Түрлердің алуантүрлілігі мен экожүйенің тұрақтылығы. Биология, 11 сынып, дидактикалық материал.

Барлық көздердегі түрлердің көптігі, оның ішінде жер үсті және сулы экожүйелер және осы экожүйелердің экологиялық құрылымы биоалуантүрлілік немесе биоәртүрлілік деп аталады. Бұл жер бетінде (немесе аймақта) табылған гендер, түрлер, экожүйелер мен экологиялық құбылыстардың жиынтығы.

биоалуантүрлілігіэкожүйелерді тепе-теңдікке және жерді өмір сүруге мәжбүр етеді. Бұл биотикалық түрлердің тұрақтылығы үшін қажет. Биоәртүрлілік өнеркәсіп, балық шаруашылығы, мал шаруашылығы, орман шаруашылығы, дәріхана және ауылшаруашылық қызметі сияқты салаларда таза ауа мен суды жеткізуде қолданылады. Биоалуантүрліліктің жоғары болуы экономикалық өсімге және ауылшаруашылығының, технология мен ғылымның дамуына ықпал етеді.

Өсімдіктің әртүрлілігі: Бұл таза ауамен қамтамасыз ету, эрозияны болдырмау, топырақ құрылымына органикалық заттар қосу және топырақты қалпына келтіру үшін көрсетілген. Бұл экожүйелердегі биотикалық түрлердің тіршілік әрекетін тұрақты етеді. Біздің елімізге тән биоәртүрлілік түрлеріне арша, терек, қарағай, емен, акне және т.б. орман шаруашылығы, діңгек, беде, тау күлі, меленгич, долана, ахлат, гөлевиз, ангустифолия, кірпі, тафлан және акур т.б. медицина саласында артықшылықтар береді.

Жануарлардың әртүрлілігі: Өкінішке орай, олар киім мен медицинада аң аулау, үйде ұстау және тасымалдауды қоспағанда, гвинея шошқалары ретінде қолданылады. Өсімдікті тозаңдандыру арқылы әртүрлілікті сақтауға және ыдырау арқылы органикалық заттарды топыраққа енгізуге қызмет ететін түрлер де бар. Ірі қара мал, сиыр, ешкі, қой және т.б. түрлері мал шаруашылығы саласында қолданылады. Біздің елімізге тән биологиялық әртүрлілікке теңіз бассейні, форель, қопсытқыш т.б. балық аулаудың да пайдасы бар.

Экожүйенің әртүрлілігі: Ол тірі қауымдастықтарға қажет қолдау механизмін ұсынады. Сындарлы өзара тәуелділіктің пайда болуымен тұрақты дамудың негізгі фактісі пайда болады. Экожүйелік қызметтердің пайда болуында әр түр ерекше маңызға ие.

Биоәртүрлілік үш иерархиялық категорияда қарастырылады: генетика, түрлер және экожүйенің әртүрлілігі.

I. Генетикалық әртүрлілік: Генетикалық айырмашылықтар кіші түрлерде, әртүрлілікте, популяцияда немесе түрлерде өлшенеді. Жалпы бұл түрге жататын әр түрлі гендер. Бұл жеке адамдарда болатын генетикалық ақпаратқа қатысты.II. Түрлердің түрлері: Ол түр айырмашылықтары мен бүкіл жер бетіндегі, белгілі бір аймақтағы немесе аудандағы түрлердің санына қатысты.

III. Экожүйенің әртүрлілігі: барлық өзара әрекеттесетін организмдер және олардың қоршаған ортасы. Азық-түлік тізбегі және энергия ағыны, мысалы, циклдер мен климат, өрт және т.б. ол барлық абиотикалық факторларды қамтиды, осылайша биоәртүрлілікті сақтайды. Нәтижесінде түрлер, түрлер қауымдастықтары, қауымдастық ерекшеліктері мен процестері сақталады.

Биоәртүрліліктің маңызы

Ол тұрақты өмірлік белсенділіктің негізгі қажеттіліктерін қамтамасыз етеді. Экожүйелердің күрделі, алуан түрлі құрылымдар мен функцияларды иемденуінің себебі - жабайы түрлердің тірі қалуы, дамуы, әртараптануы және жаңа генетикалық ерекшеліктерге ие болуы. Жабайы туыстары табиғатта кездесетін өсімдіктер мен жануарлар түрлері ауылшаруашылық өндірісінің негізін құрайды. Жер бетінде ауылшаруашылық әлеуеті бар аудандар мен су ресурстары тез ластанады және азаяды.

Сондықтан жабайы тіршілік ресурстары экологиялық қысымға төзімді және жоғары өндірістік әлеуетке ие сорттарды жасау үшін қолданылады. Өнімділігі жоғары елдер болашақ азық-түлік дағдарысының қолында болуын қамтамасыз ету үшін асыл тұқымды және тұқым шаруашылығының жаңа түрлерін дамытуға қаржы салуда. Бұл тұрғыда елдердің биологиялық әртүрлілігі генетикалық ресурстар тұрғысынан маңызды күшті құрайды.

Әлемдегі биоалуантүрлілік және т.б. жұмыс Біріккен Ұлттар Ұйымының Қоршаған ортаны қорғау бағдарламасымен (ЮНЕП) басталды. 1992 жылғы Дүниежүзілік орнықты даму саммитінде биоәртүрліліктің төмендеуін тек халықаралық күш-жігермен шешуге болатындығы туралы факт Биологиялық әртүрлілік туралы конвенциямен қабылданды.

Сілтеме:

https://www.ekoloji.com/kk/ekoloji/biyocesitlilik-nedir/