Тепе-теңдік константасы. «Тепе-теңдік константасын және концентрациясын табу» тақырыбына байланысты есептер шығару. Химия, 10 сынып, дидактикалық материал.

Химиялық тепе-теңдік орнаған кездегі реакцияға қатысқан әр заттың концентрациясы тепе-теңдік концентрациясы деп аталады. Тура және кері реакцияның жылдамдық қатынастарының қатынасы да тұрақты болады және оны осы реакцияның тепе-теңдік константасы (тұрақтысы) (К) деп атайды

aA+bB=cC+dD,

мұндағы бас әріптер — заттардың формулалары, кіші әріптер — реакциядағы молекула сандарын көрсететін коэффициенттер. Тепе-теңдік константасы тура және кері реакциялардың жылдамдық константаларының (k1,k2) қатынасы деп те аталады:

K=k1/k2.

К — белгілі температурада тура реакция өнімдері мен реакциясы алынған заттардың мольдік көбейтінділерінің қатынасын көрсететін тұрақты шама. Тепе-теңдік константасының теңдеуі реакцияға қатысқан заттардың тепе-теңдік концентрацияларының бір-біріне тәуелділігін көрсетеді.

K = [C]^c[D]^d/[A]^a[B]^b

Мысалы, аммиактың синтездеу реакциясын қарастырып көрейік.

N₂ + 3H₂ ↔ 2NH₃

Химиялық кинетиканың заңы бойынша тура және кері реакциялардың жылдамдықтарын былай жазуға болады:

U₁ = K₁*[N₂][H₃]³

U₂ = K₂*[ NH₃]²

Химиялық тепе-теңдік кезінде тура және кері реакциялардың жылдамдықтары өзара тең болғандықтан теңдеуді былай жазуға болады:

K₁*[N₂][H₃]³ = K₂*[ NH₃]² немесе K₁/ K₂ = - [ NH₃]²/[N₂][H₃]³

Химиялық тепе-теңдік орнаған кездегі реакцияға қатысқан әр заттың концентрациясы тепе-теңдік концентрациясы деп аталады. Тура және кері реакцияның жылдамдық қатынастарының қатынасы да тұрақты болады және оны осы реакцияның тепе-теңдік константасы (тұрақтысы) (К) деп атайды

aA+bB=cC+dD,

мұндағы бас әріптер — заттардың формулалары, кіші әріптер — реакциядағы молекула сандарын көрсететін коэффициенттер. Тепе-теңдік константасы тура және кері реакциялардың жылдамдық константаларының (k1,k2) қатынасы деп те аталады:

K=k1/k2.

К — белгілі температурада тура реакция өнімдері мен реакциясы алынған заттардың мольдік көбейтінділерінің қатынасын көрсететін тұрақты шама. Тепе-теңдік константасының теңдеуі реакцияға қатысқан заттардың тепе-теңдік концентрацияларының бір-біріне тәуелділігін көрсетеді.

K = [C]^c[D]^d/[A]^a[B]^b

Мысалы, аммиактың синтездеу реакциясын қарастырып көрейік.

N₂ + 3H₂ ↔ 2NH₃

Химиялық кинетиканың заңы бойынша тура және кері реакциялардың жылдамдықтарын былай жазуға болады:

U₁ = K₁*[N₂][H₃]³

U₂ = K₂*[ NH₃]²

Химиялық тепе-теңдік кезінде тура және кері реакциялардың жылдамдықтары өзара тең болғандықтан теңдеуді былай жазуға болады:

K₁*[N₂][H₃]³ = K₂*[ NH₃]² немесе K₁/ K₂ = - [ NH₃]²/[N₂][H₃]³