Қожа Ахмет Ясауиге арнау

Өзіңсің ғой жаршысы жаңалықтың,
Даралықтың символы даналықтың.
Түркінің төл баласы өзіңізсіз,
Бастауысыз атақты сан алыптың!

Түркінің мақтан тұтар ардағысың,
Кешегі Арыстан баб жалғауысың.
Хикметпен ақыл...
Өлеңдер
Толық

Астанадағы өрт

Қайда жүр деп ата - анамды сөкпеңіз,
Қар үстінде тамақ іздеп кеткен із.
Жер бетінен жайлы орын таба алмай,
Түн ортасы ұшып кеттік көкке біз!

Енді біздер мектеп, бақша бармаймыз,
Енді дәптер, сөмке сатып....
Өлеңдер
Толық

Ақтөбеде жолдасы алты баламен тастап кеткен ана өлместің күнін кешіп жүр (фото)

Ақтөбеде алты балалы жалғызбасты ана өлместің күнін кешіп жүр. Келіншек балаларын асырау үшін емізулі баласын тастап, ертеден кешкен дейін еден жуады. Ал жолдасы ішімдікке салынып, алты баласымен тастап кеткен деп хабарлайды NUR.KZ.
Жаңалықтар
Толық

Психология | Қыз баласының психологиялық ерекшеліктері

КІРІСПЕ
Әйел және еркек жынысы арасындағы айырмашылықтар мен өзіндік ерекшеліктер мәселесі биологиялық және физиологиялық ерекшеліктер мен айырмашылықтар мәселесіне қарағанда қиынырақ әрі күрделірек болады.
Қыздар мен ұлдардың, бойжеткен мен бозбаланың, әйел мен еркектің психологиялық ерекшеліктері жеткілікті зерттелмеген. Біз кең тараған психологиялық және педагогикалық әдебиеттерден соңғы 30—40 жылдың ішінде осы тақырыпқа арналған ғылыми жұмыстарды аз кездестіреміз. Ал мерзімді баспасөз оның қоғамдық мәні мен іс жүзіндегі маңызын дәл байқап, бұған жиі назар аударып отырады.
Қыз баласын тәрбиелеу мәселесінің бірі ретінде біз әйелге тән нәзіктік туралы мәселеге тоқталмақшымыз. Әйелдік нәзіктік дегеніміз, оның өзіне тән қасиеті, ерекшелігі жағынан ер адаммен салыстырғандағы айырма белгілері. Қай дәуірде болмасын әйелдің эмоционалдық сезімталдығы, жаратылысының психологиялық нәзіктігі, еркектерді қызықтыратын өзіндік тартымдылығы — кез-келген дәуірде әйелдің ең жоғары бағаланатын қасиеті — аналық қасиеті болмақ.
Қоғамның даму барысында еркек пен әйел жынысы өкілдері өзіндік ерекшеліктерін, қасиеттері мен айырмашылықтарын көрсетіп, одан әрі дамытуы үшін мүмкіндіктері арта түседі, сондықтан да нағыз әйелдік қасиетіне ешкандай қауіп төніп тұрған жоқ. Алайда олардың мінез-құлқындағы тарихтан белгілі ерекшеліктердің бәрі бірдей әйелдік нәзіктікке жата бермейді.....
Курстық жұмыстар
Толық

Әкесі баласына не айтуы керек

Қазіргі қоғамда қыз секілд жігіттер көп. Себебі олардың көз алдындағы үлгі боларлық ана-әпкелері, мұғалімдері де әйел заты. Әкесі нағыз ер адам болып, баласын әскери тәртіппен тәрбиелемесе, жағдай қиын.

1. Адамдармен амандасқанда, бетпе-бет сөйлескенде, көзіне тік қара. Қолын алғанда, сенімді бол.

2. Ата-анаңды сыйла.

3. Қызметіңе жауапкершілікпен қара. Есіңде болсын: әлемдегі барлық жұмыс маңызды. Біреудің лауазымы сенен төмен болса, сөзбен тілме.

4. Алдыңдағы істі өзіңнің жасай алатыныңды білсең, өзгені мазалама. Мұнымен көп нәрсеге қол жеткізесің. ......
Кеңестер
Толық

АДАМ БАЛАСЫ МЕН ҚҰРМА АҒАШЫНЫҢ 7 ҰҚСАСТЫҒЫ

1. Адам секілді құрма ағаштарының да орташа жасы 60-70 жыл. Ал ең ұзақ ғұмырлысы 100-110 жыл.
2. Адам секілді құрма ағашының ең жемісті кезі 15-45 жас аралығында болады. 60 жастан кейін жеміс бермейді.
3. Құрма ағаштары да адам секілді еркек-ұрғашы болып бөлінеді. Адам шашы тәрізді еркектерінің жапырағы тік және қысқа болса, ұрғашыларынікі ұзын және төмен қарай жайылып өседі.
4. Олар өзге өсімдіктер секілді тозаңдау жолы арқылы емес, ұрықтандыру арқылы көбейеді. Еркегінің ұрығын алып, ұрғашысына салып, қолдан ұрықтандырылады екен.
5. Жас ағаш ананың құрсағы секілді бүйірінен томпайым өсіп шығады. Белгілі бір уақыттан кейін ол ұрғашы құрма ағашының бүйірінен бөліп алынады да, жақын жерге отырғызылады. Егер анасынан алыс жерге отырғызылса, өліп қалады.
6. Адам басы секілді құрма ағашының да жоғарғы жағында «жумра» атты домалақ басқару жүйесі орналасқан. Басқа ағаштардың жоғарғы жағын кесіп алып тастасаңыз, жанынан бұтағын жайып, өсіп кете береді. Ал құрма ағашы олай емес. Жұмрасын кесіп тастасыңыз, ағаш қурап кетеді. Яғни, өліп қалады.
7. Адам сусыз өмір сүре алмайды. Құрма ағашы да басқа ағаштарға қарағанда суды көбірек қажет ететін өсімдік. Ағашты күніне суарып тұру қажет екен.......
Кеңестер
Толық

Жан-жануарлар атаулары

Жануарлардың көне атаулары

Жануарлардың көне атаулары — жануарлардың сирек қолданылатын не ұмытылған атаулары. Қазақ халқының көшпелі өмір салты сан ғасырлар бойы табиғатпен етене танысуына мүмкіндік берді. Осының нәтижесінде жабайы жануарлардың тіршілік тынысын, олардың бір-бірінен айырмашылығын, мекен орнын, пайдасы мен зиянын ажырата білді. “Түз тағысы табиғатпен тілдес” екендігін айқын аңғарып, олардың аталық, аналық және ұрпақтарын жеке атаумен атап, әрқайсысына ерекше мән берген. Кейбір жануарларды киелі, қасиетті деп санаған, немесе кесірі тиеді, не киесі ұрады деп есептеген. Мыс., жыланды — қыбыр, ұзынқұрт, түймебас, т.б. деп, ал қасқырды — итқұс, бөрі, ұлыма, т.б. деп атаған. Ежелден қазақ аңшылары мен саяткерлері арасында аңдар төлдеген кезде, құстар жұмыртқалап жатқанда, балықтар уылдырық шашқанда оларды ауламайтын салт-дәстүр қалыптасқан. Мұның өзі түз тағыларына деген үлкен қамқорлықты көрсетеді. Жабайы жануарларды кең байтақ еліміздің әрбір облыстарында жергілікті атаумен атай беру де кездеседі. Мыс., аққуды — ақ шандоз, жираф — керік, мысықтың баласы — шаған, т.б. Бұдан 5 ғ. бұрын жазылған Өтейбойдақ Тілеуқабылұлының “Шипагерлік баян” атты шығармасында кездесетін жануар атаулары да қазіргіден өзгеше. Мыс., тышқан — сумақы, сиыр — маңғаз, барыс — айбар, жылқы — тұлпар, т.б. Қазіргі кезде жануарлардың көне атаулары мүлде ұмытыла бастаған (мыс., жұпар жылан, таутайлақ, маңқұс, құртқа, мәлике, т.б.). Жануарлардың көне атаулары ұлттық фольклорда, ауыз әдебиетінде, мақал-мәтелдерде жақсы сақталған. Мыс., “Борақты ұрсаң тұмсықтан, тез өледі шымшықтан”, “Таутанның алма аланын, кесіріне жолығарсың балаңның”, т.б. Мұндай ұмытылған атауларды пайдалану — тіл байлығымызды молайта түспек.
Кеңестер
Толық

Ғабиден Қожахмет | Еврейдің баласы болса олай етпес еді


Сабақ алдында

- Білім дегенді шартты түрде зат деп алайықшы, - деді методист еңбек жолын енді ғана бастап жатқан жас ұстаз мұғалима қызға қарап. - Иә, кәдімгі зат деп алайық. Бұрын қалай болды? Сол затты мұғалім балалардың көзіне көрсетіп, ол жөнінде барлығын да өзі айтып беретін. Енді біз олай етпейміз. Зат алақанда жасырулы күйінде тұруы тиіс. Оны бала ізденіп, өзі табатын болсын. Мен өзге елдердің білім жүйесімен танысып қайттым. Соның ішінде еврейлерде де болдым. Сабағыңызды абыржымай жүргізе беріңіз. Мен сіздің сабағыңызға қатысып, сізге бағыт-бағдар беріп отырамын. Іске сәт!

Сабақта
Мұғалима. Сонымен, балалар, апайдың, алақанында не жасырулы тұр екен? Қане, бәріміз бірге табамыз? Апайдың алақанында не жасырулы тұр?

Методист (сыбырлағандай етіп). Көрдіңіз бе? Салған жерден "білмеймін" деулерін көрдіңіз бе? Еврейдің баласы болса, олай етпес еді. Іздендіре беріңіз. Талпындыра беріңіз. Өзіңізге тарта беріңіз. .....
Әңгімелер
Толық

Ғабиден Қожахмет | Еврейдің баласы болса олай етпес еді


Сабақ алдында

- Білім дегенді шартты түрде зат деп алайықшы, - деді методист еңбек жолын енді ғана бастап жатқан жас ұстаз мұғалима қызға қарап. - Иә, кәдімгі зат деп алайық. Бұрын қалай болды? Сол затты мұғалім балалардың көзіне көрсетіп, ол жөнінде барлығын да өзі айтып беретін. Енді біз олай етпейміз. Зат алақанда жасырулы күйінде тұруы тиіс. Оны бала ізденіп, өзі табатын болсын. Мен өзге елдердің білім жүйесімен танысып қайттым. Соның ішінде еврейлерде де болдым. Сабағыңызды абыржымай жүргізе беріңіз. Мен сіздің сабағыңызға қатысып, сізге бағыт-бағдар беріп отырамын. Іске сәт!

Сабақта
Мұғалима. Сонымен, балалар, апайдың, алақанында не жасырулы тұр екен? Қане, бәріміз бірге табамыз? Апайдың алақанында не жасырулы тұр? .....
Әңгімелер
Толық

Ғабиден Қожахмет | Ойын баласы

Ер балалар әдетте қыз балалармен қосылып ойнай бермеуші еді. Бұған үлкендердің ер балалар қыз балалардың ойындарын бұзбасын деп, қадағалап, ескерту жасап жүрулері де себепші болса керек. Үлкендердің тарапынан алдымен қыз балалардың сөзі сөйленіп отырады ғой. Сондықтан ер балалар үлкендерден жасқанады. Мұның өзі әу баста ұлттың табиғатында, дәстүрінде бар дүние болса керек.

Қыздар болса, көктем шыға бере, жерге сызып ойнайтын бір ойындарды ойнап жатушы еді. Дегенмен баланың аты бала емес пе, ер балалар кейде қыздардың ойнап жатқан жерлеріне жақындап: "Біз де ойнап көрейікші!" - дейді. "Кетіңдерші, ей, ойнай алмайсыңдар!" - дейді қыздар. "Ойнай аламыз, ей!"

Ер балалар қыздар секілді епті ойнай алмаушы еді. Кейбіреулері аюша қорбаңдап сызықтарды басып кетеді. Сол-ақ екен, қыздар наразылық танытып, шу ете түседі:

- Шығыңдаршы! Сызықтарды өшірдіңдер ғой!

Ер балалардың мысы құрып, қыздардың мына қылығына ызасы келіп-ақ тұрады.

- Қойыңдар бұларды! - дейді ер балалар. - Бұлар ешкі құсап секектегеннен басқа не білуші еді?! Одан да өзіміздің ойынымызды ойнайық.
.....
Әңгімелер
Толық