Аминдердің алынуы. Галогеналкандардың нуклеофильді орынбасу реакциялары. Химия, 11 сынып, презентация.

Оқушылардан сұралатын сұрақтар мен тапсырмалар:

Сутектік байланыс дегеніміз не?

2. Аминдердің қайнау температуралары салыстырмалы түрде қандай сән көрсетеді?

3. Аминдер суда қалай ериді?

4. Аминдердің негіздік қасиет көрсетуіне құрысындағы қандай бөлігі себеп болады?

5. Аминдердің әлсіз негіздік қасиет көрсету себебі неде?

ІІ деңгейлі тапсырмалар (қолдану): (Б)

1. Тізбектің ұзындығын арттырған сайын біріншілік аминдердің қайнау температурасы қалай өзгереді? Себебі неде?

2. Үшіншілік аминдер қалайша сутектік байналысқа түсе алады?

3. Көмірсутектер тізбегі ұзаққа созылған сайын аминдердің суда ерігіштігі қалай өзгереді? Себебін түсіндіріңіз.

4. Льюис теориясы бойынша негіздер дегеніміз не?

5. Брёнстед-Лоури теориясы бойынша негіздер дегеніміз не?

Бүгінгі сабақтың оқу мақсаты:

11.5.1.5 галогеналкандардың нуклеофильді орынбасу реакциялары арқылы аминдердің түзілу механизмін сипаттау;

Сабақтың мақсаттары анықталады (мүмкін болатын сабақтың мақсаттары):

1. Галогеналкандар дегеніміз не?

2. Нуклеофиль дегеніміз не?

3. Нуклеофильдерге қандай қосылыстар жатады?

4. Аминдердің галогеноалкандармен реакциясы қандай механизм арқылы жүреді?

5. Галогеналкандардың нуклеофильді орынбасу реакцияларын механизмін көрсете отырып жазу.

Сабақтың тақырыбы:

Амнндердің алынуы. Галогеналкандардың нуклеофильді орынбасу реакциялары.

ҚОСЫМША №1

Менде бір электрон жұбы бар, мен оны жаңа байланыс түзу үшін қолдана аламын. Мен электроны аз аймаққа шабуылдай аламын (+ немесе d+).

ҚОСЫМША №2

ҚОСЫМША №3

Неліктен аминдер нуклеофил рөлін атқарады?

Нуклеофиль дегеніміз - басқа молекула немесе ионның оң зарядталған немесе шамалы оң зарядталған бөлігін өзіне тартып, содан кейін шабуыл жасайды.

Барлық аминдер құрамында электртерістілігі жоғары азот атомында белсенді электрон жұбы болады. Дәл осы электрондар басқа молекулалардың немесе иондардың оң зарядталған бөліктеріне тартылады.

ҚОСЫМША №4

Біріншілік аминдердің галогеноалкандармен реакциясы

Сіз бұл өте күрделі реакцияларды қыздыру арқылы жүргізесіз, және осы кезде өнімдер қоспасы түзілуі мүмкін. Қыздыру кезінде күрделі реакциялар сериясы орын алады. Мүмкін болатын реакция өнімдеріне екінші және үшінші деңгейлі аминдер мен олардың тұздары, төртінші аммоний тұздары жатады.

Екіншілік аминдерді олардың тұздарынан алу

Біріңші кезеңде сіз екіншілік аминдердің тұзын аласыз. Мысалы, сіз этиламин мен бромэтанды әрекеттестірсеңіз сәйкесінше диэтиламмоний бромиді түзіледі.

Қоспада артық этиламин болған жағдайда қайтымды реакция жүре бастайды. Этиламин диэтиламмоный ионынан сутекті жоя бастайды, нәтижесінде екіншілік диэтиламин түзіледі

ҚОСЫМША №5

Нуклеофиль дегеніміз не?

2. Нуклеофильдерге 3 мысал келтіріңіз.

3. Диэтиламмоний бромидінің формуласын жазыңыз.

Сабақты бекіту

1. Галогеналкандарды нуклеофильді орынбасу реакциялары қыздыру арқылы жүргізіледі. Осы кезде түзілуі мүмкін өнімдерді атаңыз.

2. Этиламин мен бромэтанды әрекеттесу реакция теңдеуін жазыңыз.

3. Екіншілік аминдер өздерінің тұздарынан алынады. Осы реакция теңдеуін механизмін көрсете отырып жазыңыз.

Үй тапсырмасы:

Оқу мақсатына сай үлестірме тапсырмаларды орындап келу;

Қосымша №6

https://www.chemguide.co.uk/organicprops/amines/nucleophile.html#top

https://www.scisheets.co.uk/

http://www.knockhardy.org.uk/