Электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер. Физика, 10 сынып, презентация.

Электр өрiсiндегi өткiзгiштер мен диэлектриктер

Оқу мақсаттары

10.4.1.7 – өткізгіштер мен полярлы диэлектриктердегі электростатикалық индукция құбылысына салыстыру арқылы талдау жасау

Электр зарядын өткізу қабілетіне қарай заттар электр өткізгіштер және өткізбейтіндер деп екіге бөлінеді.

Электр зарядтарының өткізгіштің сыртқы бетінде орналасатынын тұңғыш рет ағылшын физигі Кавендиш дәлелдеді. Ол оқшауланған жез шарды зарядтайды да электр өткізбейтін қолсаппен ұстап тұрып оған екі қуыс металл жарты шарларды кигізеді. Жарты шарларды қайтадан алып кеткеннен кейін ол ішкі шардың зарядталмағанын, ал жарты шарлардың зарядталғанын анықтады.

Кейінірек Фарадей мұндай зерттеуді фольгамен қапталған, қабырғасы 4 м болатын кубпен жасады. Тәжірибе кезінде ол қолына өте сезгіш электроскоп алып, осы кубтың ішіне орналастырады, бірақ кубтың ішінен ол ешқандай электр зарядтарын таппады, ал осы кезде кубтың қабырғаларының электрленгені сондай, сыртқы бетіне жақындаған кезде кішігірім найзағай ойнайтындай күйде тұрды.

Электр өрісіндегі диэлектриктер

Диэлектрикте еркін заряд тасымалдаушылар жоқ. Диэлектриктердің барлық электр зарядтары оның молекулаларының құрамына кіреді және олар тек аз қашықтықтарға, атом немесе молекулаларының аумағына ғана ығыса алады.

Диэлектриктің салыстырмалы диэлектрик өтімділігі берілген зарядтардың вакуумдегі өріс кернеулігінің берілген диэлектриктегі өріс кернеулігіне қарағанда неше есе артық екенін көрсететін шама болып табылады.

ε= E0/E

Кулон заңын енді кез келген диэлектрик орта үшін деп жаза аламыз.

Электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер

Денелер

Өткізгіштер

Диэлектриктер

Электр тогын өткізетін денелер

Электр тогын өткізбейтін денелер

Жартылай өткізгіштер

Электр өрісіндегі өткізгіштер

Электр өрісіндегі өткізгіштер

Электростатикалық индукция деп электростатикалық өрiске енгiзiлген өткiзгiште зарядтардың қайта орналасу құбылысын айтады

Электростатикалық индукция құбылысының әсерінен кез келген өткізгіштің ішіндегі электр өрісінің кернеулігі нольге тең!

Электр өрісіндегі өткізгіштер

Фарадей торы –электростатикалық қорған

Майкл Фарадей

1791 — 1867жж

Электр өрісіндегі өткізгіштер

Іші қуыс шар немесе сфераның электр өрісі

Іші қуыс шар немесе сфераның потенциалы

Электр өрісіндегі диэлектриктер

Диэлектрики не проводят электричество, но внутри них может существовать электростатическое поле.

В диэлектриках не возникают свободные заряды!

Электр өрісіндегі диэлектриктер

Сутегі атомы

Cl

Na

Электр диполь

Ас тұзының молекуласы

Диэлектриктер

Полярсыз / полюссіз

Полярлы / полюсті

Оң және терсі зарядтардың центрлерінің орналасуы сәйкес келетін атомдар мен молекулалардан тұрады

Оң және терсі зарядтардың центрлерінің орналасуы сәйкес келмейтін атомдар мен молекулалардан тұрады

Диэлектрлік өтімділік

Диэлектрлік өтімділік — это физическая величина, характеризующая изолирующие свойства среды.

Ортаның диэлектриктiк өтуi (енуi) деп бiртектi диэлектрик iшiнде электр өрiсi кернеулiгiнiң модулi бостықтағы (вакуумдегi) өрiс кернеулiгi модулiнен неше есе кем екенiн көрсететiн физикалық шама:

Негізгі қорытындылар

Электростатикалық индукция — электростатикалық өрiске енгiзiлген өткiзгiште зарядтардың қайта орналасу құбылысы.

Кез келген өткiзгiштiң iшiнде электростатикалық өрiс нольге тең.

Өткiзгiштiң барлық статикалық зарядтары оның бетiнде орналасқан.

Диэлектриктер электр тогын өткізбесе де, оның iшiнде электр өрiсi болуы мүмкiн.

Электрлік диполь — екі ионнан тұратын, жалпы заряды нольге тең нейтраль жүйе.