Электромагниттік толқындар. Олардың қолданылуы және қасиеттері. Физика, 11 сынып, презентация.

ТАҚЫРЫБЫ

Электромагниттіктолқындар. Олардың қолданылуы және қасиеттері

электромагниттік толқындардың пайда болу жағдайлары мен қасиеттерін түсіну;

электромагниттік толқындардың шкаласына сәйкес электромагниттік толқындардың түрлері мен сипаттамаларын білу;

электромагниттік толқындардың қолданылуына мысал келтіру.

ОҚУ МАҚСАТЫ

Электромагниттік толқындар шкаласы

Радиотолқындар

Инфракқызыл сәулелену

Ақ жарық (көрінетін сәуле)

Ультракүлгін сәулелену

Рентген сәулелері

γ-сәулелену

Радиотолқындар

Толқын ұзындығы λ=10-3—103 м,

ал жиілік диапазоны ν = 105—1011 Гц болатын электромагниттік толқындар

Қасиететрі

Сынуы және жұтылуы түрліше

Дифракция, интерференция

Көрінбейді

Көзі

Тербелмелі контур

Макроскопиялық вибраторлар

Радиотолқындардың қолданылуы

Инфрақызыл сәулелер

Электромагниттік толқындар шкаласы бойынша радиотолқындар мен көрінетін қызыл сәулелер арасындағы толқын ұзындығы ~ 760 нм дейінгі ~ 2 мм аралықта болатын сәулелер

Жиілік диапазоны:

ν : 3•1011 Гц - дейін 4•1014 Гц

Көздері:

Заттың молекулалары мен атомдарының сәуделенуі;

Күн көзі (50% толық сәулеленеді);

Кез келген қыздырылған дене;

Кез келген температурадағы барлық денелер шығарады.

Инфрақызыл сәулелерінің қасиеттері:

Кейбір мөлдір емес денелер арқылы өтеді, жаңбыр, тұман, қар арқылы өте алады.

Фотопластиналарға химиялық әсер етеді.

Затпен жұтылып, затты қыздырады.

Көзге көрінбейді.

Интерференция және дифракция құбылыстары пайда болады.

Түнгі бақылау құралы

Қолданылуы

Криминалистика саласында,

Физиотерапияда

Боялған заттарды, жемістерді, ағаштарды, боялған қабырғаларды кептіруде.

Инфрақызыл арқылы фотосурет

Ақ жарық (көрінетін сәулелену)

Адам көзі арқылы қабылдай алатын электромагниттік толқындар (қызылдан күлгінге дейінгі аралық)

Толқын ұзынды:

λ=8*10-7—4*10-7 м.

Жиілігі:

ν=4*1014—8*1014 Гц.

Көздері:

Қасиеттері:

Шағылу Интерференция

Сыну Дифракция

Көзге әсері Жұтылу

Дисперсия Сәулелену

Ультракүлгін толқындар

Күлгін жарық көзі мен Рентген сәулелерінің арасындағы электромагниттік толқындар

Толқын ұзындығы

λ: 10-8—4*10-7 м

Жиілік диапазоны:

ν=4*1014—8*1014 Гц.

Ультракүлгін толқындарының қасиететрі

Көрінбейді

Химиялық белсенділігі өте жоғары

Өтімділік қабілетін өте жоғары

Микроағзаларды өлтіреді

Аз мөлшерде адам ағзасына жағымды әсер тигізеді (загар)

Дозасы белгілі мөлшерден асып кетсе, биологиялық әсері өте зиян: жасушалардың дамуына, зат алмасуға, көзге әсері зиян.

Рентген сәулелері

X —рентген сәулелері

А — анод

K — катод

Изотоптар, Күн

Металлдардағы жылдам электрондардың тежелуі барысында;

Рентген түтікшелері арқылы.

Рентген сәулелері

Ұзындығы электрондар қозғалысының жылдамдығына тәуелді, ал жылдамдығы – анодты электр кернеуіне.

λ: 10-9 – 10-11 м

Жиілігі

ν : 3•1016 Гц до 1020 Гц

Қасиеттері:

Көрінбейді;

Интерференция, кристал торлардағы дифракция

Кейбір кристалдардың жарқырау туғызуы;

Өтімділігі өте жоғары

Көп дозада сәулелену алуы сәулелік ауыруын тудырады.

Қолданылады

Медицинада (ішкі органдардың ауыруын диагностикалау)

Қолданылуы

Өндірісте (кейбір бөлшектердің ішкі құрылымын зерделеу, тігістерді дәңекерлеу).

Ғылыми зерттеулерде (кристаллдың, ақуыз молекулаларын және рентген сәулелерінің толқын ұзындығын анықтауда).

γ-сәулелері

Қысқа толқынды электромагниттік сәулелену толқын ұзындығы

λ = 3,3* 10-11 м және жиілігі

ν=3•1020 Гц және оданда артық

Көздері: атом ядросы (ядролық реакциялар).

γ-сәулелері

Қасиеттері: Өтімділігі өте жоғары, биологиялық әсері өте зиян.

Қолданылуы: Медецинада, өндірісте (γ-дефектоскопия).

Электромагниттік толқындар шкаласы