Тізбектеле жүретін реакция теңдеулері бойынша есеп шығару. Химия, 11 сынып, дидактикалық материал, 2 сабақ

 Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы реакция өнімі шығымының массалық үлесін есептеу

 Реакция шығымы туралы түсінік

 Реакция өнімінің шығымының массалық үлесін теориялық мүмкіндікпен салыстыру арқылы есептеу. Химиялық реакцияның теориялық шығымы – реагенттердің бірінің толық жұмсалуына дейінгі алынған өнімнің мөлшері. Реакция өнімінің пайыздық шығымы

 ᴡ (%) дегеніміз – алынған өнім массасының осы өнімнің теориялық шығымына қатынасы, ол пайызбен өрнектеледі.

 ᴡ – реакцияның пайыздық шығымы

 Теңдеу бойынша (есептің шартына қарай) реакция өнімінің зат мөлшерін, массасын, көлемін есептеп алу керек (теориялық шығым). Теориялық шығымды 100% деп алып, іс жүзінде (практикалық шығым) алынған шама оның қанша пайызын құрайтынын есептейміз немесе осы амалды мына формула арқылы жүзеге асыруға болады.

 V

 Есеп №1

 Азот диоксиді сумен келесі реакция бойынша әрекеттеседі:

 3NO2 + H2O ⟶ 2HNO3 + NO. Шығымы 82% тең алынған азот қышқылының массасы 15,58 г болды. Аталған реакцияға қанша литр азот диоксиді (қ.ж.) қолданылды?

 Есеп №2

 Күкірт қышқылының ерітіндісімен массасы 1,2 г магниймен өзара әрекеттесуі кезінде массасы 5,5 г тұз алынды. Алынған өнімнің шығымын есептеңіз.

 Теориялық мүмкін болатын заттың шығымымен салыстырғандағы заттың массасын есептеу:

 Мысалы:

• С өнімінің х грамын алу үшін, А реагентінің қандай массасын алу қажет, егер өнім шығымы η болса.

 Берілгені:

• Есепті шешу үшін керек формулаларды жазып аламыз.
• Берілген қосылыстардың молярлық массаларын табамыз [M] = г/моль.
• С өнімінің теориялық шығымын есептейміз:

• Теориялық масса бойынша С өнімінің зат мөлшерін есептейміз

• Реакция теңдеуі бойынша А затының зат мөлшерін табамыз

• А реагентінің массасын табамыз

m (A)= n (A) *M (A) (г)