Салыстырмалы қозғалыс. Физика, 10 сынып, презентация.

Тапсырма: Станция жанынан жөнелтілуші пойыз баяу қозғалысын екі адам бақылауда.Оның бірі - үстінде алма жатқан столға жақын отырған вагондағы жолаушы, 2-сі - жолаушыны шығарып салушы перронда тұрған бақылаушы. Екі бақылаушының пікірінше: а) алма вагомен бірге қозғалады, ә) алма стол үстінде жатыр және қозғалыссыз. Осы пікірді қай бақылаушы тұжырымдады.

Салыстырмалы қозғалыс

Топпен жұмыс.

1-топ. Қозғалыс пен тыныштықтың салыстырмалылығы.санақ жүйесі.

2-топ. Траектория. Орын ауыстыру векторы. Жол.

3-топ. Орын ауыстыруларды қосу. Жылдамдықтарды қосу.

Бағалау критерийі:

1-топ. Санақ денесі, санақ жүйесіне анықтама береді;

Қозғалыс пен тыныштықтың салыстырмалылығын санақ денесі және санақ жүйесіне қатысты түсіндіреді.

2-топ. Траекториянының салыстырмалылығын графиктік тәсіл арқылы түсіндіреді;

Орын ауыстыру векторы мен жолдың айырмашылығын графиктік тәсілмен түсіндіреді.

3-топ. Орын ауыстыруларды және жылдамдықтарды санақ жүйелерінде түсіндіреді;

Орын ауыстыруларды және жылдамдықтарды қосудың формулаларын жазады.

Механикалық қозғалыстың салыстырмалылығы – қозғалыс траекториясының, орын ауыстырудың, жылдамдықтың таңдап алынған санақ жүйесіне тәуелділігінің құбылысы.

Орын ауыстыруды қосу заңы:

дененің қозғалмайтын санақ жүйесімен салыстырғандағы орын ауыстыруы қозғалатын санақ жүйесімен салыстырғандағы дененің орын ауыстыруы мен қозғалмайтын санақ жүйесімен салыстырғандаға қозғалатын жүйенің орын ауыстыруының векторлық қосындысына тең.

немесе

Жылдамдықтарды қосу заңы: қозғалмайтын санақ жүйесімен салыстырғандағы дене жылдамдығы (абсолют жылдамдық) қозғалатын санақ жүйесімен салыстырғандағы дене жылдамдығы (салыстырмалы жылдамдық) мен қозғалмайтын санақ жүйесімен салыстырғандағы қозғалатын санақ жүйесінің жылдамдығының векторлық қосындысына тең.

немесе

Сұрақ: Жер бетіндегі адам вертикаль төмен қозғалып бара жатқан ұшақты бақылап тұр делік. Ұшақтың желдеткіштеріндегі (лопасти) нүктелер винт центріне қатысты қандай сызықпен қозғалады?

Жауап. Шеңбер бойымен

Сұрақ: Жер бетіндегі бақылаушыға қатысты бұл нүктелер қандай сызықтармен қозғғалады?

Жауап: спираль бойымен

Сұрақ: Бұл жағдайда нүктелердің траекториясы бірдей ме әлде әртүрлі ме?

Жауап: Әртүрлі

Сұрақ: Доңғалақтың нүктелері оның центріне қатысты қандай траекториямен қозғалады?

Жауап: шеңбер бойымен

Сұрақ: Егер траектория салыстырмалы болса, онда онымен байланысқан қай физикалық шама салыстырмалы болады?

Жауап: Жол

Кері байланыс.

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет

Рефлексия:

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет