Ас мәзірі. Қазақ тілі, 7 сынып, дидактикалық материал. 4 сабақ.

Қазақтың ұлттық тағамдары

Қазақтың ұлттық тағамдары - өте дәмді. Дәрумендер мен ақуыздарға бай, жоғары калориялы, құнарлы, маңызы зор тағамдар. Сусындары шипалы.

Қазақ халқының өмірінде ет тағамдары ең басты орынды иеленеді. Олар - Бешбармақ, қуырдақ. Сүт тағамдарынан айран, сүт, қымыз, шұбат, құрт, ірімшік, қатық, сары май, қаймақ. Ұн тағамдарынан таба нан, бауырсақ. Дәнді дақылдардан жасалатын тағам түрлері бидай, тары, жүгері, талқан. Қазақ халқы қонақжай болғандықтан, үйге келген кісілерге арнап пісіретін тағамдарға аса көңіл бөліп отырған. Арнайы келген қонақтарға көбінде - бешбармақ дайындалады.

Бешбармақ үйге келген сыйлы қонақтарға тарту етілетін ет. Қонақтардың жасына, дәрежесіне қарай, табақ-табақ ет тартылады. Ет сарапталып әрқайсысына бөлініп, арнайы жасалады. Ет табақ жасауда үлкен өнер. Табақтарға ет сүйек мүшелеріне қарай бөлініп тартылады. Бас табаққа жамбас ет, қазы-қарта, жал-жая салынады.

Қуырдақ жаңа сойылған малдың , ішек қарнымен, өкпе бауыры мен бірге пісірілетін ас. Қуырдақ өзінің майы мен сөгіне дайындалады. Өте керемет, дәмді ас. Аяқ асты келген қонақтарға, көбінде, пісірілетін тағам түрі.

Сүт өнімдерін төрт түлік малдардан алып отырған.

Қымыз жылқы сүтінен алынатын сусын. Қымыз - ашытқы арқылы ұйытылып, күбіге пісіліп, ысталып жасалады. Той, қонақ күтуде дастарханның маңызды керемет сусыны. Шөлінді қандырады. Қазақ халқы қымызды батырлары сусыны деп те атаған.

Шұбат түйе сүтінен алынатын сусын. Қымыз бен шұбатты дайындауда үлкен шеберлікті талап етеді. Емдік қасиеті бар шипалы сусын. Шұбаттың құрамы ақуыз бен дәрумендерге бай.

Сүт пен айран әсіресе, сиыр малынан алынған. Ұйытылған сүтті айран дейді. Айран - сусынның бір түрі.

Құрт малдардың сүтінен дайындалатын, ұзақ уақыт сақталатын тағам түрі. Сүтті сауып, пісіріп, ашытқы салып, айран қылып ұйытады. Ұйыған айранды арнайы тігілген дорбаға құйып, сары суын ағызады. Сары суы әбден аққан қатықты алып,тұз салып, құрт жасайды. Құртты жақсылап желге кептіреді.

Ірімшік шикі сүтке, ашытқы салып, ірітіп, қазанға салып қайнату арқылы жасалынады. Ірімшік өте дәмді тағам түрі. Ірімшіктің екі түрі бар: қызыл және ақ ірімшік.

Кілегей шикі сүттен бетінен, жиналып алынады. Кілегейге тары, талқан араластырып жеуге болады.

Бауырсақ (Тоқаш) бидай ұнын, ашытып, майға қуырылып, пісірілетін тағам түрі. Қымыз, шұбатпен бірге дастарханға қойылады.

Таба нан - Бидай ұнына май қосып иленіп, табаға салынып, отқа көміліп пісіріледі. Таба нанды пешке де пісіруге болады.

Бидай, тары, жүгері бұл дақылдарды жақсылап тазалап, табаға салып қуырып дайындаған.

Талқан - қуырылған бидай, тары, жүгері дақылдарын, ұнтақтау арқылы жасалған. Өте дәмді құнары жоғары, тойымды тағам түрі.

Француздар тағамдары

Ас үй провинциясы Прованс, шөптер Француздар тағамдары тиісті пайдалану қорының ауқымы кең, ыдыс-аяқтың әр түрлі жемістер мен көкөністерді көп әкелді. Алыс Прованс тыс француз сүйікті Отанымыз балық сорпасы попурри, балық сорпасы Бургундия -., Оның сирек ірімшік, жинау шарап, трюфель тағамдар мен сиыр үшін тарихи атақты. Фирмалық тұздықтар Бургундия дайындайды - Дижон қыша дайындау Нормандия -. Алма негізінде әлемге әйгілі камамбер және ликер-арақ, ең алдымен, ол -. Әдемі Нормандия Кальвадос сияқты, Бретань жылы көп нәрсе басқа теңіз дайындауға - балық, устрицы, бақалшық.. Тек Brittany айырмашылықтар да бар тамаша құймақ іліңіз толтыру рецепт белгілі, мысалы, шампан сияқты, шекаралас аудандарда 

Үнді тағамдары

Үнді тағамдары ірі пайдаланумен сипатталады үшін сарымсақ және бұрыш сомасы. Үндістанда ең танымал тұздықтар карри болып табылады онда көптеген тұздық дайындады. Ол қызыл және қара бұрыш тұрады, даршын, қалампыр, зімбір, жаңғақтар, жалбыз, қыша, майонез, петрушка, аскөк, сарымсақ, шафран, пияз, қызанақ, және тағы басқалар. Ол сондай-ақ, осындай өткір сияқты жалпы тұздық болып табылады Oro тұздық, пісірілген жемістер мен дәмдеуіштер, қызыл ыстық соустар Масала.

үндістер күріш өте жақсы көреді, көкөніс кейде бұршақты және пісірілген бар өсімдік майы аз мөлшерін қосу.

жеміс рационында маңызды орын алып: қауын, кептірілген және балғын tutovik, өрік, алма, т.б.

Бұл ыстық сүт мас болып табылатын, Үндістан шай өте танымал болып табылады және сүт бөлек тамақтандырды. Кем емес көзайымы сияқты сусындар ләззат кофе, лимон шырыны және су кандзи жасалған гало соққы - шырын маринадталған сәбіз және қыша тұқымы, манго шырыны.

үлкен, дөңгелек науаға Үндістанда қызмет еткен Тамақтану, мыс немесе тот баспайтын болат. Әрқайсысы үшін металл кесемен - индикаторы науа қоюға е шетіне орналасқан ыдыс-аяқтарды, және орталығында индикаторы міндетті Атрибут - қайнатылған күріш

Үнді асханасында кеңінен қолданылатын тағамдар:

Бобы мунг

Бханг

Виндалу

Гхи

Дхал

Карри (тағам)

Карри (дәмдеуіш)

Кичари

Ласси (сусын)

Муглай (аспаздық)

Наан

Сабджи

Қытай халқының тағамдары

Қытайлар тағам аспаннан беріледі деп санайды. Сондықтан да оларда «ауыз тиіп» кету деген түсінік жоқ. Тамақтану немесе дастарқаннан дәм тату бұлардың ұлттық мәдениетіне ортақтасу болып есептеледі. Көбінесе қытайлар дөңгелек үстел басында жиналады. Қытайлар біз секілді бір табақты ортаға қойып, бәріне ортақ етіп, бір үлкен бас тағам ұсынбайды. Тамақтанардан бұрын дастарқан басындағы әр адамға ішінде асылған күріш толтырылған шағын кесе мен өздерінің тілінде «куайцзы» деп аталатын қос таяқша таратылады. Содан соң үстел басына неше түрлі шағын тағамдар әкелінеді. Сөйтіп, әр адам өз қалағанын таяқшаларымен алып, алдарындағы кеселеріндегі күрішпен араластырып отырып жейді. Мұндай шағын тағамның саны оннан астам болады. Кейде дастарқан басында біраз адам жиналғанда шағын тағамның қырықтан астам түріне дейін қойылады. Дәстүр бойынша дәм татудан бұрын қытайлар қантсыз, сүтсіз, ешқандай қоспасы жоқ көк шай ішеді. Содан кейін ғана асқа қол салады. Қытайлар тамақты асықпай, аз-аздап, көбінесе үнсіз, тамсанып отырып жейді. Дастарқан басында қонақ отырса, шаңырақ иесі оған өз таяқшасымен қалаған тамағын салып береді. Алғаш рет қытай үйіне қонаққа барғанымда осыны көріп, таяқшаны игере алмай отыр деген оймен істегені болар деп ойлаған мен: «Рахмет, өзім де аламын ғой», - дегенмін. Сөйтсем, бұл қонақжайлықтың салты, мейманға деген қамқорлық пен құрметтің белгісі көрінеді. Ал үй иесінің қолын қайтару, ұсынған асын қабылдамау оны сыйламаумен бірдей екен. Тағы бір қызығы, бұларда тамақты сылпылдатып жеу дәстүрі бар. Көптеген елдерде бұл дағды әдепсіздік саналса, бұл елде сылпылдатып жеу тағамның өте дәмділігін, әрі қатты ұнағанын білдіреді екен. Сөйтіп, біз қытай отбасына қонаққа бара қалғанда, қожайынның қолын қайтармай, тамақты сылпылдатып жеу тәсілін үнемі естен шығармай жүретін болдық. Тамақтану барысында қонақтарға жылытылған жеңіл шарап немесе басқа да жеңіл алкогольді ішімдік ұсынылады. Негізгі ас ішіліп болған соң, қытайлар баптанып отырып шай ішуге кіріседі. Тамақтанудың дәл осындай тәртібі астың қорытылуын жеңілдетеді деп саналады. Қытайлардың тамақ дайындау кезіндегі тағы да бір бұлжымас дағдысы - құрамына кіретін өнімдерді майда етіп турау. Мәселен, Американың бифштексін алайық. Бұлар етті әрі үлкен, әрі тұтас күйінде қуырады. Оны игеру үшін қолына пышақ, шанышқыны алып, майдалап кесіп жеу керек. Осындай әуреге түспес үшін, әрі артық ыдыс шығындамау мақсатымен қытайлықтар барлығын қос таяқшаға (куайцзы) ілінетіндей ғана етіп, әуелі майдалап алып, содан кейін ғана қуырады. Әрине, майда етіп туралған өнімдер тез дайындалады. Бұл әдіс тағамды дайындағанда да, оны жеген кезде де біраз уақытыңды үнемдейді. Жалпы, мұндай ұсақ етіп туралған өнімдердің бірден бірнеше түрі қуырылады. Бұлардың бәрі, әрине, бір-біріне лезде үйлесе қоймайды. Аспаздар ондай жағдайда қытай жерінде жетіп артылатын дәм күшейткіштерді аямай қосады. Көбінесе ащы бұрыш салынады. Бір-біріне дәмі мен иісі сәйкес келе бермейтін өнімдерді дайындау қытай асханасының өзіндік бір ерекшелігі болып саналады. Мысалы, бұл елде балық дәмі сезілетін қой еті, жеміс-жидек дәмі аңғарылатын сиыр еті, әрі қышқыл, әрі тәтті қияр өте дәмді тағамдар ретінде бағаланады.