Көмірсулардың құрылысы , қасиеті және қолдануы. № 7 зертханалық тәжірибе «Глюкозаның альдегид спирті ретінде химиялық қасиеттері». Химия, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:.

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 11

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Көмірсулардың құрылысы , қасиеті және қолдануы.

№ 7 зертханалық тәжірибе «Глюкозаның альдегид спирті ретінде химиялық қасиеттері».

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

Көмірсулардың құрамын тексере білу;

Глюкозаның құрылысы, табиғатта түзілуі, алынуы, жалпы қасиеттері, маңызы мен қолданылуы туралы түсінік беру және білімдерін кеңейту;

 Сабақ мақсаттары

-глюкозада функционалдық топтардын болуын және тәжірибе

жүзінде асыру.

-оқушылардың зейінін, танымдық белсенділігін, өзіндік пікірін қалыптастыру мүмкіндігін дамыту;

 Бағалау критерийлері

Барлық оқушылар:- «көмірсулар», «альдегид спирті», «альдегид формасы» ұғымдарын білу    глюкоза »,« циклдік α- және β-формалар »;

Көптеген оқушылар: - өндіріс реакциясы мен глюкоза қасиеттерін теңдеулерін түсіндіре алады;

Кейбір оқушылар:- органикалық қосылыстардың химиялық қасиеттерін болжау;    олардың құрылымына және сәйкес функционалды болуына байланысты    альдегид спирті ретінде глюкоза мысалында топтар.

- глюкозаның α- және β- формаларының құрылымдық формулаларын салыстыру;

 Тілдік мақсаттар

Глюкоза, көпатомды спирт, глюкоза сапалық реакция;

Моносахаридтер, глюкоза, фруктоза, олардың құрылысы, физикалық, химиялық қасиеттері, қолданылуы, табиғаттағы маңызы жайлы мағлұмат беру.

Құндылықтарды дарыту

Сабақ барысында мектеп құндылықтары жүйелі түрде енгізіліп барылады. Ол сабақтың ажырамас бөлігі болып саналады. Мысалы:

Ашықтық;

Ынтымақтастық;

Өмір бойы білім алу;

Қазақстандық патриотизм

Пәнаралық байланыстар

Биология, экология және т.б.

Сабақтүрі:  жаңасабақ

АКТ қолдану дағдылары

Интербелсенді тақта арқылы оқушыларға көрсетілімдер, атап айтқанда кремний және оның қосылыстарының қасиеттерінің салыстырмалы сипаттамалары, олар туралы статистикалық деректер көрсетіледі.

Бастапқы білім

Сабақбарысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Оқушылармен сәлемдесу. Ынтымақтастық орта қалыптастыру.

Ой қозғау:

1. Көмірсулардегеніміз не?

2. Олар қалай жіктеледі?

3. Көмірсулар қалайт үзіледі?

4. Адам өміріндегі маңызы қандай?

5. Тірі ағзалардағы көмірсулардың атқаратын рөлі қандай?

Глюкоза (жүзімқанты) –

Денеге тез жәнежеңілсіңетін қанттың қарапайым түрі.

Ол жемісжидектерде және балда болады, денедегі суды қалпына келтіруге пайдалануға арналған ақ ұнтақ түрінде сатылады.

Глюкоза — моносахарид тобындағы көмірсутек.

Тамақ өнеркәсібінде, медицинада және аналитикалық химиядареактив ретінде қолданылады.

Өсімдік жемістерінде және жануар ағзаларында болатын жүзім қанты.

Сахароза, лактоза құрамына кіреді және крахмал, гликоген, целлюлоза түзеді. Глюкоза маңыздызаталмасуазығыболыпесептеледі, тірітіндердіэнергияменқамтамасызетеді.

Адам ағзасындағы қандағы глюкозаның керекті мөлшері

(100 мг % шамасында) гликогеннің синтезі мен ыдырауы арқылы тұрақтандырылады.

Өндірісте Глюкоза крахмалды гидролиздеу арқылы алынады.

Көмірсулар – химиялық құрамы Сm(H2O)n  яғни көмірсутек+су, аты осыдан шыққан) формуласымен өрнектелетін табиғи органикалық қосылыстар класы.

Глюкозаныңтабиғаттатүзілуі мен алынуы

1. Табиғатта глюкоза фотосинтез реакциясынәтижесіндетүзіледі.

2. Қанттызаттарды, еңалғаш А.М. Бутлеров (1861 ж.) кальций гидроксидіқатысындаформальдегидтенсинтездеді

3. Өнеркәсіпте глюкозаны, негізінен, полисахаридтерді (крахмалды немесе целлюлозаны) гидролиздеп алады:

Физикалық қасиеттері

Түссіз, қаттыкристалдызат, дәмітәтті, судажақсыериді.

Химиялық қасиеттері

Глюкоза құрамында альдегид тобы бар көпатомды спирт болғандықтан, альдегидтергежәнекөпатомдыспирттергетәнекіжақтықасиеткөрсетеді.

Альдегид тобына тән реакциялары.

1. Глюкоза жақсы тотықсыздандырғыш, жұмсақ тотықтырғыштардың әсерінен, мысалы, күміс оксидінің аммиактағы ерітіндісімен альдегид тобығана тотығып, глюкон қышқылына айналады:

Глюкозаның Ag₂O- ды мен реакциясы “күміс айна” реакциясын береді, альдегидерге тән қасиеті.

2. Мыс (II) гидроксидімен қыздырғанда, альдегид тобы тотығып, карбоксил тобына айналады және мыс (І) оксидінің қызыл түсті тұнбасы түзіледі:

3.Глюкозаның альдегид тобытотықсыздануреакциясына да түседі. Катализаторқатысындасутекпентотықсызданғанда, глюкоза алтыатомды спирт - сорбит түзеді:

Глюкозаның маңызы, қолданылуы

Глюкоза адамағзасындазаталмасупроцесінеқатысады. Тамақарқылықабылданған крахмал, қантсияқтыкүрделікөмірсуларферменттердіңәсерінен ас қорытужолдарындаглюкозағаыдырайды. Адам ағзасындаглюкозаныңнегізгібөлігі энергия қорыретіндежұмсалады . Тірі ағза клеткаларында глюкоза оттекпен бірнеше саты арқылы біртіндеп тотығады. Нәтижесінде, фотосинтез процесіндесіңірілген энергия бөлінеді:

С₆Н1₂О₆+ 6О₂ → 6СО₂ + 6Н₂О + Q

Глюкоза ағзадаоңайқорытылып энергия бөлетіндіктенденсаулықтынығайтатын дәріретінде медицинада қолданады. Кондитер өнеркәсібінде (мармелад, печенье, карамель, күлшенандаржасағанда), мата өңдегенде пайдаланылады. Тотықсыздандырғыш қасиетіне байланысты айна және шырша ойыншықтарын жасағанда қолданады.Глюкоза — бағалы қоректікзат. Глюкоза жүзімнің және басқа өсімдіктердің шырынындаболады. Оның қалдықтарынан өте маңызды полисахаридтер (целлюлоза мен крахмал) түзіледі. Глюкозаның сүтқышқыл дықашу процесінің ауыл шаруашылығын дамаңызы зор.

Мысалы, сүтқышқылдыашуарқылыайран, сүзбе, қаймақ, т.б. сүтөнімдеріналады. Капуста тұздағанда немесе шөпті сүрлемге салғанда, реакция нәтижесінде түзілген сүтқышқылықышқылдык қасиет көрсетіп, өнімдішіруден қорғайды. Глюкозаның спирттік ашуы да практикада, мысалы, сыра жасағанда қолданылады.

Активити 1 Химиялық диктант.

1. Моносахаридтер ..................... қарапайым қантты заттар. 

2. Қантты заттарды, ең алғаш рет .............. 1861 ж. кальций гидрооксиді қатысында .................... гидролиздеп алды.

3. Ашытқы ферменті әсерінен ашып, ............. этанол түзіледі.

4. …................ –жеміс қанты деп атайды.

5. Көмірсулардың жалпы формуласы………………………

6. Дисахаридтер ............... , моносахаридтердің .... молекуласына ыдырайды. .......... - сүт қантты.

7.Глюкоза ……….. - крахмалды өндірісте ………… ерітіндісінде қайнатып алу.

8. Сахарозаны балқытып қатырса ............ мөлдір масса түзіледі.

9. Глюкоза артық мөлшерде ............. айналып, ........... қор болып жиналады.

10. Глюкоза адам организмінде …………… процесіне қатысады.

Дескриптор:

-глюкозаның молекулалық құрылысын және оның көпатомды спирттерге тән қасиеттерін сипаттай алады.

-глюкозаның химиялық қасиеттерін талдай алады.

Сергіту жаттығуы.

Есеп шығару: Глюкозаның тотығу реакциясының термохимиялық теңдеуі 

С₆Н₁₂О₆ + 6О₂→ 6СО₂ + 6Н₂О+ 2926 кДж егер 731,5 кДж жылу бөлінген болса, жұмсалған отегінің (қ.ж.) көлемі ?

Шешуі:

С6Н₁₂О₆ + 6О₂ → 6СО₂ + 6Н₂О + 2926 кДж

V(О₂) =  134,4 л/моль

х л О₂   —— 731,5 кДж

34,4 л О₂ —- 2926 кДж Дескриптор:

Есептер мен жаттығуларды өз бетімен орындай алады.

Рефлексия әдісі «Сабақта өзіңді бағала»

Оқушыларға жеке карточкалар беріледі, карточкалардағы сөйлемдердің астын сызу арқылы оқушы сабаққа қатысын, не үйренгенін білеміз.

Сабақ Сабақта Қорытынды

1.Қызықты Жұмыстандым Түсіндім

2. Қызықты емес Демалдым Мән бермедім

3. Бұрынғыдан

көп нәрсе үйрендім Басқаларға көмектестім Түсінбедім

Үй тапсырмасы

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Бағалау – оқушылардыңматериалдымеңгерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлайсыз?

Денсаулықжәнеқауіпсіздіктехникасыныңсақталуы

Барлық оқушылар:

Көптеген оқушылар:

Кейбір оқушылар:

Оқушылардың оқу жетістігін бағалау үшін олардың берілген сұрақтар мен тапсырмаларға жұрыс және анық жауап беруі, практикалық жұмысты сауатты орындауы басты назарда болады. Сондай-ақ олар өз ойларын ашық түрде жеткізе алулары керек.

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын

Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлу қажет.