы, кейде өлімге әкеледі. «Кадмий ауруы» немесе «итай-итай ауруы» - гипертония, жүректің ишемиялық ауруы, бүйрек жеткіліксіздігі. Ағзада кадмий элементі мөлшері көбеюінен болатын ауру: итай-итай ауруы

Э

Эколог ғалымдар шешім қабылдауына негізгі себептер: қасқырлар жануар өлекселерімен қоректеніп,табиғатты тазартады

1.Қоректік заттарды өсімдіктін бір мүшесіненекінші мүшеіне өткізеді Өткізгіш ұлпа

2. Бір, үш, бес және көп ұялы, көп тұқымды жеміс Қауашақ

3. Жасушада қор жинауға қатысатын түссіз зат Лейкопласт

4. Жасушаларының қабығы қалың, қатты,өсімдіктің сабақтарында, жапырақтарында, жемістерінде болатын ұлпа Тірек

5. Зығырдың тін талшығының ұзындығы 4-60мм

6. Жатынның тұқым бүршігінен дамиды Тұқым

7. Аналық гаметалар дамиды Жатында

8. Вегетативті жолмен көбеюге қатысатын өсімдік мүшесінің бөлігі Сабақ

9. Күрделі шатыр гүлшоғырлы өсімдік Сәбіз, аскөк

10. Өсімдіктің жер асты мүшелері мен жер үсті мүшелерін жалғастырып тұратын отрталық тірек Сабақ

11. Ашық тұқымды өсімдіктердің көпшілігінің көбею мүшесі Бүр

12. Биіктігі 5-10м, діңі жуан мәңгі жасыл, қылқан жапырақты ағаш Зарафшан аршасы

13. Фотосинтезге қажетті көміртегін ауадан емес, тұнба әктастардан алатын плаун түрі Плаун полушник

14. Спора арқылы көбейетін жоғары сатыдағы өсімдік. Плаун

15. Таспа пішінді хромотофоры жасушада оралма тәрізді орналасқан Спирогира

16. Көбінесе суда және ылғалды топырақтарда тіршілік ететін төменгі сатыдағы өсімдіктер Балдырлар

17. Мақсырдың құрамында болатын май мөлшері 25-37%

18. Әйгілі тары өсіруші Шығанақ Берсиев

19. Қазақстанда сирек кездесетін лалагүлділердін Қызыл кітабына тіркелген саны 14

20. Қосжынысты гүлі шаршы болып орналасқан тұқымдас Шаршыгүлділер

21. Мәдени өсімдіктердің сан алуандығы және шығу орталығын зерттеген ғалым Н.И.Вавилов

22. Күрделі шатыр гүлшоғырлы күлтелері түтікшелі өсімдік Сарықалуен

23. Көру аймағының орталығы Шүйдеде

24. Тепе-теңдік мүшеінің қызметін ақарады: Үш арты иірім өзекшелер мен кіреберіс бөлімі

25. Аналзатордың орталық жүйке жүйесіне өткізетін бөлім: Өткізгіш

26. Атқаратын қызметіне қарай нейрондардың бөлінетін топтары: 3

27. Көз қуыстарындагы сұйықтық қысымының жоғарлауынан пайда болады: глаукома

28. Біріңғай салалы бұлшықет астарлап жатады: ішкі мүшелердің ішкі жағын

29. Аяқ табанындағы сүйектердің дұрыс қалыптаспауынан болатын ауытқуы: жалпақтабандылық

30. Тұлға қаңқасына жатады: омыртқа жотасы, қабырғалар, төс сүйектері

31. Көкет (диафрагма) қатысады: кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөліп тұрады

32. Жамбас белдеуін құрайтын сүйек: шонданай

33. Жүректің жиырылу ырғағын үдететін гормон: Адреналин

34.Эритроциттердің негізгі қызметі: оттегі мен көмірқышқыл газын тасымалдау

35.Асқорыту ферменттерінің белсенділігіне қолайлы температура: +37-380С

36. Ересек адамда несепағардың ұзындығы: 25-30см

37. Саусақ ұштарының сыртында орналасқан жалпақ мүйізді түзіліс: тырнақ

38. Сілекей құрамында көмірсуларды ыдырататын фермент: амилаза

39. Асқазанның сілекейлі қабатындағы бездерден бөліненді: фермент, тұз қышқылы, сілемей

40.Сыртқы ұрықтық жапырақшадан дамиды: сезім мүшелері

41.Ағзаның жыныстық жетілуі: акселерация

42. 2-4 жастағы баланың тәуліктік ұйқы қажетілігі. 16 САҒАТ

43. Аталық жыныс мүшелері: қуық, шәует шығаратын түтік, зәр шығаратын түтік, жұмыртқалар

44. Адам ағзасына тән көбею түрі: жынысты

45. Бұршақ тұқымының сары түсті-А жасыл түсіне а-ға қарағанда доминантты. Ал тегіс ішіні В бұдыр пішінді в-дан басым. Мына АаВв өзара будандастырудан алынатын ұрпақтарының фенотипін анықтаңыз: 9сары, тегіс, 3 сары бұдыр,3 жасы тегіс, 1жасыл бұдыр

45. Ақбөкеннің өзгеріссіз тіршілік етуі: Тұрақтандырушы сұрыптауға

46. Гүлдері ашылмай тұрып тозаңдануы: Өздігінен

47.Алғашқы құс- көнеқұстың пайда болуы: мезазой

48. Қазіргі адамдарға жақын келетін түрлер: кроманьондықтар

49. Популяциялық толқындар ұғымын ғылымға енгізген ғалым. С.С. Четвериков

50. Туберкулез таяқшаларының лас шаңда сақталуы; 3 айға дейін

Жауабы бір немесе бірнеше дұрыс жауапты тапсырмалар

51. Жеуге жарамды саңырауқұлақтар: ақ саңырауқұлақ, қозықұйрық, жер құлақ

52. Жас бауырсорғыштар қан тамырлар арқылы мүшелерге өтеді: бауырға, өт жолына

53. Кірпікшелілер типіне жататынжәндікер: опалина, сувойка, валантидий

54.Майшабақ тектестер отрядына жатады: қылқа, түлкі балық

55. Еліміздегі кесірткенің ең үлкен түрі: сұр келес

56. Жасанды дем беру ережелері: Тамыр соғуын тексеру, ауа үрлеу, өкпесін судан тазарту, түймелерін ағыту, қос қолдап басу

57. Тыныс алу қозғалыстары жүзеге асады: тыныс алудан

58. Экологиялық пирамиданың түрлері: биомассалық, сандық, энергиялық

59. Экология терминін ғылымға енгізген ғалым: Э. Геккель

60. Қырықжапырақтәріздестер –жоғары сатыдағы споралы өсімдіктердің арасындағы ең ерте пайда болған түрі. Бұдан 300 миллион жыл бұрын ормандарда судың көп жиналуынан жер жиі батпақтанып, нәтижесінде биіктігі 40 м жететін қырықжапырақтәріздтер үзіліп, олар лайға құлап, нығыздалып, миллиондаған жылдар бойы отегінің қатысуынсыз қырықжапырақтәріздестерден тас көмір түзілген.

 60.1. Усасыр қырықжапырақ өсімдігінің жапырағының ірі болу себебі: жапырағы ұщынан шекіз өседі

 60.2. Қырықжапырақтардан түзілген тас көмірден алынатын шикізаттар: күкірт қышқылы

 60.3. Усасыр қырықжапырағынан алынатын тұнбаны қолданады: Жараны жазуға

 60.4. Қырықжапырақтәріздестердің Қазақстанда сирек кездесетін, Қызыл кітапқа тіркелен түрі; мыңжылқы қырықжапырағы

 60.5. Усасыр қырықжапырақ өсімдігінің жапырағының астыңғы бетінде, жүйкені бойлай орналасқан қоңыр төмпешік аталады: сорустар

61. Балара – жарғақ қанаттылар отрядына жататын, қолға үйретілген бунақ денелілердің бір түрі. Құрсақ бөлімі көкірек бөлімінен жіңішке сабақша ақылы байланысқан. Құрсағы өте қозғалмалы. Онда улы бездері мен шағатын шаншары бар. Астыңғы жағы мен астыңғы ерні бірігіп, тұмсыққа айналған тұмсығы жақсы жетілген.

 61.1. Балара жататын тип: Буынаяықтылар

 61.2. Балараның дене бөліктері: бас, көкірек, құрсақ

 61.3. Балараның тұмсығының қызметі: Гүл шырынын сорады

 61.4.баларадан алынатын өнім: балауыз

 61.5. Гүл шірнесін, тозаңды жнап, балға, балауызға, ұяны тазалайын, ортаны реттейтін балараның түрі: Жұмысшы

Нұсқау: бір жауабы бар тапсырмалар

1.Мүктерді зерттейтін ғылым

А)биотехнология

В)ихтиология

С)орнитология

Д)бриология

Е)микология

2.Көз алмасының пішіні

А)сопақша

В)шар

С)доға

Д)қысыңқы

Е)домаланқы

3.Асқазан сөлінің негізгі ферменттері

А)амилаза, мальтаза

В)амилаза, химозин

С)птиалин, мальтаза

Д)трипсин, химозин

Е)пепсин, липаза

4. Жеміс түзуге қатысатын негізгі бөлімі

А)тостағанша

В)аталық

С)гүл сағағы

Д)гүл табаны

Е)аналық

5.Адамның бел омыртқа саны

А)6

В)5

С)12

Д)7

Е)8

6.Иммунология ғылымының негізін салушы

А)Л.Дженнер

В)И.И.Мечников

С)Л.Пастер

Д)У.Гарвей

Е)И.П.Павлов

7.Итмұрын гүлінің формуласы

А) Т(5)К8А6Ж1

В) Т(2)К5А6

С) Т(3)К8Ж1

Д) Т(5)К5А8Ж8

Е) Т(6)К5А10Ж2

8.Уланудың белгілері

А)тәбеттің ашылуы

В)іш қату

С)ас қорыту

Д)белсенді болу

Е)іш өту

9.Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтары және олардың өзгергіштігі

А)генетика

В)экология

С)цитология

Д)селекция

Е)микробиология

10.Бір үйлі өсімдік

А)қарағаш

В)зеравшан аршасы

С)қарағай

Д)терек

Е)бамбук

11.Адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін зерттейтін ғылым саласы

А)экология

В)антропалогия

С)зоология

Д)микология

Е)палеонтология

12.Дегенерация құбылысының сипаты

А)тіршілік ортасына бейімделуі

В)құрылысының күрделенуі

С)түр ареалының кеңеюі

Д)мүшелерінің жойылуы, қарапайымдалуы

Е)тіршілік деігейін кқтеретін белгінің дамуы

13.Аналықтың ең негізгі бөлігі

А)жатын

В)мойны

С)тозаңқап

Д)аузы

Е)жіпше

14.Қысқа сүйек

А)омыртқа

В)шынтақ

С)шыбық

Д)жілік

Е)қабырға

15.Көп ұялы, көп тұқымды жеміс

А)шие

В)алхоры

С)дәнек

Д)меңдуана

Е)жаңғақ

16.Кіндік тамыр жүйесінде негізгі тамыр өте жақсы жетіледі

А)пияз

В)жүгері

С)асбұршақ

Д)бидай

Е)жолжелкен

17.Анафазада

А)ядро қабығы ериді

В)хромосомалар экваторға жиналады

С)екі жас жасуша пайда болады

Д)ядрошық жойылады

Е)хромосомалар екі жақ полюсіне тез жылжиды

18.Жидек тәрізді жемістері бар өсімдік

А)грек жаңғағы

В)бадам

С)алма

Д)мандарин

Е)қарақат

19.Балдырларды зерттеумен шұғылданатын ботаника бөлімі

А)экология

В)бриология

С)альгология

Д)лихенология

Е)микология

20.Шашақ тамыр жүйесі бар өсімдік

А)жүгері

В)асқабақ

С)аскөк

Д)қауын

Е)жоңышқа

21.Микроэволюцияның нәтижесінде түзіледі

А)түр

В)класс

С)бөлім

Д)отряд

Е)тип

22.Асбұршақ жемісі

А)дәнек

В)бұршаққын

С)қауашақ

Д)бұршаққап

Е)тұқымша

23.Сабақ пен тамырдың ұшындағы ұлпа

А)өткізгіш

В)бөліп шығарушы

С)жабын

Д)түзуші

Е)тірек

24.Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері

А)гүл сағағы

В)аталық

С)күлте

Д)тостағанша

Е)гүл табаны

25.Шаршыгүлділер тұқымдасының жемісі

А)қауашақ

В)дәнек

С)жидек

Д)бұршаққап

Е)бұршаққын

26.Қырықбуынның дәрілік шикізат ретінде жинайды

А)тамырсабағын

В)көктемгі өркенін

С)масағын

Д)спорасын

Е)жасыл сабақтарын

27.Қауырсын тәрізді торлы жүйкелену

А)тал

В)жолжелкен

С)бидай

Д)үпілмәлік

Е)үйеңкі

28.Жасыл балдырлардың хромотофорында фотосинтездің нәтижесінде түзіледі

А)крахмал

В)су

С)тұздар

Д)май

Е)нәруыз

29.Жүзім жемісінің атауы

А)бұршаққын

В)бұршаққап

С)сүйекті

Д)қауашақ

Е)жидек

30.Жапырық тақтасының пішіні жебе тәрізді

А)қарағай

В)шырша

С)шырмауық

Д)гүлшетен

Е)жүгері

31.Бір грамм қара топырақта болатын балдыр мөлшері

А)80000

В)60000

С)30000

Д)50000

Е)20000

32.Хломидоманаданың жасуша қабықшасы неден тұрады

А)жасунықтан

В)глюкозадан

С)гликогеннен

Д)крахмалдан

Е)майдан

33.Тең споралы, тармақталған сабағы жерге төселетін өсімдік

А)шоқпарбас плаун

В)қырықьуын

С)шымтезек мүгі

Д)еркек усасыршөп

Е)жасыл мүк

34.Алқа тұқымдасына жататын улы өсімдік

А)картоп

В)қызыл бұрыш

С)шырайгүл

Д)баклажан

Е)меңдуана

35.Халықтың «Тіршілік шөбі» деп атайтын ерінгүлділер тұқымдасына жататын өсімдік

А)кәдәмгә жебір

В)лаванда

С)жұпаргүл

Д)сәлбен

Е)көкжалбыз

36.Аталықтарының 9 жіпшесі бірігіп, 1 жіпшесі бос қалатын тұқымдас

А)алқа

В)раушангүлді

С)лалагүл

Д)бұршақ

Е)күрделігүлді

37.Бүлдіргеннің тұқымдасы

А)раушангүл

В)алқа

С)бұршақ

Д)шаршыгүлділер

Е)күрделігүлділер

38.Құрамында ұшқыш зат фитонцид болатын өсімдік

А)жусан

В)өгейшөп

С)сарымсақ

Д)беде

Е)мақсыр

39.1905 жылы жынысты анықтаудың хромосомалық негізін сипаттады

А)Т.Х.Морган

В)Г.И.Мендель

С)И.М.Сеченов

Д)Э.Вильсон

Е)У.Гарвей

40.Кез келген анализатор үш буыннан тұратынын дәлелдеген ғалым

А)Т. Морган

В)Ч.Дарвин

С)К.Линней

Д)И.Павлов

Е)Ж.Ламарк

41.Көру аймағы орналасады

А)самайда

В)орталық жүлге алдында

С)маңдайда

Д)орталық жүлге артында

Е)шүйдеде

42.Жүйке ұлпасы нейрондарының қызметі

А)тұқым қуалаушы ақпаратты беру

В)жиырылу, созылу, тірек

С)ақпаратты қабылдау, беру, сақтау

Д)қорғаныш және қорек

Е)қан клеткаларын түзу, ақпаратты сақтау

43.Ми мен жұлыннан шығатын жүйке жасушаларының ұзын өсінділерінің шоғырының атауы

А)жүйке

В)жүйке түйіні

С)нейрон

Д)нейроглия

Е)жүйке ұштары

44.Кеуде қуысын түзуші омыртқалар

А)арқа омыртқасы

В)мойын омыртқасы

С)бел омыртқасы

Д)сегізкөз омыртқасы

Е)құйымшақ омыртқасы

45.Толарсақтағы ең ірі сүйек

А)білезік

В)алақан

С)өкше

Д)саусақ

Е)тізе

46.Сүйек балықтарға тән

А)торсылдағы болмайды

В)торсылдағы болады

С)желбезек саңылауы тікелей сыртқа шығады

Д)терісі плакоидты қабыршақтармен қапталған

Е)тұмсығы алға созылыңқы

47.Бұлшықеттің құрылымдық бірлігі

А)көлденең жолақты

В)актин

С)миозин

Д)үш басты

Е)миофибрилла

48.Тұлға қаңқасы неден тұрады

А)бет бөлімдері

В)иық белдеуі, қол сүйектері

С)жамбас белдеуі, аяқ сүйектері

Д)ми сауыты

Е)омыртқа жотасы, қабырға, төс сүйегі

49.Қанда эритроциттердің азайып, гемоглобиннің кемуінен болатын ауру

А)гемофилия

В)лейкемия

С)гипертония

Д)қаназдық

Е)жүрек кемістігі

50.Оң жақ жрекше мен оң жақ қарыншаның арасындағы қақпақша

А)төрт жақтаулы

В)қос жақтаулы

С)жартылай ай тәрізді

Д)үш жақтаулы

Е)бір жақтаулы

51.Әрі асқорыту, әрі тынысалу мүшесі

А)өкпе

В)жұтқыншақ

С)бронхы

Д)көмей

Е)мұрын қуысы

52.Теріде қышыма қотыр ауруын тудырады

А)лямблия

В)бүрге

С)бит

Д)саңырауқұлақ

Е)кене

53.Жамбас қуысындағы тік ішектің алдыңғы жағында орналасқан бұлшықетті мүше

А)асқазан

В)өзек

С)бүйрек

Д)қуық

Е)несепағар

54.Эритроциттер бұзылады

А)жұлында

В)сүйектің қызыл кемігінде

С)бүйректе

Д)өкпеде

Е)бауырда және көк бауырда

55.Тыныс алу жүйесінің мүшелеріне жатады

А)мұрын қуысы, асқазан

В)өкпе, бүйрек

С)мұрын қуысы, көмекей, өкпе

Д)бронхы, жүрек

Е)ауыз қуысы, көмекей

56.Эктодерма қабатынан түзіледі

А)жыныс мүшелері

В)қан тарату

С)тыныс алу

Д)сезім мүшелері

Е)асқорыту

57.Қан тарату жүйесі түзілетін ұрық жасушасы

А)эктодерма

В)мезодерма

С)эпидермис

Д)энтодерма

Е)гиподерма

58.Нәруыздар биосинтезін іске асыратын органоид

А)гольджи жиынтығы

В)цитоплазма

С)эндоплазмалық тор

Д)рибосома

Е)ядро

59.Гендік мутацияда

А)хромосомалардың белгілі бір бөлігінің екі еселенуі

В)нуклеотидтердің орналасу реті өзгереді

С)хромосоманың бір бөлігінің үзіліп қалуы

Д)хромосоманың санының өзгеруі

Е)хромосомалардың өқрылымы өзгереді

60.Организмдердің мінез-қылығының айырмашылығын анықтайтын критерий

А)экологиялық

В)биохимиялық

С)морфологиялық

Д)этологиялық

Е)географиялық

61.Морждар, құлақты және кәдімгі тюлендердің суға бейімделу мүшелерінің дамуын анықтайтын эволюциялық заңдылық

А)параллелизм

В)дивергенция

С)дупликация

Д)конвергенция

Е)эволюциялық даму

62.Зең саңырауқұлағы

А)ақ саңырауқұлақ

В)арышқұлақ

С)аспергилл

Д)дінқұлақ

Е)түлкіжем

Нұсқау: Бірнеше жауаптары бар сұрақтар

63.Бактериялар тудыратын аурулар

А)сал ауруы

В)баспа

С)туберкулез

Д)тұмау

Е)дизентерия

Г)сальмонелла

64.Қосмекенділердің терісі

А) жұқа,безді

В)жалпақ қабыршақтармен қапталған

С)қауырсынды, майлы

Д)құрғақ мүйізді қабыршақтармен қапталған

Е)тегіс

65.Қантышқақ жұққан адам тәулігіне бөлетін цистаның саны

А)300 млн

В)100 млн

С)800 млн

Д)600 млн

Е)30млн

66.Қосмекенділердің дернәсілдерінің тынысалу мүшесі

А)трахея

В)өкпе

С)мальпигий түтікше

Д)демтүтік

Е)терісі

Г)желбезек

67.Тұқы тұқымдасының өкілдері

А)кета

В)табан

С)қортпа

Д)қылқа

Е)мөңке

Г)сазан

68. Тыныс алу жүйесінің гуморальдық реттелуі

А)тыныс алу орталық жүйке жүйесі арқылы реттеледі

В)миға ағатын қандағы көмірқышқыл газы концентрациясының артуы тыныс алу орталығын қоздырады

С)тыныс орталықтары сезімтал талшықтар арқылы тыныс алу орталығына беріледі

Д)импуль қабырға аралық бұлшықетке түседі

Е)тыныс орталықтары жөтелу және түшкіру сияқты қорғаныш рефлекстерін туғызады

Г) тыныс алу рефлекстерінің жолы тыныс алу орталығы арқылы өтеді

69.Генотипі ааВВ болатын дарақтарда түзілетін гаметалар

А)аа

В)АВ

С)Ав

Д)аВ

Е)АА

Г)Ва

70.Агроценозға жатады

А)күн энергиясы, жылу, радиация

В)мәдени егістік, бау-бақша

С)жасанды биогеоценоз

Д)орман

Е)табиғи биогеоценоз

Г)табиғаттағы өздігінен өскен өсімдіктер

71. Тапсырмалы сұрақтар: Науқастарды қабылдауға дейін дәрігер мен медбике әңгімелесіп отырды.Медбике кеше суретшілердің көрмесіне барғандығын айтты. Ол ұялы телефоннан түсіріп алған суреттерін көрсетті. Сол суреттердің ішінен сұлулық беріп тұрған, көздері шығыңқы келген әдемі ханымның суреті қатты ұнағанын айтты. Суретке қарап отырған дәрігер ханымның базедов ауруымен ауырғанын, егер оны емдегенде, ол одан да сұлу болатынын айтты.

Сұрақ: Базедов ауруын емдеу тәсілі қандай

А)инсулинді енгізу

В)хирургиялық жолмен бір бөлігін алу

С)паратгармонмен емдеу

Д)йодомаринді қабылдау

Е)иммунитет көтеру

Г) ларингоскопия арқылы емдеу

72.Қалқанша безі және қалқанша маңы безі бөлетін гармон

А)вазопрессин

В)тироксин

С)тимозин

Д)паратгармон

Е)меланин

Г) Тироцит

73.Базедов ауруына сипаттама

А)сүйектері қисайып, сынғыш келеді

В)сүйегі ұзыннан өсіп, бойы 2 метрден асады

С)бойы өспейді

Д)тілі аузына сыймайтын ауруға ұшырайды

Е)көзі шарасынан шығып, бадырайып тұрады

Г)адамның жүрегінің соғысы жиілеп, ашуланшақ келеді

74. Базедов ауруының пайда болуына әсер ететін ішкі секреция безі

А)тимус

В)қалқанша без

С)эпифиз

Д)ұйқы безі

Е)гипофиз

Г)бүйрек үсті безі

75.Жанасуды қабылдайтын рецепторлар көбірек орналасқан

А)шашта

В)саусақ ұшында

С)тырнақта

Д)мұрында

Е)теріде

Г)алақанда

76.Бунақденеліліердің даму жолдары

А)бластула

В)шала түрленіп даму

С)бөлшектену

Д)тура даму

Е)толық түрленіп даму

77.Ауыз мүшесі шаншып-сорушы бунақ денелі

А)балара

В)маса

С)шегіртке

Д)шыбын

Е)тарақан

Г)орман қандаласы

78.  Ч.Дарвин табиғатта 1м2 жерде өсімдіктердің қанша тұқымдас,туыс, түрін анықтаған. 

А) 8 тұқымдас

В) 23 түрін

С) 18 туыс

Д)6 тұқымдас

Е) 14 туыс

Г)20 түрін

79.Ғылымға қосқан ерекше үлестері үшін қандай қалаларда бақаға ескерткіш қойылған

А)Мюнхен

В)Париж

С)Бостон

Д)Лондон

Е)Токио

Г)Берлин

80. Бауырсорғыштың аралық иесі мен негізгі иесі болып табылатын организмдер

А) Кішкене тоспаұлу

В)

С)

Д) сиыр

Е)

Г)

81. Мейоздың биологиялық маңызы

А)

В) Гаплоидты хромосомалар бар гаметалар түзіледі

С)

Д)

Е)

Г) Каньюгация барысында гендердің комбинациялануы жүреді

82. Физикалық мутагенездік факторларға жатады:

А) ультракүлгін сәуле

В)радиациялық сауле

С) рентген сәуле

Д)ғарыш сәулелері

Е) гамма сәуле

Г)инфрақызыл сәулелер

83. Тамыраяқтылар типі, саркодиналар класының (плазмалылар) денесін әктен түзілген сыртқы қаңқа қаптайтын өкілдері

А)медуза

В) сәулелі өрмекаяқ

С)домалаңғы

Д)обелия

Е) қошқармүйіз көпірме

Г) шұрықденелі бунақай

84. Бір жұмысшы бал арасы бір минутта 12 гүлге, ал бір күнде 7200 гүлге қонатыны анықталған. Бал арасының бір омартасында 50000- дай жұмысшы аралар болады. Бір тәулікте бір омартадағы бал араларының қанша гүлді тозаңдандыратынын есептеніз.

А)20 млн

В)150 млн

С) 360млн

Д)280 млн

Е)320 млн

Г) 70 млн

85. Қос мембраналы органоидтар

А)  жасуша орталығы

В) пластидтер

С) эндоплазмалық тор

Д) митохондриялар

Е) ядро

Г) рибосомалар

86. Элонгацияның әрбір сатысы қандай сатылардан тұрады

А) тРНҚ активтенуі

В) пептидті байланыстың түзілуі

С) аденозин амин қышқылының байланысуы

Д) тұқым қуалайтын ақпараттың берілуі

Е) кодонды тану

Г) транслокация

87. 1938 жылы В.А.Селевин жалманды қай жерлерден кездестірді

А) Маркакөл

В) Бетпакдала

С) Үстірт

Д) Алакөл

Е) Іле Алатауы

Г) Балқаш көлі

88. Қысқарған сабаққа жататын өсімдіктер

А) жолжелкен

В) құлмақ

С) асқабақ

Д) пияз

Е) қауын

Г) бақбақ

89. Пиязшықты өркенге жатқызу себебі

А) тек төбе бүршіктері болғандықтан

В) қосалқы шашық тамырлары бар

С) қысқырған сабағы бар

Д) сабағы ұзын, буындарға бөлінбейді

Е) төбе және қолтық бүршіктері бар

Г) бүршіктері болмайды

90. Тропиктік теңіздерде өсетін бір ядролы, біржасушалы жасыл балдыр

А) спирогира

В) фукус

С) ацетабулярия

Д) ульва

Е) хламидомонада

Г) хлорелла 

91. Аяқсыз қосмекенділердің (амфибия) терісі

А) сілемейлі безді

В) құрғақ қатпарлы

С)жұмсақ терілі

Д)шырышты дымқыл

Е) жалаң

Г)шырышты безді

92.Туатараның (арқадағы тікенектер)тіршілік ету ұзақтығы

А) 60 жыл

В)100 жыл

С)80 жыл

Д)70 жыл

Е)40 жыл

Г)10 жыл

93. Органикалық заттар жерде алғашқы «Сорпада» шексіз ұзақ өсе беретін еді, егер

А) саңырауқұлақтар қатысатын болса

В) су болмаса

С) бактериялар болмаса

Д) оттегі қатысатын болса

Е) өсімдіктер қатысатын болса

Г) саңырауқұлақтар болмаса

94.Энергетикалық алмасудың оттексіз кезеңіне тән нұсқалар

А)екі молекула АТФ синтезделеді

В)глюкоза сүт қышқылына дейін ыдырайды

С)36 молекула АТФ синтезделеді

Д)рибосомада жүреді

Е)митохондрияның ішкі мембранасында жүреді

Г)АТФ синтезделмейді

95. Әйелдер босанатын ауруханада екі ұл баланы ауыстырып алды. І жұп ата-аналарының қан тобы – А және 0, ІІ жұп ата-аналарының – А және В, ұл баларының қан топтары А және 0. Ата-аналарының қан топтарын, балаларының генотиптерін және олардың ата-аналарын табыңыз.

А) II- ші жұп ата-ана — IiIa х IАIB; баласы iАIa 

В) I-ші жұп ата-ана - IАi0 х i0i0; баласы i0i0.

С) II- ші жұп ата-ана — IАIА х IАIB; баласы IIАA 

Д) I-ші жұп ата-ана — IАI0 х I0I0; баласы A0I0

Е) I-ші жұп ата-ана — IАI0 х A0I0; баласы I0A0

Г) II- ші жұп ата-ана — IАIА х IАIB; баласы IАIА

96.Бір (сыңар) өркешті түйе, ұрғашысы мен еркегінің аталуы

А)бура

В)дромадер

С)үлек

Д)іңген

Е)қаптағай

Г)мая

97.Табиғи сұрыптауды қалай сипаттауға болады

А)сұрыптау коэффициенті

В)бағытталған сұрыптау

С)ыдыратушы сұрыптау

Д)тұрақты сұрыптау

Е)деңгейлі вектор сұрыптауы

Г)репродуктивтік

98. Өсімдіктер шаруашылығында жаңа іріктемелер алу үшін кеңінен қолданылатын әдіс және қазіргі кездегі аталуы

А)бүршіктік қатар

В)комбинациялық өзгергіштік

С) шағылыстыру

Д) бүршіктік вариацияны (қатар)

Е)телу қатары

Г)соматикалық өзгергіштік

99.Тұқым қуалайтын хромосомалық аурулар

А)Шершевский-Тернер

В)Арахнодактилия

С)Клайнфельтер

Д)Фенилкетонурия

Е)Агаммаглобулинемия

Г)Даун

100.Жігіттің шешесі эпилепсия(қояншық) ауруымен ауырады, әкесі сау болса жігіт ауыруы мүмкін бе және жігіт дені сау қызға үйленсе қандай балалар дүниеге келуі мүмкін

А)дені сау балалар дүниеге келеді

В)жігіт эпилепсиямен ауырады

С) ауру балалар дүниеге келеді

Д)жігіт ауру тасымалдаушы

Е)жігітте рецессивті ген басым болады

Г)жігіт эпилепсиямен ауырмайды

1665 жылы голландиялық ғалым ван Левенгук жасаған ұлғайтқыш құрал:

1882 ж. адамның өкпесінде туберкулез ауруын тудыратын бактерияларды анықтады Р.Кох

1892 жылы вирусты ашқан ғалым. Д.И. Ивановский

1991.29.08.

2 жүрекше, 1 қарынша

225 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі

2-3 жылда

25-14 млн жыл бұрын тіршілік еткен, ең алғашқы адамдардың арғы тегі Дриопитектер

3 жұп.

3000 жылдан бері мақта шаруашылығымен шұғылданған ел. Үндістан.

4-5 есе.

524. Теңіз гүлі деп аталатын ішек қуысты жәндік: Актиля.

525. Екі жақты симетриялы, үш қабатты, көп жасушалы жәндік:

526. Зоология ғылымының паразитт құрттарды зерттейтін саласы:

527. Бауыр жағы арқасына жабысып денесі жалпақ пішінді құрт:

528. Ұрықтың даму кезінде эктодерма мен энтодерма аралығынан аралық жасушалы қабат: Мезодерма.

529. Дене жабынының құрылысы ерекше, эпителий ұлпасында жасуша болмайды, оны тығыз түзіліс қаптайды: Сірқабық.

530. Алғашқы зәршығару мүшесі пайда болған жәндіктер Жалпақ құрт.

531. Бір бөлігі - жұтқыншақ, екіншісі - ішектің ортаңғы бөлігінен тұратын асқорыту мүшесі бар жәндік: Жалпақ құрттар.

532. Ағза денесінде паразиттік жолмен тіршілік ететін жәндіктер:

532. Ішекте өмір сүретін паразиттер: Эндопаразит.

533. Денесі буылтықтарға бөлінбеген, шұбалаңқы, цилиндр пішінді немесе ұршыққа ұқсас жәндіктер: Жұмыр құрттар.

534. Жұмыр құрттар денесінің ішкі қабырғасы мен ішегінің аралығында түтік тәрізді қуысболған сондықтан олар: Алғашқы қуыстылар типі.

535. Жұмыр құрттардың сірқабық тастауы: Түлеу.

536. Гиподерма қабаты: Сірқабықты астарлап жатады.

537. Жұмыр құрттар типіне жататын жәндіктер: Ішексорғыш.538. Жылқының құйрық қылына ұқсас шумақталған жіңішке жұмыр құрт:

539. Жұмырқұрттар типіне жататын денесін қаптаған тығыз қабықша – тері бұлшықет қапшығы бар паразит жәндік: Ішексорғыш ( аскарида).

540. Жұмырқұрттар типіне жататынденесі тығыз қабықшамен – сірқабықпен қапталған паразит жәндік: Үшкірқұрт.

541. Бактериялар, біржасушалы жәндіктер балдырлармен қоректенетін, дене пішіні біржасушалы қарапайымдарға ұқсас жұмыр құрт түрі: Қылтыңбас.

565. Хромосома: Тұқым қуалау қасиетін сақтайды

566. Адамның дене жасушаларындағы хромосомалар саны: 46

567. Адамның жыныс жасушаларындағы хромосомалар саны: 23

568. Ядро: Жасушаның реттеуші орталығы

569. Майлар мен полисахаридтердің алмасуына қатысады:

570. Жасушаларды энергиямен қамтамасыз етеді: Митохондрия

571. Жасушаға түскен бөгде заттарды ерітеді: Лизосома

572. Жасушадағы көпіршік, түтікше тәрізді органоид: Гольджи жиынтығы

573. Плаастидтер болады: Өсімдіктерде

574. Жануарлар жасушасындағы жарғақшасы: Өте жұқа

575. Оттектің жасушаның құрамды бөліктерімен қосылуы:

576. Жасушадағы органикалық қосылыстар: Нәруыздар, май

577. Нәруызды түзетін аминқышқылдардың саны: 20

578. Майлар үш элементтен құралған: Көміртегі, азот, күкірт

579. Гликоген көп кездеседі: Бауыр мен бұлшықетте

5-

580. Адам ағзасындағы ұлпа ... топқа бөлінеді: 4

581. Қорғаныштық қызметін атқарады : Эпителий

582. Ұлпалары өзара 6 топқа бөлінетін ұлпа: Эпителий

583. Сүйек, шеміршек ұлпалары: Дәнекер

584. Сүт, тер, жас, сілекей бөлетін жасушалар эпителий: Безді

585. Қан ұлпасы: Сұйық дәнекер

586. Бұлшықет ұлпасына тән қасиет: Жиырылғыш

587. Көлденең жолақты бұлшықет: Жүрек

588. Мүшелерді бұлшықет қозғалысқа келтіреді: Жиырылу

589. Жүйке ұлпасының негізгі массасы: Нейроглия

590. Миофибрилла: Бұлшықет талшығы

591. Жүйке жасушасының ұзын өскіні: Аксон

592. Жүйке жасушасының қысқа өскіні: Дендрит

593. Нейронның бойымен қозудың дұрыс бағытын тап:

594. Жүйке жүйесінің қосымша жасушалары: Нейроглия

595. Жүйке ұлпасының негізгі қызметі: Қозғыштығы және қозу өткізгіштігі.

596. Мүшелердің жұмысын басқарып, реттейді: Жүйке ұлпасы

597. Ішкі секреция безі: Гипофиз

598. Сұйықтық бірден қанға өтеді: Ішкі секреция

599. Аралас бездер: Ұйқы және жыныс

600. Ішкі секреция бездерінен бөлінетін биологиялық белсенді зат: Гормон

601. Гипоталамус: Ішкі секреция бездерінің қызметін реттейді

602. Нейрогормондар бөлінеді: Гипоталамус гипофиздік жүйесінен

542. Жұмыр құрттың дене қабатының бөлігі: 3.

543. Сиыр цепенінің басында жүйке жасушаларының жиынтығын түзіп, екі желілі жүйке құрттың денесін құйрығына дейін бойлай созылады ол:

544. Паразиттік тіршілікке бейімделген құрт ішекке қармақшасымен және сорғыштарымен жармасып алаттын жәндік: Сиыр цепені.

545. Дененің алдыңғы бөлігінде қысқа мойынды басы, басында 4 дөңгелек сорғышы, дененің сыртын сірқабық қаптаған жәндік: Сиыр цепені.

546. Зәршығару жүйесі жүйесі дененің ең соңғы бунағында екі өзектен қосылып сыртқа ашылатын зәршығару түтіктері бар паразит жәндік: Сиыр цепені.

547. Келесі жұмсақ, үш қабатты, екі жақты симметриялы көпжасушалы омыртқасыз жәндіктер: Ұлу.

548. Ұлулардың қозғалу мүшесі: Аяқ.

549. Бақалшақты ұлулар: Айқұлақ.

550. Тұлғадан ерекше қатпарлы қабат: Шапанша (мантия)

551. Ұлулардың асқорыту жүйесіндегі ерекше без: Бауыр.

552. Ұлулардың қантарату жүйесіндегі ерекшелік: Бауыр.553. Сорғышты ұлулар: Сегізаяқ.

554. Қосжақтаулы ұлылар: Айқұлақ.

555. Басаяқты ұлулар класына жататын жәндік: Сегізаяқ.

556. Аяғы дененің астыңғы бөлігі – бауырын толық қамтитындықтан оны бауыраяқты ұлулар класына жатқызады ол: Тоспаұлу.

556. Су тереңінде сағатына 50 шақырымдық жылдамдықпен жүзіп, қорегін аулайтын басаяқты жәндік: Кальмар.

557. Cу түбінде тіршілік етіп, құмда жасырынып жатқан асмалиды аулайтын басаяқты ұлу: Каракатица.

557. Жасушалардың құрылысы мен қызметін зерттейтін ғылым: Цитология

558. Адам денесінің жасушаларының пішіні: Әр түрлі

559. Қанның эритроцит жасушасының пішіні: Домалақ.

560. Адам жасушасының плазмалық жарғақшасы ... түзіледі

561. Плазмалық жарғақшаның өте жұқарған жері: Саңылау

562. Цитоплазма: Іркілдек сұйықтық

563. Қоршаған ортаның температурасы жоғарыласа, цитоплазмада зат алмасу процесі ... Жылдамдайды

564. Ядроның сыртын цитоплазмадан бөліп тұратын жарғақша саны: 2

603. Безді және жүйке ұлпаларынан құралған: Гипофиз безі

604. Өсу гормоны артық бөлінсе: Адамның сүйегі ұзарады

605. Гипофиз, бүйрекүсті бездері, қалқанша безі зақымданғанда:

606. Қалқанша безінен бөлінеді: Тироксин

607. Қалқанша безден бөлінетін гормон жетіспегенде: Микседема

608. Адам ағзасына су мен тағамның құрамына йод жетіспегенде: Алқым ісу

609. Тироксин гормоны түзіледі: Қалқанша безінен

610. Қалқанша маңы безінен бөлінеді: Паратгормон.

611. Салмағы ер адамда 30 жасқа дейін, әйелдерде 45-50 жасқа дейін өсетін без:

612. Кеуде қуысында кеңірдектің жоғарғы ұшында орналасатын без: Айырша

613. Ағзаның иммундық қасиеті ... гормоны жетіспегенде пайда болады: Тимозин

614. Көк бауырдың мөлшері кішірейіп, қандағы лимфоцит жасушалары азайып, қарсы дене түзілмейді: Тимозон гормоны жетіспегенде

615. Бүйрек үсті безінің ішкі қабатынан бөлінетін гормон: Адреналин

616. Бүйрек үсті бездерінің қыртыс қабатының зақымдалуынан болатын ауру: Аддисон

617. Ішкі секреция бездерінің әсерінен болатын ауруларды емдейтін дәрігер: Эндокринолог

618. Ұйқы безінен бөлінетін гормон: Инсулин

619. Инсулин гормоны жетіспегенде: Сусамыр

620. Ер адамның жыныс безінен бөлінетін гормон: Тестостерон

621. Әйел адамның жыныс безінен бөлінетін гормон: Экстроген

622. Жүйке жүйесінің бақылауымен бөлінетін гормон: Адреналин

623. Тестостерон гормоны бөлінеді: Жыныс безінен

624. Дені сау адамның қанында глюкозаның мөлшері: 4, 6 – 6, 7

625. Қанда глюкоза жетіспесе ұйқы безінен бөлінетін гормон: Глюкоген

626. Көмірсу алмасуының бұзылуынан болады: Қант ауруы

627. Қанда глюкозаның концентрациясы жоғарылағанда: Қант ауруы

628. Сыртқы секрециялық бездер: Жас, сілекей

629. Көздері бадырайып, шарасынан шығатын ауру: Базедов

630. Ішкі секреция бездеріненгормондардың бөлінуін реттейді: Орталық жүйке жүйесі

631. Ағзада мүшелер қызметінің гормондар арқылы реттелуін ... деп аталады:

632. Гуморальдық реттелуде негізгі рөл атқарады: Гормондар

633. Гуморальдық реттелу бағынышты: Жүйкелік реттелуге

634. Аксонның сырты қапталған: Май текті ақ қабықшамен

635. Нейронның денесінде болады: Цитоплазма мен ядро

636. Құрылымы мен қызметіне қарай нейрондар бөлінеді: 3-топқа

637. Қозуды шеткі мүшелерден орталық жүйке жүйесіне өткізеді: Сезгіш нейрондар

638. Қозуды сезгіш нейрондардан қозғалтқыш нейрондарға өткізеді: Байланыстырғыш нейрондар

639. Қозуды бұлшықеттер мен бездерге жеткізеді: Қозғалтқыш нейрондар

640. Нейрондағы ұзын өсіндінің саны: 1

641. Сыртқы және ішкі тітіркендіргіштерге орталық жүйке жүйесі арқылы ағзаның жауап қайтаруы: Рефлекс

642. Рефлекстік доға ... бөлімнен тұрады: 5

643. Рефлекстік доғаның жүйке ұштары: Рецепторлар

644. Рецепторлар: Қозуды қабылдайды

645. Рефлекстік доғаның сезгіш нейрондары: Қозуды орталық жүйке жүйесіне өткізеді

646. Рефлекстік доға басталады: Рецепторлардан

647. Қозу орталық жүйке жүйесіне өтеді: Сезгіш нейрондар арқылы

647. Сезгіш нейрондардан қозуды өткізеді: Орталық жүйке жүйесіне

648. Рефлекстік доғаның бір бөлімдері зақымданса: Рефлекс жойылады

649. Орталық жүйке жүйесі: Ми мен жұлын

650. Жүйке жүйесі бөлінеді: 2 – топқа

651. Шеткі жүйке жүйесі: Ми мен жұлыннан таралатын жүйкелер

652. Жүйке жүйесінің қаңқа бұлшықеттерінің жұмысын реттейтін бөлімі: Сомалық

653. Жүйке жүйесінің ішкі мүшелердің жұмысын реттейтін бөлімі: Вегетативті

654. Әр омыртқаның бүйір тұсынан жұлыннан екі жаққа таралған жұп жүйкелер саны: 31

655. Жұлыннан тарайтын жүйкелері : Сезгіш, қозғалтқыш

656. Орталық жүйке жүйесіне өтетін қозу: Жұлынның артқы түбірі арқылы

657. Жұлынның түрлі бөлімінде орналасқан белгілі бір мүше жұмысын реттейтін жүйке жасушаларының жиынтығы: Жүйке орталығы

658. Тізе рефлексі орталығы: Жұлынның бел бөлімінде

659. Көз қарашығының ұлғаю орталығы: Арқа бөлімінде

660. Жұлынның атқаратын қызметі: Рефлекстік және өткізгіштік

661. Жұлын мен мидың сыртындағы қабықша: Қатты, торлы, жұмсақ

662. Жұлын мен мидың сыртындағы қабықша: 3 түрлі

663. Ми мен жұлын қабықтарының қабынуынан болатын ауру: Минингит

664. Мидың орташа салмағы; 1300 –

696. Вегетативті жүйке жүйесінің рефлекстік доғасы: Сезгіш, байланыстырғыш, қозғалтқыш

697. Вегетативті жүйке жүйесінің қызметі ми қыртысының ... орналасқан: Маңдай бөліігі

698. Вегетативті жүйке жүйесі бөлінеді: 2 бөлікке

699. Симпатикалық бағанадағы жүйке түйіндері: 20 – 25

700. Парасимпатикалық бөліктің орталығы: Ортаңғы және сопақша мида

701. Сезім мүшелерінің шеткі бөлімдері: Рецептор

702. Сыртқы рецепторлар: Терінің үстіңгі қабаты

703. Адамдағы сезім мүшелері: 5 түрлі

704. «Анализатор» деген ұғымды алғаш атаған ғалым: Н. П. Павлов

705. Анализатор төмендегі бөліктерден тұрады: Шеткі, өткізгіш, орталық

706. Сенсорлық жүйе дегеніміз: Сезім мүшелері

707. Адам сыртқы ортада болып жатқан ақпараттардың ... көзбен қабылдайды:

708. Көз алмасы тұрады: 3 түрлі қабықшадан

709. Көз алмасының сыртқы қабықшасы тұрады: Тығыз, қалың дәнекер ұлпадан

710. Көз алмасының ортаңғы қабықшасы: Тамырлы

711. Нұрлы қабықшаның ортасы: Көз қарашығы

712. Көз қарашығының кішірейіп, ұлғаюы: Нұрлы қабықшадағы бұлшықеттің жиырылуы.

713. Көздің ішкі қабықшасы: Торлы қабықша

714. Көздің ішкі қабықшасындағы сары дақ түзіледі: Колба тәрізді жасушалардан

715. Көздің ішкі қабықшасындағы соқыр дақ: Жарық сәулесін қабылдамайды

716. Көру жүйесінің орталығы: Шүйде бөлігі

717. Көздің қосымша аппараттары: Қабақ, кірпік

718. Көз ауруларының ішінде ең көп тараған жұқпалы ауру: Коньюнктивит

719. Көз ауруларын емдейтін дәрігер: Офтальмолог

720. Егер көзге бөгде зат түссе: Қайнатылған жылы сумен жуу керек

721. Есту мүшесі тұрады: 3 бөліктен

722. Сыртқы құлаққа жатады: Құлақ қалқаны, сыртқы дыбыс жолы

723. Ортаңғы құлаққа жатады: Дабыл жарғағынан самай сүйегінің ішіне дейін

724. Ішкі құлаққа жатады: Қуыстар мен иірім өзекшелері

725. Жұтқыншақпен жалғасатын: Ортаңғы құлақ

726. Балғашық сүйегінің жіңішке шеті байланысады: Дабыл жарғағымен.

727. Балғашық сүйегінің жуандау шеті байланысады: Төс және үзеңгі сүйектерімен

728. Шытырман орналасады: Ішкі құлақта

729. Есту орталығы ми қыртысының: Самай бөлігінде орналасады

730. Есту мүшесінің ұлулы денесі орналасады: Ішкі құлақта

731. істі қабылдайтын рецепторлар орналасады: Мұрын қуысының кілегейлі қабықшасының жоғарғы бөлігінде

665. Мидың сұр заттарының тұтас орналасуын: Ядро деп атайды

666. Ми бөлімдері өзара байланысады: Өткізгіш жолдар арқылы

667. Ми қарыншалары: Ми сұйықтығымен толтырылған қуыс

668. Ми ұрықтың даму ерекшеліктеріне байланысты: 5-ке бөлінеді

669. Сопақша ми: Жұлынның жоғарғы шетінің жалғасы

670. Сопақша ми арқылы жүзеге асады: Жастың бөлінуі

671. Тынысалу мен жүректің тоқтауы мүмкін: Сопақша ми зақымданса

672. Мишық пен ми көпірі жатады : Артқы миға

673. Ми көпірінің жүйке жасушалары қабылдайды: Беттің терісінен, тілден келетін хабарларды

674. Мишық орналасады: Сопақша ми мен көпірдің артқы жағында

675 Теріде пигменттің түзілуін реттейді: Ортаңғы ми

676. Қозу үлкен ми сыңарларының қыртысына өтеді:Аралық ми арқылы

677. Көру, дәм сезу, есту рецепторларды қабылдайтын: Аралық ми

678. Дене бұлшықеттерінің үйлесімді жиырылуын реттейтін орталық: Мишық

679. Адамның қозғалысы, тепе-теңдігі, сөзі бұзылады: Мишық зақымданса

680. Зат алмасу, жүрек-қан тамырлар жүйесі, зәр шығару, ұйқы жұмысын реттейтін: Аралық ми

681. Ағзаның ішкі ортасы, дене температурасы, тынысалу, қан қысымының тұрақты болуы: Аралық миға байланысты

682. Үлкен ми сыңарлары құралған: Сұр және ақ заттан

683. Үлкен ми сыңарларының сыртындағы сұр заттың қыртысындағы нейрондар: 14миллиардтан астам

684. Үлкен ми сыңарларының беті: Сайлы, қатпарлы

685. Әрбір ми сыңарлары тұрады: 4 бөліктен

686. Ми сыңарларының жүйке жүйесіндегі зат алмасуды қамтамасыз ететін: Ми сұйықтығына толы 2 қуыс ұсақ қантамырлары

687. Сезу-қимыл аймағы: Маңдай, төбе бөлігінде орналасады

688. Көру аймағы: Шүйде бөлігінде орналасады

689. Есту аймағы: Самай бөлігінде орналасады

690. Дәм сезу, иіс сезу аймағы: Маңдай бөлігінің ішкі жағында орналасады

691. Жүйке ауруларын емдейтін дәрігер: Невропатолог

692. Мидан тарайтын жүйке: 12 жұп

693. Мидың жұмыс істеу белсенділігін анықтау әдісі: Электроэнцефолография

694. Мидың қозуын күшейтеді: Никотин

695. Адамның еркіне бағынбайтын жүйке жүйесі: Вегетативті

732. Тілдің ұшы сезеді: Тәттіні

733. Тілдің артқы бөлігі сезеді: Ащыны

734. Тілдің жиегі: Қышқылды

735. Тілдің ұшы сезеді: Тұзды

736. Тірек-қимыл жүйесіне жатады: Қаңқа мен бұлшықеттер

737. Адам денесін қозғалысқа келтіретін: Сүйектер мен бұлшықеттер

738. Сүйек кемігінде түзіледі: Қан жасушалары

739. Адам қаңқасындағы сүйектер саны: 200-ден астам

740. Сүйектер пішіні, мөлшеріне байланысты: 3 топқа бөлінеді

741. Қысқа сүйектерге жатады: Алақан, омыртқа

742. Адамда омыртқалардың саны: 33 – 34

743. Мойын омыртқаларының саны: 7

744. Арқа омыртқаларының саны: 12

745. Бел омыртқаларының саны: 5

746. Құйымшақ омыртқаларының саны: 4 – 5

747. «Омыртқа жотасының қисаюы» ауруын ата: Сколиоз

748. Кеуде қуысы қабырғаларының саны: 12 жұп

749. Иық белдеу сүйектері: Бұғана, жауырын

750. Қол сүйектеріне жататындар: Тоқпан жілік, кәрі жілік

751. Толарсақтағы сүйектер саны: 7

752. Жамбастың бір-бірімен тұтасып кеткен сүйектерінің саны: 3

753. Төмендегі жамбас сүйектерін ат: Мықын, асықты жілік, шонданай

754. Қаңқаның толық сүйектенуі: 20 – 25 жасқа дейін.

755. Сүйеккке серпінді, иілгіштік қасиет беретін: Оссеин

756. Адам денесіндегі буындар саны: 230.

757. Қанда темірдің тұрақтылығын сақтайтын без : Гипофиз

758. Инсулин жетіспегенде болатын ауру: Қант ауруы

759. Мүшелер қызметінің гормондар арқылы реттеуінің аты : Гуморальдық

760. Ұйқы безінен бөлінетін гормон: Инсулин

761. Сүттің бөлінуін реттейтін без : Гипофиз

762. Әйелдердің жалпы жыныс гормондарының аты : Экстроген

763. Қандағы глюкозаны реттейтін гормон: Инсулин

764. Алқым ісуі ауруына жетіспейтін химиялық элемент: I

765. Тироксин гормонын бөлетін без: Қалқанша безі

766. Айырша безінен бөлінетін гормон : Тимозин

767. Тез ашуланғыш, көп терлегіш ауру : Бозедов ауруы

768. Аддисон ауруының екінші аты : Қола ауруы

769. Бүйрек үсті бездің қыртыс қабатынан түзелетін гормон : Кортизон

770. Қалқанша маңы безінен бөлінетін гормон : Паратгормон

771. Гуморальдық реттелуде негізгі рөл атқаратын заттар : Гормондар

772. Ішкі секреция бездерінің ауруларын емдейтін дәрігер : Эндокринолог

773. Ұлпаның оттекті қабылдауын күшейтетін гормон: Адреналин

774. Омыртқа жотасының өзегінде орналасқан мүше : Жұлын

775. Сопақша мидың ұзындығы : 2

776. Жүйке жасушаның аты : Нейрон

777. Нейронның ұзын өсіндісі : Аксон

778. Нейронның қысқа өсінділері : Дендрит

779. Мидың көру аймағының орналасқан бөлігі : Аралық ми

780. Жұлының жоғарғы шетінің жалғасы: Сопақша ми

781. Жұлының қызметі : Рефлекстік, өткізушілік

782. Омыртқа жотасының өзегінде орналасқан мүше: Жұлын

783. Артқы миға жататындар: Мишық пен ми көпірі

784. Жүйке ауруларын емдейтін дәрігер: невропатолог

785. Мидың жұмысын зерттеу әдісі : Электроэнцефолография

786. Мидан тарайтын жүйкелер саны : 12жұп жүйке

787. Әрбір ми сыңарындағы бөліктер саны: 4

788. Вегетативті жүйке жүйесі рефлекстік доға үш байланыстан тұрады: Сезгіш, байланыстырғыш, қозғалтқыш

789. Сопақша мидың ұзындығы : 2,5-3см

790. Мидың теріде пигмент түзілу реттейтін бөлімі: Ортаңғы ми

791. Сезінудің түйісу рецепторлары: Дәм сезу

792. Вестибула мүшесі орналасқан: Ішкі құлақта

793. Естің қалыптасу кездеріне жатпайды: Редупликация

794. Есте сақтаудың төмендеуі немесе бұзылуы: Амнезия

795. Сенсорлық жүйенің екінші атауы: Анализатор

796. Көздің қосалқы мүшелеріне жатпайды: Көз бұршағы

797. Қасаңқабақ – бұл: Ақ қабықтың алдыңғы бөлігі

798. Бас миының есту аймағы орналасады: Самай бөлімінде

799. Торлы қабықтың құтышылар орналасқан жері: Сары дақ

80 – 90 % астамын

800. Жарықты шағылыстыру қасиетін көретін заттың қашықтығына байланысты өзгертіп отыратын

бөлік: Көз бұршағы

802. Жақыннанкөргіштік кезінде кескін түседі: Торлы қабықтың алдына

803. Алыстанкөргіштік кезінде берілетін көзілдірік: Екі жақты дөңес

804. Оқу кезінде кітап көзден мынадай қашықтыққа алыс болуы керек: 30-35см

805. Үш сүйек орналасады: Қарақұс сүйегінде 806. Адам құлағының дыбыс толқынын қабылдау диапазоны: 15-20 мыңГц

837. Жауырынды қай сүйек тобына жатқызады: Жалпақ

837. Сүйектердің ұзарып өсуі неге байланысты: Сүйек ұшындағы шеміршек ұлпасы жасушаларының бөлінуіне

838. Органикалық заттар сүйектерге қандай қасиет береді: Иілгіштік және серпімділік

838. Төмендегі қайсысы жұп сүйектер: Самай

839. Сүйектердің шеміршек арқылы байланысын: Аз қозғалмалы дейді

840. Адамның аяқ сүйектері: Ортан жілік,асықты жілік,табан

841. Сүйектің қай бөлігі қан түзейді: Қызыл сүйек кемігі

842. Cүйектің дұрыс қалыптасуы: Денені дұрыс ұстауын қадағалап отырғанда

843. Адамның бассүйегінің ми бөліміне қай сүйек кірмейді: Төменгі жақ сүйегі

844. Сан сүйегіне жататыны: Ортан жілік

845. Сүйек неден түзілген: Дәнекер ұлпасынан

846. Адамның омыртқа жотасында: 33-34 омыртқа

847. Бас сүйегіне жатпайды: Базальды

848. Омыртқа жотасының бірінші омыртқасы,ол: Атлант

849. Ағзадағы ең ірі сүйек: Ортан жілік

850. Бейорганикалық фосфат қанға сіңбей,сүйектен шығарылатын ауру түрі: Рахит

851. Бұлшық ет қызметіне қарай бөлінеді: Жазылғыш, жиырылғыш

852. Адамның кеуде қуысын құрсақ қуысынан бөлетін бұлшық ет: Диафрагма

853. Бұлшық ет ұлпасының қасиеті: Қозу және жиырылу

854. Адам денесіндегі бұлшық еттері ұрық жапырақшасынан қалыптасады: Мезодермадан

855. Қаңқа бұлшық еттері қандай ұлпадан түзілген: Көлденең жолақты

856. Бұлшық ет ұлпаларының қайсысы ішкі мүшелерінің құрамына енеді: Бірыңғай салалы бұлшық ет

857Бұлшық ет жұмысы оң әсерін тигізеді:Түгел ағзаға

858. Көлденең салалы бұлшық ет ұлпасы: Қаңқа бұлшық етін түзейді

859. Миофибриллдер дегеніміз: Бұлшық ет талшығының ішіндегі жіңішке жиырылғыш жіпшелер

860. Бұлшық ет ұлпасының қасиеті: Тітіркенгіштік,жиырылғыш

861. Бұлшық ет жұмысы үшін қажетті энергия қайдан бөлінеді: Органикалық заттар ыдырағанда

862. Сіңір созылғанда көрсетілетін алғашқы жәрдем: Дәкемен тану керек

863. Буынның ауруы: Артроз

864. Бұлшық еттердің қызметіне жатпайды: Жүйке серпіністерін өткізу

865. Жалпақ еттер орналасады: Баста

866. Миофибрилл құрамына енетін нәруыздар: Миозин және актин

867. Жараның жазылуы, сүйектің бітіп кетуі ненің

807. Дыбыс қаттылығы өлшенеді: дБ (децибел)

808. Көздің қандай мөлдір бөлігі көру бұршағының сыртына орналасып,оны қорғап тұрады: Қасаң қабықша

809. Көз алмасының қандай бөлігі іркілдеген мөлдір,түссіз зат толтырып тұрады: Шыны тәрізді дене

810. Көру мүшесінің көмекші бөлігіне не жатады: Қабақ

811. Есту сүйектеріне қандай сүйектер жатады: Балғашық,төс,үзеңгі

812. Жарық қабылдайтын жасушалар қайда орналасады: Тор қабықшада

813. Есту мүшесінің қандай қуысы сұйықтықпен толтырылған: Ішкі құлақта

814. Ортаңғы құлақтың қуысы дыбыс аңқамен не арқылы жалғасады: Есту түтігі

815. Түсті ажырата алмайтын ауруды қалай атайды: Дальтонизм

816. Заттың бейнесін,түсін,тітіркенуін көздің қай бөлігі қабылдайды: Тор қабықша

817. Қасаң қабақ пен көз бұршағының арасындағы камера немен толтырылған: Сулы ылғалмен

818. Адамда есту мүшесі қай жерде орналасады: Самай сүйегінің қуысында

819. Есту мүшесінің қандай бөлігі дененің кеңістіктегі орнын анықтайды: Доға қуыстары

820. Көз бұршағы қызметінің өзгеруіне байланысты болатын көру кемістігі қалай деп аталады: Алыстан көргіштік,жақыннан көргіштік

821. Көздің сыртқы қабықшасы: Ақ қабықша

822. Көздің ішкі қабықшасы: Торлы қабықша

823. Көз ауруларын емдейтін дәрігер: Офтольмолог

824. Аққан терді көздің ішіне жібермейтін мүше: Қас

825. Қарашықтың артқы жағында дөңес, мөлдір дене: Көз бұршағы

826. Есту мүшесі : Құлақ

827. Тіл ұшының сезетін дәмі : тәттіні

828. Ортаңғы құлақтағы сүйекшелердің саны: 3

829. Ішкі құлақтағы қуыстар мен иірімөзекшелерден тұратын күрделі жүйе: Шытырман

830. Есту мен тепе - теңдік мүшелері : Шытырмандар

831. Адам ағзасындағы сүйектердің саны: 200

832. Сүйек құрамындағы көп мөлшердегі заттар: Бейорганикалық

833. Сүйектердің қозғалмалы байланысы: Буын

834. Ересек адамның ми сауытының сүйектері қалай байланысады: Қозғалмай байланысады

834. Қандай ұлпа адамның тірек-қимыл жүйесін құрайды: Шеміршекті ұлпа

835. Балалардың қандай сүйектерінде қызыл кемік майы болады: қуысы бар барлық сүйектерінде

835. Тірек – қимыл жүйесінің қызметі: Мүшелерді қорғау,қан өндіру,тірек

836. Сүйектер қандай ұлпаның қатысуымен жуандап өседі: Сүйек қабығының ішкі бетіндегі жасушалардың бөлінуінен

836. Сүйектің беріктігі немен анықталады: Сүйекте минералдық заттардың болуымен

есебінен жүреді: Жасушалардың көбеюі

868. Тіршіліктегі аз қозғалу: С және Д жауаптары дұрыс 869. Қан түзетін (жасайтын) мүшені көрсетіңіз: Қызыл түсті кемік

870Қанның құрамына жасушалар кіреді: Лейкоциттер

871. Жасушалар қанның құрамына кірмейді: Нейрондар

872. Адамның қаны қызмет атқармайды: Қозуды беру

873. Ағзаның ішкі ортасы: Қан,лимфа,ұлпа сұйықтығы

874. Қан айналудың бір айналымы қанша уақыт алады: 27 секунд

875. Қан аздықтың себебі: Эритроциттер мен гемоглобиннің жетіспеушілігінде

876. Қанның ұюына қатысады: Тромбоциттер

877. Тромбоциттер орындайтын қызмет: Қанның ұюын жүзеге асыру

878. Қан түзілетін ұлпа: Дәнекер

879. Гемоглобиннің негізгі ролі: Оттегін тасыалдау

880. Гемоглобин дегеніміз: Күрделі ақуыз

881.Қанның депосы депКөк бауыр, бауыр,тері, өкпе

882. Қандағы адреналиннің концентрациясының азаюы, қанның мүшеге келуін: Жүрекке

883. Цитология ғылымы зерттейді: Жасушаларды

884. Ферменттер қызмет атқарады: Катализаторлық

885.Амин қышқылының құрамына кіретін топтар: COOH, NH2

886. Денатурация кезеңіндегі нәруыз: Қасиеті өзгереді

887. РНК – ның құрамына кіретін көмірсу: Рибоза

888. РНК, ДНК – дан ерекшеленеді: Урацил

889. Глюкоза көмірсуларына жатады: Моносахарид

890. Жасушадағы май ыдырағанда бөлінетін энергия 38,9 КДж

891. ДНК – ның екі еселенуін зерттеген ғалымдар: М.Месильсон, Ф.Сталь

892. 1938 жылы В.А. Селевин Бетпақдала өңірінен тапты: Жалманды

893. Тірі ағзалар туралы көп салалы ғылым: Биология

894. Өсімдіктер әлемін зерттейтін ғылым: Ботаника

895. 1920-1930 жылдары «Өсімдіктану» оқулығын жазған ғалым: Ж.Күдерин

896. Тұңғыш рет ана тілінде «Жануарлар» оқулығын жазды: Х.Досмұхамедов

897. Қазақстанда «Қызыл кітап» тұңғыш рет шықты: 1978 жылы

898. Өсімдіктері мен жануарлары арнайы қорғалатын тұтас табиғи аймақ: Қорық

899. Қостанай далалы аймағында орналасқан қорық: Наурызым қорығы

900. Өсімдіктерге арналған Қазақстанның «Қызыл кітабы» жарық кқрді: 1981 жылы

901. Марқакөл қорығы орналасқан: Оңтүстік Алтайда90-165 күн.

902. 1665 жылы алғаш рет өсімдік қабығының жұқа кесіндісін микроскоппен көрген: Роберт Гук

903. Тірі ағзаның ортақ белгісі: Денесі жасушадан тұрады

904. Жасушаға белгілі пішін және мықтылық қасиет береді: Қабықша

905. Жұмыртқаның ақуызына ұқсас мөлдір, желім тәрізді созылмалы қоймалжың тірі зат: Цитоплазма

906. Жасушаның көбеюіне қатысады: Ядро

907. Тек өсімдік жасушасына ғана тән денешіктер: Пластид

908. Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы:

909. Өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап, кеуіп кетуден сақтайтын ұлпа:

910. Жасушалары жас, ұдайы бөлінетін ұлпа: Түзуші

911. Микроскоптың жарықты қабылдайтын бөлігі: Айна

912. Микроскоптың 2 линзасы бар бөлігінің атауы: Окуляр

913. Жасуша қабықшасының жұқарған жері: Саңылау

914. Өсімдіктерде керексіз заттарды шығаратын ұлпа: Бөліп шығарушы

915. Жасушасына су жинаушы ұлпа: Негізгі

916. Жапырақта түзілген органикалық заттарды жер асты мүшесіне жеткізетін ұлпа:Өткізгіш

917. Сабақтың ең ұшында болатын ұлпа: Түзуші

918. Жасуша ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттейтін бөлігі: Вакуоль

919. Микроскоптың бірнеше линзасы бар бөлігінің атауы: Объектив

920.Тамырдың топырақтан сорып алған минералды тұздарының ерітіндісін жер үсті мүшелеріне жеткізеді: Өткізгіш

921. Жасушалары қатты, қиыршықты: Тірек

922. Өсімдіктің жер асты мүшесі:Тамыр

923. Тұқымның ұрық тамыршасынан дамиды: Негізгі тамыр

924. Топырақтан қоректік заттарды соруға қатысады:Жанама тамыр

925. Шашақ тамыр жүйесі: Бидай

926. Кіндік тамыр жүйесі: Бақбақ

927. Органикалық тыңайтқыш: Қи

928. Минералды тыңайтқыш: Азот

929. Жапырағы мен бүршігі бар бұтақтанбаған жас сабақ: Өркен

930. Жапырақ қолтығында орналасқан бүршік: Жанама

931. Тыныштық күйге ауысқан бүршік : Бұйыққан

932. Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым: К.А. Тимирязев

933. Өсімдіктердегі қанттың түзілуі тек ... болады: Хлоропластарда

934. Тікенге айналған жапырақ: Кактус

935. Бунақденелілерді аулау құрамына айналған жапырақ : Шықшылдық

936. Тікенекті жапырақтың өсімдік тіршілігіндегі маңызы : Суды аз буландыру

937. Мұртшаға айналған жапырақ: Үрмебұршақ

938. Қыстық өркендері дайындайды: Күзде

939. Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген

жері: Гүл сағағы

940. Гүлдің барлық бөлімдері бекінетін гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері: Гүл табаны

941. Жіпше мен тозаңқаптан тұрады: Аталық

945. Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері: Гүл сағағы

942. Гүлдің дәл ортасына орналасады: Аналық

943. Бір үйлі өсімдік : Жүгері

944. Екі үйлі өсімдік: Қарасора

946. Гүлдің барлық бөлімдері бекінетін гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері: Гүл табаны

947. Жіпше мен тозаңқаптан тұрады: Аталық

948. Гүлдің дәл ортасына орналасады: Аналық

949. Бір үйлі өсімдік : Жүгері

950. Екі үйлі өсімдік: Қарасора

951. Белгілі ретпен орналасқан ұсақ гүлдер тобы: Гүлшоғыр

952. Күрделі масақ гүлшоғыры бар өсімдік: Бидай

953. Жай шатырлы өсімдік: Пияз

954. Сырға гүлшоғыры: Қайың

955. Күнбағыстың гүлшоғыры: Себет

956. Аталық тозаңының аналықтың аузына түсуі: Тозаңдану

957. Гүлдің көбеюге қатысатын бөлім: Аналық пен аталық

958. Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы: Көбею

959. Бунақденелілер арқылы айқас тозаңданатын өсімдік: Шие

960. Жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдік: Қарабидай

961. Бір ұялы, тұқым саны біреу немесе бірнешеу болатын құрғақ жеміс: Бұршаққап

962. Қанатты жеміс: Қайың

963. Қос ұялы, ішінде ұзынша тартылған жұқа жарғақты пердесі бар: Бұршаққын

964. Жинақталған жеміс: Құлпынай

965. Тұқымды зақымданудан сақтайды: Тұқым қабығы

966. Қос жарнақты өсімдік: Үрмебұршақ

967. Дара жарнақты өсімдік: Бидай

968. Қоректік заттар қоры жиналады: Эндоспермде

969. Майда, жеңіл, құрғақ тұқымдар таралады: Жел арқылы

970. 1-5ºС температурада өнеді: Бидай

971. Терек тұқымы таралады: Жел арқылы

972. 1870-1880 жылы ұсақ ағзалар бар екенін тәжірибе жүзінде дәлелдеді: Луи Пастер

973. Көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзалардың құрылысы мен қасиеттерін зерттейтін ғылым: Микробиология

974. Микробиологияның дамуына жол ашқан: Л.Пастер

975. Топырақтағы қарашірікті минералды заттарға айналдырады: Шіріту бактериясы

976. Бактерияларға талшық қажет: Қозғалуға

977. Оба бактериясы топырақта сақталады: 25 күн

978. 1892 жылы темекі теңбілін зерттеп, вирусты ашты: Д.И.Ивановский

979. «Вирус» терминін 1899 жылы ғылымға енгізді: М.В.Бейерник

980. Жасуша ішінде тіршілік ететін паразит: Вирус

981. Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым: Микология

982. Біржасушалы саңырауқұлақ: Ашытқы

983. Зең саңырауқұлақ: Мукор

984. Ағаштардың сабағында өсетін паразит саңырауқұлақ: Діңқұлақ

985. Улы саңырауқұлақ: Шыбынжұт

986. Жеуге жарамды: Майқұлақ

987. Өлі ағзалық заттармен қоректенетін саңырауқұлақ: Пеницилл

988. Зең саңырауқұлағынан алынады: Пенициллин

989. Ғылыми аты « қант саңырауқұлағы»: Ашытқы

990. Пішіні малдың тұяғына ұқсас: Діңқұлақ

991. Денесінде ұлпалары болмайтын және мүшелерге бөлінбейтін өсімді бөлігі: Таллом

992. Төменгі сатыдағы өсімдіктер: Балдыр

993. Біржасушалы талшықты балдыр: Хламидомонада

994. Жасыл балдыр: Спирогира

995. Қағаз өндірісінде пайдаланады: Кладофора

996. Жүенің ең кіші бірлігі: Түр

997. Балдыр жасушасындағы хлоропластардың атауы: Хроматофор

998. Топырақта, ағаш діңдерінде өсетін біржасушалы жасыл балдыр: Хлорококк

999. Хроматофоры оралма тәрізді орналасқан көпжасушалы жасыл балдыр:

«Анималькулдар» деген болжамды айтқан ғалым.

«Зоология философиясы»атты еңбек жазған ғалым Ж.Б.Ламарк

«Невада –Семей» қозғалысын басқарған. О.Сүлейменов.

«Патша балығы» деп атайды

«Семей ядролық сынақ полигонын жабу туралы» жарлық шыққан жыл.

«Семей ядролық сынақ полигонын жабу туралы» жарлыққа қол қойған тұлға. Н.Назарбаев.

«Табиғи жүйе» және «ботаника философиясы еңбектерінің авторы К.Линней

«Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым

май ыдырағанда бөлінетін энергия. 38,9 кДЖ.

1,5 тоннадан артық салмақ көтеретін сүйек. Ортан жілік.

1000. Жергілікті тұрғындар «теңіз жүзімі» деп атайды: Турбинария

1001. Денесінде ұлпалары болмайтын және мүшелерге бөлінбейтін өсімді бөлігі: Таллом

1002. Төменгі сатыдағы өсімдіктер: Балдыр

1003. Біржасушалы талшықты балдыр: Хламидомонада

1004. Жасыл балдыр: Спирогира

1005. Қағаз өндірісінде пайдаланады: Кладофора

1006. Жүенің ең кіші бірлігі: Түр

1007. Балдыр жасушасындағы хлоропластардың атауы: Хроматофор

1008. Топырақта, ағаш діңдерінде өсетін біржасушалы жасыл балдыр: Хлорококк

1009. Хроматофоры оралма тәрізді орналасқан көпжасушалы жасыл балдыр: Спирогира

1010. Жергілікті тұрғындар «теңіз жүзімі» деп атайды: Турбинария

1011. Саңырауқұлақ пен көк-жасыл балдырдың селбесуінен түзілген: Қына

1012. Қына көбейеді: Өсімді жолмен

1013. Қынадағы фотосинтез үдерісіне қатынасатын ағза: Балдыр

1014. Нағыз ауа тазалығының индикаторы: Қына

1015. Ағаштың діңіне, тасқа жабысып өсетін қына: Қабық тәрізді

1016. Қыналарға ең қажетті жағдай: Оттекке бай таза ауа

1017. Желінің қызметі: Ішкі қаңқа

1018. Қандауыршаның жүйке түтігінің орналасуы: Желінің үстіңгі жағында

1019. Қандауыршаның орталық жүйке жүйесінің қызметін атқарады : Жүйке түтігі

1020. Желілілердің барлық өкілдері үшін ортақ белгі: Желінің болуы

1021. Жануарлар дүниесінің тарихи дамуындағы ең жоғарғы топ: Желілер

1021. Қандауыршаның жыныстық жағынан жетілу мерзімі: 2-3 жылда

1022. Қандауыршаның көбеюі мен дамуын зерттеген ғалым: А.О.Ковалевский

1022. Қандауыршаның қаны: Түссіз

1023. Желілілер: Дене қуысы бар, үш қабатты, екі жақты симметриялы жоғарғы сатыдағы жануарлар

1024. Қандауыршаның дене тұрқысы: 5-

1025. Қандауыршада қаңқаның қызметін атқарады: Желі

1026. Қандауыршаның өзіне тән ерекшелік: Терісінің сыртында жұқа сірқабықтың болуы

1027. Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы: Ихтиология

1028. Шеміршекті балық: Акула

1029. Балықтың зәр шығару мүшесі: Бүйрек

1030. Саусаққанатты балық: Латимерия

1031. Бекіренің жеке түрлерін ажырату белгілері: Шытыралардың санына қарап

1032. Балықтың даму сатысы: Уылдырық – ұрық – дернәсіл – шабақ – ересек балық

1033. Балықтардың денесі тұрадды: Бас, тұлға, құйрық

1034. Балықтардың жүрегі: Екі қуысты

1035. Балықтардың бүйір сызығы: Су ағысының күшін, бағытын, тербелісін, кедергілерді сезеді

1036. Акула қанның иісін сезеді:

1037. Сүйекті балықтарда алғаш рет пайда болады: Қуық

1038. Саусаққанатты балық: Латимерия

1039. Тұлғасы жалпақ, екі көзі денесінің арқа жағында орналасқан: Камбала

1040. Торсылдақтың қызметі: Дене салмағын өзгертіп, судың түрлі қабаттарына өтуіне жағдай жасайды

1041. Акуланың белсенді тіршілік етуіне байланысты: Миы жақсы дамыған

1042. Балықтың омыртқа жотасының каналында: Жұлын

1043. «Патша балығы» деп атайды: Бахтах

1044. Балықтың жасын ажыратады: Қабыршақ сызықтарына қарап

1045. Балықтың құйрық жүзбеқанаттары: Бағыт береді

1046. Албырттектестер отрядына жатады: Бахтах

1047. Қосмекенділер: Алғаш құрлықта тіршілік етуге бейімделген төртаяқты омыртқалылар

1048. Қосмекенділердің жүрегі: Үш қуысты

1049. Бақаның мойын омыртқасы: 1

1050. Ересек қосмекенділердің тыныс алу мүшесі: Өкпе мен тері

1051. Қосмекенділер пайда болған: Ежелгі саусаққанатты балықтардан

1052. Қосмекенділердің қанайналым шеңбері: 2

1053. Аяқсыз қосмекенділер: Сақиналы құртжылан

1054. Қосмекенділердің терісі: Жұқа, тегіс, безді

1055. Қосмекенділердің жақсы дамыған мидың бөлігі: Ортаңғы ми

1056. Қосмекенділердің құрлыққа шығуы: Өкпе пайда болған

1057. Бақаның дернәсілі: Итшабақ

1596 Бактерияларға талшық қажет Қозғалуға

1597 Оба бактериясы топырақта сақталады 25 күн

1598 1892 жылы темекі теңбілін зерттеп, вирусты ашты Д.И.Ивановский

1599 «Вирус» терминін 1899 жылы ғылымға енгізді М.В.Бейерник

1058. Балқаш көлінің маңында,Шу өзенінің аймағында мекендейді: Қызылаяқ бақа

1059. Бақаның денесі : Бас, тұлға, төрт аяқ

1060. Қосмекенділердің жүрегі: 2 жүрекше, 1 қарынша

1061. Қосмекенділерде ең алғаш пайда болған: Сілекей бездері

1062. Жорғалаушылар: Нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген омыртқалылар

1063. Жорғалаушыларды зерттейтін зоология ғылымының саласы: Герпетология

1064. Жорғалаушылардың терісіндегі мүйізді қабыршақтарының атқаратын қызметі: Қорғаныш

1065. Жорғалаушылардың денесі: Бас, мойын, тұлға, аяқ, құйрық

1066. Жорғалаушылардың терісі: Мүйізді қабыршақты

1067. Жорғалаушыларда алғаш рет пайда болады: Кеуде қуысы

1068. Жыланның тілі .... қызметін атқарады: Сипап сезу

1069. Жорғалаушылар тыныс алады: Өкпемен

1070. Жорғалаушылардың жүрегі: Үш қуысты

1071. Жорғалаушылардың жүрегі тұрады: Екі жүрекшеден, бір қарыншадан

1072. Крокодилдің жүрегі: Екі жүрекшеден, екі қарыншадан

1073. Жорғалаушылардың зәр шығару мүшесі: Бүйрек

1074. Тұмсықбастылар отрядының өкілі: Гаттерия

1075. Қабыршақтылар отрядының өкілі: Жылан

1076. Денесінің түсі тез өзгерете алатын қабыршақтылар отрядының өкілі: Құбылғы

1077. Еліміздегі кесірткенің ең үлкен түрі: Келес

1078. Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы: Орнитология

1079. Құстардың дене температурасы: +41,+43º С

1080. Ірі қауырсындардың теріге еніп тұрған бөлігі: Қаламша

1081. Қауырсынның мүйізді өзегі: Сояу

1082. Африка түйеқұсының саусағы: Екеу

1083. Қызылшақа балапандар: Кептер

1084. Ширақ балапандар: Үкі

1085. Көнеқұстың қазіргі құстардан негізгі айырмашылығы: Жақсүйектерінде тістері болған, құйрық омыртқаларының саны көп

1086. 150 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі: Көнеқұс

1087. 225 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі : Ілкіқұс

1088. Ұша алмайтын, бірақ құрлықта өте жылдам жүгіретін құс: Түйеқұс

1089. Ұша алмайтын, құрлықта теңселіп әрең қозғалатын құс: Пингвин

1090. Пингвиндердің ең ірі түрі: Көзілдірікті пингвин

1091. Саусақтарының арасында жүзу жарғағы болатын құс: Үйрек

1092. Сұңқартектестер: Сақалтай

1093. Қыстап шығатын құс: Шымшық 1094. Ашық далалы алқаптардағы құстардың ерекшелігі: Тұмсықтары қысқа доғал, кейде иіліп келген өткір 1095. Қыран құстардың қоразы: Шәулі

1096. Жемін түнде аулайтын жыртқыш құс: Үкі

1097. Құстарда алғашқы қорытылу басталады: Жемсауда

1098. Құстың қауырсыны дегеніміз: Сояудың екі жағындағы тармақ

1099. Үй құстарынан ең алғаш қолға үйретілгені : Қаз

1100. Етті бағытта өсірілетін тауық қолтұқымдары: Плимутрок

1101. Асыранды тауықтың арғы жабайы тегі: Банкив тауығы

1102. Жапалақтектестерге жатады: Үкі

1103. Сүтқоректілер: Ұрпағын тірі туып, сүтімен асырайтын жылықанды жануарлар

1104. Сүтқоректілерді зерттейтін зоология ғылымының саласы: Маммалогия

1105. Терінің қосалқы бөлімдері: Түк, тырнақ,мүйіз

1106. Сүтқоректілердің мойын омыртқасы: 7

1107. Сүтқоректілерде кеуде мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын: Көкет (диафрагма)

1108. Сүтқоректілердің кеуде қуысында орналасатын мүше: Өкпе

1109. Иіс сезуі өте нашар дамыған Китте

1110. Жұмыртқа салатын сүтқоректілер Түрпі

1111. Аю тұқымдасына жатады Ақ аю

1112. Еліктің аталығы Күлміз

1113. Күйіс қайтармайтындар Бегемот

1114. Қолға үйретілген жылқының арғы тегі жабайы жылқылар - Тарпан, түзат

1115. Айыр өркешті түйенің жабайы түрі Қаптағай

1116. Сыңар өркешті түйені ғылыми тілде атауы Дромадер

1117. Қойдың жабайы арғы тегі Муфлон, арқар

1118. Үй қоянның арғы тегі - Жабайы інқоян

1119. Шошканың арғы тегі - Доңыз

1120 Сусар тұқымдасына жатады Борсық

1121 Ескекаяқтыларға отрядына жатады Түлен

1122 Кемірушілер отрядына жатады Құндыз

1123 Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым Генетика

1124 Генетиканың негізін салушы Г.Мендель

1125 Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды Т.Морган

1126 Генотип және фенотип ұғымдарын қалыптастырды В.Иогансен

1127 Шешесі гомозиготалы ІІ топ, әкесі ІV топ. Ұрпақтарының қан топтары болады ІІ,ІІІ, ІV

.Мендельдің бірінші заңы Біркелкілік

.Мендельдің екінші заңы Белгінің ажырауы

.Мендельдің үшінші заңы Тәуелсіз тұқым қуалау

1131 Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы бар дараларды будандастыру

1132 Адамның жеке дамуы барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс Онтогенетикалық

1133 Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей Молекулалық-генетикалық

1134 Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған А.И. Опарин

1135 Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі Популяциялық-түрлік

1136 Тіршіліктің ғаламдық деңгейі Биосфералық

1137 Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық

1138 «Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым Ф. Энгельс

1139 Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі

1140 Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым Генетика

1141 Генетиканың негізін салушы Г.Мендель

1142 Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды Т.Морган

1143 Генотип және фенотип ұғымдарын қалыптастырды В.Иогансен

1144 Шешесі гомозиготалы ІІ топ, әкесі ІV топ. Ұрпақтарының қан топтары болады ІІ,ІІІ, ІV

1145 Г.Мендельдің бірінші заңы Біркелкілік

1146 Г.Мендельдің екінші заңы Белгінің ажырауы

1147 Г.Мендельдің үшінші заңы Тәуелсіз тұқым қуалау

1148 Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы бар дараларды будандастыру Полигибридті

1149 Адамның жеке дамуы барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс Онтогенетикалық

1150 Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей Молекулалық-генетикалық

1151 Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған А.И. Опарин

1152 Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі Популяциялық-түрлік

1153 Тіршіліктің ғаламдық деңгейі Биосфералық

1154 Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық

1155 «Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым Ф. Энгельс

1156 Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі

1157 Алғашқы тұтас эволюциялық теория жасаған ең көрнекті трансформист

1158 Қосарлы атаутізімді ғылымға енгізген ғалым К.Линней

1159 Эволюциялық ілімнің негізін салған ғалым Ч.Дарвин

1160 «Зоология философиясы»атты еңбек жазған ғалым Ж.Б.Ламарк

1161 «Табиғи жүйе» және «ботаника философиясы еңбектерінің авторы

1162 Бәрі кеңістікте тіршілік етіп ,бір-бірімен еркін шағылысып ұрпақ беретін,генетикалық жүйе құрап ,бір түрге жататын даралар жиынтығы Популяция

1163 Қолдан сұрыптау кезінде Жаңа іріктемелер шығарылады

1164 Табиғи сұрыпталу кезінде Жаңа түрлер пайда болады

1165 Бір түр мен екінші түрдің арасындағы күрес Түраралық

1166 Микроэволюцияның нәтижесі Түр түзілу

1167 Ашық жерде тіршілік ететін организмдердің жауынан қорғануы үшін қажетті бейімделушілік Бүркеніш рең

1168 Жауыннан қорғану үшін айбар шегіп құтылу тәсілі Қауіп төндіруші рең

1169 Әр түрдің нақты алып жатқан орнын анықтайтын критерий Экологиялық

1170 Бір түрдің зат алмасу,көбею,тітіркену ұқсастығын сипаттайтын критерий

1171 Бір түр мен екінші түр дараларының бір-бірімен шағылыспайтынын көрсететін критерий Генетикалық

1172 Тірі организмдердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым Палеонтология

1173 Ірі жүйелік топтардың (тип, класс, отряд) қалыптасу процесі Макроэволюция

1174 Биогенетикалық заңның авторы Ф.Мюллер мен Э.Геккель

1175 Тұяқты жануарлардың тарихын зерттеген ғалым В.О.Ковалевский

1176 Организімдердің жалпы құрылым деңгейін күрделендіріп, жоғары сатыға көтеру Ароморфоз

1177 Организмдердің жеке бейімделушілігің арттырады, бірақ организмнің құрылым деңгейінде ешқандай өзгеріс болмай сол қалпында сақталады

1178 Даралардың құрылым деңгейін төмендетіп, биологиялық регреске әкеледі

1179 Дегенерацияның нәтижесі Құрттардың сезім мүшелері жойылуы

1180 Аналогтық мүшелер Көбелек пен құстың қанаттары

1181 Гомологиялық мүшелер Жарғанаттың қанаты мен тышқанның алдынғы аяғы

1182 Ежелгі заманның атауы Архей

1183 Теңіз ішекқуыстылары, буылтық құрттар, ұлулардың басым көпшілігі дамыған заман Протерозой

1184 Силур, девон кезеңдері жататын заман Палеозой

1185 Нағыз тірі қазба деп аталатын жануар Гаттерия

1186 Алғашқы құс – археоптерикстің шыққан кезеңі Юра

1187 Адамдардың пайда болу кезеңі Антропоген

1188 Осы күнгі биосфераның түзілу кезеңі Антропоген

1189 Адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін зерттейтін ғылым саласы

1190 Ежелгі адамдардың ғылыми атауы Архантроп

1191 Қаңқа қалдығы Ява аралынан табылған ежелгі адамдар тобы Питекантроп

1192 Қаңқа қалдығы 1937 жылы Пекин маңындағы үңгірлерде табылған

1193 Рудимент – Соқырішек

1194 Атавизм - Түкті адам

1195 25-14 млн жыл бұрын тіршілік еткен, ең алғашқы адамдардың арғы тегі

1196 Негроидтік нәсілдердің белгілері Мұрыны жалпақ, еріндері қалың

1197 Еуропеоидтік нәсілдердің белгілері Бет пішіні сопақша, қыр мұрынды

1198 Монголоидтік нәсілдердің белгілері Жалпақ бетті, көздері қысықтау

1199 Тірі организмдер биологиясын, оның тіршілік ортасындағы өзгерістерін, адамның іс-әрекетімен байланыстырып зерттейтін экология саласы Биоэкология

1200 Барлық табиғаттағы өзгерістерді, оның даму заңдылықтарын биосфера деңгейінде ең жоғары жүйе ретінде қарастырылады Биосфера

1201 Жеке организмдердің тіршілігін табиғи ортамен байланыстырып зерттейтін Аутэкология

1202 Популяция, бірлестіктер мен экожүйелер арасындағы қарым-қатынастар жиынтығын зерттейтін Синэкология

1203 Адамның табиғатқа көзқарасының, білімінің және дағдысының жиынтығы Экологиялық саналылық

1204 Экологиялық білімді игере отырып, табиғат қорларын тиімді пайдалануға жол ашу Экологиядық сауаттылық

1205 Табиғатта адамның өзін-өзі ұстай білуі, мінез-құлық дағдыларын қатаң сақтауы Экологиялық этика

1206 Ылғал тапшы аймақтарда өсетін өсімдіктер Ксерофиттер

1207 Ылғалы мол жерде өсетін өсімдік Гигрофиттер

1208 Төменгі бөлігі суда болатын, грунтқа бекініп өсетін су өсімдіктер

1209 Бейорганикалық заттардан органикалық зат құраушылар Продуценттер

1210 Органикалық заттарды бейорганикалық заттарға айналдыратын гетеротрофті организм Саңырауқұлақ

1211 Бірінші реттік консументтер Қоян

1212 Екінші реттік консумент Қасқыр

1213 Автотрофты организм Балдыр

1214 Жер ғаламшарының белсенді тіршілгі бар аймағын қамтитын қабық

1215 Мұхиттарда су түбіне бір затқа бекініп немесе жорғалап жүріп тіршілік ететін организмдер Бентос

1216 Биосфера туралы ілімнің негізін салған ғалым В.И. Вернадский

1217 Топырақтану ғылымының негізін салған В.В. Докучаев

1218 Биосфераның жаңа сапалық деңгейі Ноосфера

12-18 рет.

1219 1665 жылы алғаш рет өсімдік қабығының жұқа кесіндісін микроскоппен көрген Роберт Гук

1220 Тірі ағзаның ортақ белгісі Денесі жасушадан тұрады

1221 Жасушаға белгілі пішін және мықтылық қасиет береді Қабықша

1222 Жұмыртқаның ақуызына ұқсас мөлдір, желім тәрізді созылмалы қоймалжың тірі зат Цитоплазма

1223 Жасушаның көбеюіне қатысады Ядро

1224 Тек өсімдік жасушасына ғана тән денешіктер Пластид

1225 Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы Ұлпа

1226 Өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап, кеуіп кетуден сақтайтын ұлпа Жабын

1227 Жасушалары жас, ұдайы бөлінетін ұлпа Түзуші

1228 Микроскоптың жарықты қабылдайтын бөлігі Айна

1229 Микроскоптың 2 линзасы бар бөлігінің атауы Окуляр

1230 Жасуша қабықшасының жұқарған жері Саңылау

1231 Өсімдіктерде керексіз заттарды шығаратын ұлпа Бөліп шығарушы

1232 Жасушасына су жинаушы ұлпа Негізгі

1233 Жапырақта түзілген органикалық заттарды жер асты мүшесіне жеткізетін ұлпа Өткізгіш

1234 Сабақтың ең ұшында болатын ұлпа Түзуші

1235 Жасуша ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттейтін бөлігі Вакуоль

1236 Микроскоптың бірнеше линзасы бар бөлігінің атауы Объектив

1237 Тамырдың топырақтан сорып алған минералды тұздарының ерітіндісін жер үсті мүшелеріне жеткізеді Өткізгіш

1238 Жасушалары қатты, қиыршықты Тірек

1239 Өсімдіктің жер асты мүшесі Тамыр

1240 Тұқымның ұрық тамыршасынан дамиды Негізгі тамыр

1241 Топырақтан қоректік заттарды соруға қатысады Жанама тамыр

1242 Шашақ тамыр жүйесі Бидай

1243 Кіндік тамыр жүйесі Бақбақ

1244 Органикалық тыңайтқыш Қи

1245 Минералды тыңайтқыш Азот

1246 Жапырағы мен бүршігі бар бұтақтанбаған жас сабақ Өркен

1247 Жапырақ қолтығында орналасқан бүршік Жанама

1248 Тыныштық күйге ауысқан бүршік Бұйыққан

1249 Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым

1250 Өсімдіктердегі қанттың түзілуі тек ... болады Хлоропластарда

1251 Тікенге айналған жапырақ Кактус

1252 Бунақденелілерді аулау құрамына айналған жапырақ Шықшылдық

1253 Тікенекті жапырақтың өсімдік тіршілігіндегі маңызы

1254 Мұртшаға айналған жапырақ Үрмебұршақ

1255 Қыстық өркендері дайындайды Күзде

1256 Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері Гүл сағағы

1257 Гүлдің барлық бөлімдері бекінетін гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері Гүл табаны

1258 Жіпше мен тозаңқаптан тұрады Аталық

1259 Гүлдің дәл ортасына орналасады Аналық

1260 Бір үйлі өсімдік Жүгері

1261 Екі үйлі өсімдік Қарасора

1262 Белгілі ретпен орналасқан ұсақ гүлдер тобы Гүлшоғыр

1263 Күрделі масақ гүлшоғыры бар өсімдік Бидай

1264 Жай шатырлы өсімдік Пияз

1265 Сырға гүлшоғыры Қайың

1266 Күнбағыстың гүлшоғыры Себет

1267 Аталық тозаңының аналықтың аузына түсуі Тозаңдану

1268 Гүлдің көбеюге қатысатын бөлім Аналық пен аталық

1269 Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы Көбею

1270 Бунақделер арқылы айқас тозаңданатын Шие

1271 Жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдік Қарабидай

1272 Бір ұялы, тұқым саны біреу немесе бірнешеу болатын құрғақ жеміс

1273 Қанатты жеміс Қайың

1274 Қос ұялы, ішінде ұзынша тартылған жұқа жарғақты пердесі бар

1275 Жинақталған жеміс Құлпынай

1276 Тұқымды зақымданудан сақтайды Тұқым қабығы

1277 Қос жарнақты өсімдік Үрмебұршақ

1278 Дара жарнақты өсімдік Бидай

1279 Қоректік заттар қоры жиналады Эндоспермде

1280 Майда, жеңіл, құрғақ тұқымдар таралады Жел арқылы

1281 1-5ºС температурада өнеді Бидай

1282 Терек тұқымы таралады Жел арқылы

1283 1870-1880 жылы ұсақ ағзалар бар екенін тәжірибе жүзінде дәлелдеді Луи Пастер

1284 Көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзалардың құрылысы мен қасиеттерін зерттейтін ғылым Микробиология Хамесифондар

1286 Бактериялар көбейеді Бөліну арқылы 1285 Теңіздерде, жартастарда, былқылдақ денелі лердің бақалшықтарында, ағаш діңдерінде өседі

1287 Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын Сүтқышқыл бактериясы

1288 1882 ж. адамның өкпесінде туберкулез ауруын тудыратын бактерияларды анықтады Р.Кох

1289 Микробиологияның дамуына жол ашқан Л.Пастер

1290 Топырақтағы қарашірікті минералды заттарға айналдырады Шіріту бактериясы

1291 Бактерияларға талшық қажет Қозғалуға

1292 Оба бактериясы топырақта сақталады 25 күн

1293 1892 жылы темекі теңбілін зерттеп, вирусты ашты Д.И.Ивановский

1294 «Вирус» терминін 1899 жылы ғылымға енгізді М.В.Бейерник

1295 Жасуша ішінде тіршілік ететін паразит Вирус

1296 Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым Микология

1297 Біржасушалы саңырауқұлақ Ашытқы

1298 Зең саңырауқұлақ Мукор

1299 Ағаштардың сабағында өсетін паразит саңырауқұлақ Діңқұлақ

1300 Улы саңырауқұлақ Шыбынжұт

1301 Жеуге жарамды Майқұлақ

1302 Өлі ағзалық заттармен қоректенетін саңырауқұлақ Пеницилл

1303 Зең саңырауқұлағынан алынады Пенициллин

1304 Ғылыми аты « қант саңырауқұлағы» Ашытқы

1305 Пішіні малдың тұяғына ұқсас Діңқұлақ

1306 Денесінде ұлпалары болмайтын және мүшелерге бөлінбейтін өсімді бөлігі

1307 Төменгі сатыдағы өсімдіктер Балдыр

1308 Біржасуалы талшық балдыр Хламидомонада

1309 Жасыл балдыр Спирогира

1310 Қағаз өндірісінде пайдаланады Кладофора

1311 Жүенің ең кіші бірлігі Түр

1312 Балдыр жасушасындағы хлоропластардың атауы Хроматофор

1313 Топырақта, ағаш діңдерінде өсетін біржасушалы жасыл балдыр Хлорококк

1314 Хроматофоры оралма тәрізді орналасқан көпжасушалы жасыл балдыр

1315 Жергілікті тұрғындар «теңіз жүзімі» деп атайды Турбинария

1316 Саңырауқұлақ пен көк-жасыл балдырдың селбесуінен түзілген Қына

1317 Қына көбейеді Өсімді жолмен

1318 Қынадағы фотосинтез үдерісіне қатынасатын ағза Балдыр

1319 Нағыз ауа тазалығының индикаторы Қына

1320 Ағаштың діңіне, тасқа жабысып өсетін қына Қабық тәрізді

1321 Қыналарға ең қажетті жағдай Оттекке бай таза ауа

1322 Желінің қызметі Ішкі қаңқа

1323 Қандауыршаның жүйке түтігінің орналасуы Желінің үстіңгі жағында

1324 Қандауыршаның орталық жүйке жүйесінің қызметін атқарады

1325 Желілілердің барлық өкілдері үшін ортақ белгі Желінің болуы

1326 Қандауыршаның жыныстық жағынан жетілу мерзімі 2-3 жылда

1327 Қандауыршаның көбеюі мен дамуын зерттеген ғалым А.О.Ковалевский

1328 Жануарлар дүниесінің тарихи дамуындағы ең жоғарғы топ Желілер

1329 Қандауыршаның қаны Түссіз

1330 Желілілер Дене қуысы бар, үш қабатты, екі жақты симметриялы жоғарғы сатыдағы жануарлар

1331 Қандауыршаның дене тұрқысы 5-

1332 Қандауыршада қаңқаның қызметін атқарады Желі

1333 Қандауыршаның өзіне тән ерекшелік Терісінің сыртында жұқа сірқабықтың болуы

1334 Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы Ихтиология

1335 Шеміршекті балық Акула

1336 Балықтың зәр шығару мүшесі Бүйрек

1337 Саусаққанатты балық Латимерия

1338 Бекіренің жеке түрлерін ажырату белгілері Шытыралардың санына қарап

1339 Балықтың даму сатысы

1340 Балықтардың денесі тұрадды Бас, тұлға, құйрық

1341 Балықтардың жүрегі Екі қуысты

1342 Балықтардың бүйір сызығы Су ағысының күшін, бағытын, тербелісін, кедергілерді сезеді

1343 Акула қанның иісін сезеді

1344 Сүйекті балықтарда алғаш рет пайда болады Қуық

1345 Саусаққанатты балық Латимерия

1346 Тұлғасы жалпақ, екі көзі денесінің арқа жағында орналасқан Камбала

1347 Торсылдақтың қызметі

1348 Акуланың белсенді тіршілік етуіне байланысты Миы жақсы дамыған

1349 Балықтың омыртқа жотасы каналыа Жұлын

1350 «Патша балығы» деп атайды Бахтах

1351 Балықтың жасын ажыратады Қабыршақ сызықтарына қарап

1352 Балықтың құйрық жүзбеқанаттары Бағыт береді

1353 Албырттектестер отрядына жатады Бахтах

1354 Қосмекенділер-

1355 Қосмекенділердің жүрегі Үш қуысты

1356 Бақаның мойын омыртқасы 1

1357 Ересек қосмекенділердің тыныс алу мүшесі Өкпе мен тері

1358 Қосмекенділер пайда болған Ежелгі саусаққанатты балықтардан

1359 Қосмекенділердің қанайналым шеңбері 2

1360 Аяқсыз қосмекнділер Сақиналы құртжылан

1361 Қосмекенділердің терісі Жұқа, тегіс, безді

1362 Қосмекенділердің жақсы дамыған мидың бөлігі Ортаңғы ми

1363 Қосмекенділердің құрлыққа шығуы Өкпе пайда болған

1364 Бақаның дернәсілі Итшабақ

1365 Балқаш көлінің маңында,Шу өзенінің аймағында мекендейді Қызылаяқ бақа

1366 Бақаның денесі Бас, тұлға, төрт аяқ

1366 Қосмекенділердің жүрегі 2 жүрекше, 1 қарынша

1367 Қосмекенділерде ең алғаш пайда болған Сілекей бездері

1368 Жорғалаушылар- Нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген омыртқалылар

1369 Жорғалаушыларды зерттейтін зоология ғылымының саласы Герпетология

1370 Жорғалаушылардың терісіндегі мүйізді қабыршақтарының атқаратын қызметі Қорғаныш

1371 Жорғалаушылардың денесі Бас, мойын, тұлға, аяқ, құйрық

1372 Жорғалаушылардың терісі Мүйізді қабыршақты

1373 Жорғалаушыларда алғаш рет пайда болады Кеуде қуысы

1374 Жыланның тілі қызметі атқарады Сипап сезу

1375 Жорғалаушылар тыныс алады Өкпемен

1376 Жорғалаушылардың жүрегі Үш қуысты

1377 Жорғалаушылардың жүрегі тұрады Екі жүрекшеден, бір қарыншадан

1378 Крокодилдің жүрегі Екі жүрекшеден, екі қарыншадан

1379 Жорғалаушылардың зәр шығару мүшесі Бүйрек

1380 Тұмсықбастылар отрядының өкілі Гаттерия

1381 Қабыршақтылар отрядының өкілі Жылан

1382 Денесінің түсі тез өзгерете алатын қабыршақтылар отрядының өкілі

1383 Еліміздегі кесірткенің ең үлкен түрі Келес

1384 Зоология ғылымының құстарды зерттейтін саласы Орнитология

1385 Құстардың дене температурасы +41,+43º С

1386 Ірі қауырсындардың теріге еніп тұрған бөлігі Қаламша

1387 Қауырсынның мүйізді өзегі Сояу

1388 Африка түйеқұсының саусағы Екеу

1389 Қызылшақа балапандар Кептер

1390 Ширақ балапандар Үкі

1391 Көнеқстың қзіргі құсардан негізгі

1392 150 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі Көнеқұс

1393 225 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі Ілкіқұс

1394 Ұша алмайтын, бірақ құрлықта өте жылдам жүгіретін құс Түйеқұс

1395 Ұша алмайтын, құрлықта теңселіп әрең қозғалатын құс Пингвин

1396 Пингвиндердің ең ірі түрі Кербез пингвин

1397 Саусақтарының арасында жүзу жарғағы болатын құс Үйрек

1398 Сұңқартектестер Сақалтай

1399 Қыстап шығатын құс Шымшық

1400 Ашық далалы алқаптардағы құстардың ерекшелігі

1401 Қыран құстардың қоразы Шәулі

1402 Жемін түнде аулайты жыртқыш құс Пингвин

1403 Құстарда алғашқы қорытылу басталады Жемсауда

1404 Құстың қауырсыны дегеніміз Сояудың екі жағындағы тармақ

1405 Үй құстары ең алғаш қолға үйретілгені Қаз

1406 Етті бағытта өсірілетін тауық қолтұқымдары Плимутрок

1407 Асыранды тауықтың арғы жабайы тегі Банкив тауығы

1408 Жапалақтектестерге жатады Үкі

1409 Сүтқоректілер-Ұрпағын тірі туып, сүтімен асырайтын жылықанды жануарлар

1410 Сүтқоректілерді зерттейтін зоология ғылымының саласы Маммалогия

1411 Терінің қосалқы бөлімдері Түк, тырнақ,мүйіз

1412 Сүтқоректілердің мойын омыртқасы 7

1413 Сүтқоректілерде кеуде мен құрсақ қуыстарын бөліп тұратын Көкет (диафрагма)

1414 Сүтқоректілердің кеуде қуысында орналасатын мүше Өкпе

14-15 жыл.

1415 Иіс сезуі өте нашар дамыған Китте

1416 Жұмыртқа салатын сүтқоректілер Түрпі

1417 Аю тұқымдасына жатады Ақ аю

1418 Еліктің аталығы Күлміз

1419 Күйіс қайтармайтындар Бегемот

1420 Қолға үйретілген жылқының арғы тегі жабайы жылқылар - Тарпан, түзат

1421 Айыр өркешті түйенің жабайы түрі Қаптағай

1422 Сыңар өркешті түйені ғылыми тілде атауы Дромадер

1423 Қойдың жабайы арғы тегі Муфлон, арқар

1424 Үй қоянның арғы тегі - Жабайы інқоян

1425 Шошканың арғы тегі – Доңыз

1426 Сусар тұқымдасына жатады Борсық

1427 Ескекаяқтыларға отрядына жатады Түлен

1428 Кемірушілер отрядына жатады Құндыз

1429 Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым Генетика

1430 Генетиканың негізін салушы Г.Мендель

1431 Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды Т.Морган

1432 Генотип және фенотип ұғымдарын қалыптастырды В.Иогансен

1433 Шешесі гомозиготалы ІІ топ, әкесі ІV топ. Ұрпақтарының қан топтары болады ІІ,ІІІ, ІV

.Мендельдің бірінші заңы Біркелкілік

1435 Г.Мендельдің екінші заңы Белгінің ажырауы

.Мендельдің үшінші заңы Тәуелсіз тұқым қуалау

1437 Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы

бар дараларды будандастыру Полигибридті

1438 Адамның жеке дамуы барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс Онтогенетикалық

1439 Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей Молекулалық-генетикалық

1440 Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған А.И. Опарин

1441 Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі Популяциялық-түрлік

1442 Тіршіліктің ғаламдық деңгейі Биосфералық

1443 Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық Коацерваттар

1444 «Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым Ф. Энгельс

1445 Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі Жасушалық

1446 Белгілердің тұқым қуалау заңдылықтарын және олардың өзгергіштіктерін зерттейтін ғылым Генетика

1447 Генетиканың негізін салушы Г.Мендель

1448 Хромосомалық теорияны жарыққа шығарды Т.Морган

1449 Генотип және фенотип ұғымы: В.Иогансен

1450 Шешесі гомозиготалы ІІ топ, әкесі ІV топ. Ұрпақтарының қан топтары болады ІІ,ІІІ, ІV

1451 Г.Мендельдің бірінші заңы Біркелкілік

1452 Г.Мендельдің екінші заңы Белгінің ажырауы

1453 Г.Мендельдің үшінші заңы Тәуелсіз тұқым қуалау

1454 Бір-бірінен көп белгілерінде айырмашылығы бар дараларды будандастыру Полигибридті

1455 Адамның жеке дамуы барысында тұқым қуалайтын өзгерістердің бар-жоғын анықтайтын әдіс Онтогенетикалық

1456 Тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей Молекулалық-генетикалық

1457 Жер тарихының алғашқы кезеңінде тек химиялық эволюция жүріп отырғандығы туралы болжам жасаған А.И. Опарин

1458 Тіршіліктің алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалатын деңгейі Популяциялық-түрлік

1459 Тіршіліктің ғаламдық деңгейі Биосфералық

1460 Сыртында жұқа су қабықшасы бар жоғары молекулалы жиынтық Коацерваттар

1461 «Тіршілік» деген ұғымға алғаш рет анықтама берген ғалым Ф. Энгельс

1462 Тіршіліктің жасушалар мен жасушааралық заттардан тұратын деңгейі Жасушалық

1463 Алғашқы тұтас эволюциялық теория жасаған ең көрнекті трансформист Ж.Б.Ламарк

1464 Қосарлы атаутізімді ғылымға енгізген ғалым К.Линней

1465 Эволюциялық ілімнің негізін салдыЧ.Дарвин

1466 «Зоология философиясы»атты еңбек жазған ғалым Ж.Б.Ламарк

1467 «Табиғи жүйе» және «ботаника философиясы еңбектерінің авторы К.Линней

1468 Бәрі кеңістікте тіршілік етіп ,бір-бірімен еркін шағылысып ұрпақ беретін,генетикалық жүйе құрап ,бір түрге жататын даралар жиынтығы Популяция

1469 Қолдан сұрыптау кезінде Жаңа іріктемелер шығарылады

1470 Табиғи сұрыпталу кезінде Жаңа түрлер пайда болады

1471 Бір түр мен екінші түрдің арасындағы күрес Түраралық

1472 Микроэволюцияның нәтижесі Түр түзілу

1473 Ашық жерде тіршілік ететін организмдердің жауынан қорғануы үшін қажетті бейімделушілік Бүркеніш рең

1474 Жауыннан қорғану үшін айбар шегіп құтылу тәсілі Қауіп төндіруші рең

1475 Әр түрдің нақты алып жатқан орнын анықтайтын критерий Экологиялық

1476 Бір түрдің зат алмасу,көбею,тітіркену ұқсастығын сипаттайтын критерий Физиологиялық

1477 Бір түр мен екінші түр дараларының бір-бірімен шағылыспайтынын көрсететін критерий Генетикалық

1478 Тірі организмдердің қазба қалдықтарын зерттейтін ғылым Палеонтология

1479 Ірі жүйелік топтардың (тип, класс, отряд) қалыптасу процесі Макроэволюция

1480 Биогенетикалық заңның авторы Ф.Мюллер мен Э.Геккель

1481 Тұяқты жануарлардың тарихын зерттеген ғалым В.О.Ковалевский

1482 Организімдердің жалпы құрылым деңгейін күрделендіріп, жоғары сатыға көтеру Ароморфоз

1483 Организмдердің жеке бейімделушілігің арттырады, бірақ организмнің құрылым деңгейінде ешқандай өзгеріс болмай сол қалпында сақталады Идиоадаптация

1484 Даралардың құрылым деңгейін төмендетіп, биологиялық регреске әкеледі Дегенерация

1485 Дегенерацияның нәтижесі Құрттардың сезім мүшелері жойылуы

1486 Аналогтық мүшелер Көбелек пен құстың қанаттары

1487 Гомологиялық мүшелер Жарғанаттың қанаты мен тышқанның алдынғы аяғы

1488 Ежелгі заманның атауыB Архей

1489 Теңіз ішекқуыстылары, буылтық құрттар, ұлулардың басым көпшілігі дамыған заман Протерозой

1490 Силур, девон кезеңдері жататын заман Палеозой

1491 Нағыз тірі қазба деп аталатын жануар Гаттерия

1492 Алғашқы құс – археоптерикстің шыққан ңі Юра

1493 Адамдардың пайда болу кезеңі Антропоген

1494 Осы күнгі биосфераның түзілу кезеңі Антропоген

1495 Адамның шығу тегін, тарихи даму кезеңдерін

зерттейтін ғылым саласы Антропология

1496 Ежелгі адамдардың ғылыми атауы Архантроп 1497 Қаңқа қалдығы Ява аралынан табылған ежелгі адамдар тобы Питекантроп

1498 Қаңқа қалдығы 1937 жылы Пекин маңындағы үңгірлерде табылған Синантроп

1499 Рудимент – Соқырішек

150 млн. жыл бұрын тіршілік еткен құстардың арғы тегі

1500 Атавизм - Түкті адам

1501 25-14 млн жыл бұрын тіршілік еткен, ең алғашқы адамдардың арғы тегіM Дриопитектер

1502 Негроидтік нәсілдердің белгілері Мұрыны жалпақ, еріндері қалың

1503 Еуропеоидтік нәсілдердің белгілері Бет пішіні сопақша, қыр мұрынды

1504 Монголоидтік нәсілдердің белгілері Жалпақ бетті, көздері қысықтау

1505 Тірі организмдер биологиясын, оның тіршілік ортасындағы өзгерістерін, адамның іс-әрекетімен байланыстырып зерттейтін экология саласы Биоэкология

1506 Барлық табиғаттағы өзгерістерді, оның даму заңдылықтарын биосфера деңгейінде ең жоғары жүйе ретінде қарастырылады Биосфера

1507 Жеке организмдердің тіршілігін табиғи ортамен байланыстырып зерттейтін Аутэкология

1508 Популяция, бірлестіктер мен экожүйелер арасындағы қарым-қатынастар жиынтығын зерттейтін Синэкология

1509 Адамның табиғатқа көзқарасының, білімінің және дағдысының жиынтығы Экологиялық саналылық

1510 Экологиялық білімді игере отырып, табиғат қорларын тиімді пайдалануға жол ашу Экологиядық сауаттылық

1511 Табиғатта адамның өзін-өзі ұстай білуі, мінез-құлық дағдыларын қатаң сақтауы Экологиялық этика

1512 Ылғал тапшы аймақтарда өсетін өсімдіктер Ксерофиттер

1513 Ылғалы мол жерде өсетін өсімдік Гигрофиттер

1514 Төменгі бөлігі суда болатын, грунтқа бекініп өсетін су өсімдіктер Гидрофиттер

1515 Бейорганикалық заттардан органикалық зат құраушылар Продуценттер

1516 Органикалық заттарды бейорганикалық заттарға айналдыратын гетеротрофті организм Саңырауқұлақ

1517 Бірінші реттік консументтер Қоян

1518 Екінші реттік консумент Қасқыр

1519 Автотрофты организм Балдыр

1520 Жер ғаламшарының белсенді тіршілгі бар аймағын қамтитын қабық

1521 Биосфера туралы ілімнің негізін салған ғалым В.И. Вернадский

1522 Топырақтану ғылымының негізін салған В.В. Докучаев

1523 Биосфераның жаңа сапалық деңгейі Ноосфера

1524 1665 жылы алғаш рет өсімдік қабығының жұқа кесіндісін микроскоппен көрген Роберт Гук

1525 Тірі ағзаның ортақ белгісі Денесі жасушадан тұрады

1526 Жасушаға белгілі пішін және мықтылық қасиет береді Қабықша

1527 Жұмыртқаның ақуызына ұқсас мөлдір, желім тәрізді созылмалы қоймалжың тірі зат Цитоплазма

1528 Жасушаның көбеюіне қатысады Ядро

1529 Тек өсімдік жасушасына ғана тән денешіктер Пластид

1530 Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы Ұлпа

1531 Өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап, кеуіп кетуден сақтайтын ұлпа Жабын

1532 Жасушалары жас, ұдайы бөлінетін ұлпа Түзуші

1533 Микроскоп жарықты қабылдайтын бөлікАйна

1534 Микроскоп 2 линзасы бар бөлігінің атауы Окуляр

1535 Жасуша қабықшасың жұқарған жері Саңылау

1536 Өсімдіктерде керексіз заттарды шығаратын ұлпа Бөліп шығарушы

1537 Жасушасына су жинаушы ұлпа Негізгі

1538 Жапырақта түзілген органикалық заттарды жер асты мүшесіне жеткізетін ұлпа Өткізгіш

1539 Сабақтың ең ұшында болатын ұлпа Түзуші

1540 Жасуша ішіндегі сұйықтықтың қысымын реттейтін бөлігі Вакуоль

1541 Микроскоптың бірнеше линзасы бар бөлігінің атауыОбъектив

1542 Тамырдың топырақтан сорып алған минералды тұздарының ерітіндісін жер үсті мүшелеріне жеткізеді Өткізгіш

1543 Жасушалары қатты, қиыршықты Тірек

1544 Өсімдіктің жер асты мүшесі Тамыр

1545 Тұқымның ұрық тамыршасынан дамидыНегізгі тамыр

1546 Топырақтан қоректік заттарды соруға қатысады Жанама тамыр

1547 Шашақ тамыр жүйесі Бидай

1548 Кіндік тамыр жүйесі Бақбақ

1549 Органикалық тыңайтқыш Қи

1550 Минералды тыңайтқыш Азот

1551 Жапырағы мен бүршігі бар бұтақтанбаған жас сабақ Өркен

1552Жапырақолтығындаорналасн бүршік Жанама

1553 Тыныштық күйге ауысқан бүршік Бұйыққан

1554 Фотосинтездегі хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым К.А. Тимирязев

1555 Өсімдіктердегі қанттың түзілуі тек ... болады Хлоропластарда

1556 Тікенге айналған жапырақ Кактус

1557 Бунақденелілерді аулау құрамына айналған жапырақ Шықшылдық

1558 Тікенекті жапырақтың өсімдік тіршілігіндегі маңызы Суды аз буландыру

1559 Мұртшаға айналған жапырақ Үрмебұршақ

1560 Қыстық өркендері дайындайды Күзде

1561 Жапырақ сағағына ұқсаған гүлдің жіңішкерген жері Гүл сағағы

1562 Гүлдің барлық бөлімдері бекінетін гүл сағағының жоғарғы жағындағы кеңейген жері Гүл табаны

1563 Жіпше мен тозаңқаптан тұрады Аталық

1564 Гүлдің дәл ортасына орналасады Аналық

1565 Бір үйлі өсімдік Жүгері

1566 Екі үйлі өсімдік Қарасора

1567 Белгілі ретпен орналасқан ұсақ гүлдер тобыГүлшоғыр

1568 Күрделі масақ гүлшоғыры бар өсімдік Бидай

1569 Жай шатырлы өсімдік Пияз

1570 Сырға гүлшоғыры Қайың

1571 Күнбағыстың гүлшоғыры Себет

1572 Аталық тозаңының аналықтың аузына түсуі Тозаңдану

1573 Гүлдің көбеюге қатысатын бөлім Аналық пен аталық

1574 Аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы Көбею

1575 Бунақденелілер арқылы айқас тозаңданатын өсімдік Шие

1576 Жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдік Қарабидай

1577 Бір ұялы, тұқым саны біреу немесе бірнешеу болатын құрғақ жеміс Бұршаққап

1578 Қанатты жеміс Қайың

1579 Қос ұялы, ішінде ұзынша тартылған жұқа жарғақты пердесі бар Бұршаққын

1580 Жинақталған жеміс Құлпынай

1581 Тұқымды зақымданудан сақтайды Тұқым қабығы

1582 Қос жарнақты өсімдік Үрмебұршақ

1583 Дара жарнақты өсімдік Бидай

1584 Қоректік заттар қоры жиналады Эндоспермде

1585 Майда, жеңіл, құрғақ тұқымдар таралады Жел арқылы

1586 1-5ºС температурада өнеді Бидай

1587 Терек тұқымы таралады Жел арқылы

1588 1870-1880 жылы ұсақ ағзалар бар екенін тәжірибе жүзінде дәлелдеді Луи Пастер

1589 Көзге көрінбейтін, ұсақ тірі ағзалардың құрылысы мен қасиеттерін зерттейтін ғылым Микробиология

1590 Теңіздерде, жартастарда, былқылдақденелілердің бақалшықтарында, ағаш діңдерінде өседі Хамесифондар

1591 Бактериялар көбейеді Бөліну арқылы

1592 Тамақ өнеркәсібінде пайдаланатын Сүтқышқыл бактериясы

1593 1882 ж. адамның өкпесінде туберкулез ауруын тудыратын бактерияларды анықтады Р.Кох

1594 Микробиологияның дамуына жол ашқан Л.Пастер

1595 Топырақтағы қарашірікті минералды заттарға айналдырады Шіріту бактериясы



Толық нұсқасын 30 секундтан кейін жүктей аласыз!!!


Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter

Қарап көріңіз 👇



Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру

Соңғы жаңалықтар:
» Қазақстандықтар шетелге шығуға жылына қанша жұмсайды?
» Су тасқынынан зардап шеккендерге қосымша тағы 553 мың теңге төленеді
» Елімізде TikTok желісі бұғатталуы мүмкін бе?
Пікір жазу