Күрделі эфирлер. Этерификация реакциясы. Лабораториялық жұмыс №3«Күрделі эфирлердің алынуы және қасиеттері». Химия, 11 сынып, презентация.

Оқу мақсаты:

11.4.2.9 этерификация реакциясының механизмін сипаттау;

Күрделі эфирлер.

Этерификация реакциясының механизмі.

Лабораториялық жұмыс №3

«Күрделі эфирлердің алынуы және қасиеттері»

Күнделікті өмірде эфирлер қайда қолданылады?

Күрделі эфирлер

Күрделі эфирлер құрамында функционалдық топ бар:

...немесе –COO–.

Карбон қышқылы+ спирт  күрделі эфир + су

+



+

+



+

CH3CH2COOH

CH3OH

H2O

CH3CH2COOCH3

Пропион қышқылы

метанол

метилпропионаты

су

+

+



Күрделі эфирлердің аталуы

Күрделі эфирлердің аттары олардың құрамына кіретін қышқылдар мен спирттердің қалдығынан құралады. Халықаралық номенклатура бойынша қышқылдың атына спирт радикалының атын қосымша етіп атайды.

Сірке қышқылының метил эфирі (метилацетат)

Құмырсқа қышқылының этил эфирі (этилформиат)

Сірке қышқылының пропил эфирі (пропилацетат)

Күрделі эфирлер қалай түзіледі?

Күрделі эфирлер карбон қышқылдары мен спирттер әрекеттескенде түзіледі.

Реакцияның жылдамдығын қалай арттыруға болады?

Реакцияны жылдамырақ ету үшін реактивтерді қыздыруға болады.

Концентрациялы күкірт қышқылын катализатор ретінде қосуға болады.

Бірақта, бөлме температурасында реакция өте баяу өтеді.

Лабораториялық жұмыс №3

«Күрделі эфирлердің алынуы және қасиеттері»

Жұмыстың мақсаты:

Сірке қышқылын этил спиртімен этерификациялауынан этилацетатты алуының тәсілін игеру;

Этерификациялау реакциясының механизмімен танысу.

Гидролиз реакцияларымен танысу.

Бұл реакцияларды тепе-теңдік жағдай ретінде қарастыру және тепе-теңдік шарттарын қолдана отырып, олардың әрқайсысының жүруіне тиімді шарттарды анықтау.

Лабораториялық жұмыс -АКТИВИТИ

Қауіпсіздік

Алкогольдер жанғыш.

Бутан-1-ол зиянды және тітіркендіргіш.

күкірт қышқылы қауіпті.

Сұйық карбон қышқылдары коррозияға ұшырайды.

Көзілдірік киіңіз.

Изомерлер жұбы берілген

(i)      C қосылысын атаңыз.

.............................................................................................................

(ii)    C және D қосылыстары арасындағы айырмашылықты ажырату үшін қолдануға болатын реагентті анықтаңыз. Әр жағдайда өзіңіз бақылағаныңды көрсетіңіз.

Реагент ..............................................................................................

C бақылағаныңыз ..............................................................................

D бақылағаныңыз ...............................................................................

Майлар – триглицеридтер, глицерин мен жоғары май қышқылдарынан түзілген күрделі эфирлер.

Майлар құрамында қаныққан карбон қышқылдары, ал сұйық майлардың құрамында карбон қышқылдарының қалдықтары болады.

немесе

Майды сілті қатысында гидролизденгенде, глицерин мен жоғары карбон қышқылының тұзы (сабын) түзіледі. Майдың сабындану реакциясы деп аталады.

GZ Science Resources 2013

Гидролиз процесін жүргізу үшін сулы натрий гидроксидімен майларды қосып, автоклавта қысым астында қыздырады, нәтижесінде глицерин мен натрий стеараты (сабын) түзіледі.

GZ Science Resources 2013

Рефлексия

1. Бүгінгі сабақтан қандай жаңа ақпарат алдыңыз?

2. Сабақта нені өзгерткіңіз келеді?

3. Не түсініксіз болды?

4. Не пайдалы болды?