Әрқандай іс-әрекетке байланысты адам қандайда қызметті орындауы қажет жэне сол істің тиімді нәтижелерін қамтамасыз етуге жәрдем беретін сапаларға ие болуы тиіс.Мұндай дара психологиялық ерекшеліктер міндетті түрде, бір жағынан, өзіндік психологиялық табиғатына ие болудан, екіншіден әркімде өз алдына « қайталанбас көрінісінен жеке адам қабілеті » деп аталады. Адам болғанның барлығы тік жүру, сөйлеу мүмкіндіктеріне ие, бірақ олардың біріде шын қабілет тобына кірмейді, себебі біріншісі құбылыс емес, екіншісі баршада бірдей көрініс эрекет қабілетінің табысты іс-әрекетінің байланыстылығын баса айтумен, тиімді нэтижеге негіз боларлық дара өзгермелі адам қасиетінің шеңберін тарылта қарастыру керек. Қабілетсіздерге қарағанда қабілетті адам іс-әрекеттерді тезірек меңгереді, қажетті мол нәтижеге оңай жетеді. Қабілет өз ішінде әр түрлі психофизикалық қызметтермен психикалық процесстерді ғана емес, сонымен бірге жеке түлғаның барша даму деңгейін қамтыған әрі оларға тәуелді күрделі бірігім. Адамның сыртқы білім жэне әрекеттерінде көрінгенмен, қабілет табиғаты іс-әрекеттен бөлек. Мысалы: тұлға техникалық және білім жағынан күшті қызметтке келгенде болымсыз, ал кейбіреулер арнайы оқып, үйренбей-ақ күрделі қызметтерді атқарып, тиімді нэтиже беруге шебер.
Нақты көрінетін білім, ептілік жэне дағдылар қатарларында қабілет адамның жүзеге асуы мүмкін қасиеттерінің бірі ретінде бағаланған жөн, яғни қабілет жерге тастаған дәнмен бірдей: қолайлы жағдай болса өнеді, кері жағдайларда көрінбей-ақ жойылады. Осыдан, қабілет-білім, ептілік және дағдыларды игерудің мүмкіндігінің көзі, ал оның іске асу аспау көп нэтижелерге тәуелді. Мысалы: балада керемет математикалық қабілет болу ықтимал, бірақ ол сол баланың ғұлама математик боларының кепілі емес. Қоғам қолдамауынан қаншама даналардың болмай жатып, қүрдымға кеткенін кім санапты? Ал мектепте « үштік » баға ептеп ілесіп жүрген Альберт Эйнштейн әлемге әйгілі ғылым-физик болыпты. ....