Тілдік жүйе және норма. Қазақ тілі, 10 сынып, дидактикалық материал. 4 сабақ. 2 нұсқа.

Қоршаған ортаны қалпына келтіру немесе сақтап қалу өзекті әрі ауқымды мәселе. Өйткені, ұзақ жылдар бойына адамзат табиғатты барынша пайдаланудың нәтижесінде, климатта айтарлықтай өзгерістер орын алды. Қоршаған орта – аты-ақ айтып тұрғандай, бізді қоршаған әлем.

«Өзің қандай болсаң, айналаң да сондай» деген сөз бекер айтылмаса керек. Сондықтан әр азамат өзінен бастап тәрбиелеуі керек.

Нұсқаулық:

1. Кішкентай ғана олқылықтың арты, үлкен мәселе тудыруы мүмкін екендігін ұмытпаңыз. Мәселен, қарапайым бөлменің жарығын айтайын. Ерініп өшірмей кетіп жатамыз. Енді, ойланып қараңыз, сіздің бір шамды өшірмеуіңізден басқа бір жердегі шамдар күйіп жатады немесе қаншама артық энергия көзін сіз босқа жіберіп жүрсіз. Тым болмағанда жарықсыз өмір сүріп жатқан халықты бір ойлаңыз. Шешім: бүгіннен бастап жарықты үнемді пайдалану; Тек жарыққа ғана емес, суға да, газға да қатысы бар.

2. Қоқыс мәселесі. Бір ғана Алматының өзінде сыртқы жағында қоқыс тастайтын үлкен жерді есіңізге түсіріңіз. Қосымша, сол қоқыстың қаншалықты улы газ тазартып, ластап жатқандығын ескеріңіз. Шешім: үйден қоқысты шығарарда оны іріктеп барып тастаңыз. Яғни, шыныларды бөлек, қағаздар бөлек т.б.

3. Жұмыс барысында парақты үнемді, ретті пайдаланыңыз. Макулатураның бар екенін білесіз. Парақты қоқысқа тастамай сонда өткізсеңіз болады.

4. Полиэтиленді пакеттерді қолданудан бас тартыңыз. Оның орнына майлық пакеттерді, қағаз пакеттерді қолданыңыз.

5. Бір рет қолдануға арналған пластикалық ыдысты қолданысыңыздан алып тастаңыз. Соның арқасында, жұмысшыларды утилизация процессі қиын жүретін қоқыстардан арылтасыз. Пластик заттарды қайта өңдеу барысында ауаға зиянды заттар қатты бөлінеді.

Қорытындыласақ: Әдетке айналдырыңыз! Жоғарыда айтқанымдай кішкентай әрекеттердің өзі дұрыс болмаса үлкен қиындық тудырады. Сондай-ақ, кішкентайдан бастап, дұрыс әрекет жасасаңыз, үлкен мәселелердің алдын аласыз. Қоршаған ортаны қорғауда экологиялық мәдениетті қалыптастырған жөн. Нұсқаулықтардың барлығын орындап жүрсеңіз экологиялық мәдениетті азамат болғаныңыз. Қоршаған ортаны қорғауды өзіңізден бастаңыз.