Кремний және оның қосылыстары. Химия, 9 сынып, презентация.

Бөлім:

Оқу мақсаттары

9.2.1.24 кремнийдің қолданылу аймағын және оның жартылай өткізгіш ретінде қолданылуын түсіндіру;

9.1.4.8 кремний, оның диоксиді мен карбидіндегі химиялық байланыс түрін және кристалдық тор түрін сипаттау;

9.2.1.25 кремний мен оның қосылыстарының негізгі химиялық қасиеттерін сипаттау және реакция теңдеулерін құрастыру

Бағалау критерийлері:

Оқушы мақсатқа жетті, егер:

Кремнийдің қолдану аясын айта алады;

Кремнийдің жартылай өткізгіш ретінде қолданылуын түсіндіре алады;

Кремний, оның диоксиді мен карбидінің кристалдық торын анықтайды және модельдейді;

Кремнийді сипаттайтын химиялық реакция теңдеулерін жазады;

Кремнийдің, оның қосылыстарының оксиді мен карбидінің химиялық қасиеттерін атайды.

Si

30,9738

Р

S

32,064

Сера

16

Cl

17

Al

13

Алюминий

26,982

I

10

Периоды

Ряды

Д.И.Менделеевтің химиялық элементтердің периодты кестесі

39,948

24,312

22,989

He

6,939

Литий

4

1

Li

N

3

15,9994

18,9984

Бор

10,811

Углерод

F

10

Неон

9

Фтор

Кремний орналасқан өңірді тап

I

10

Периоды

Қатар

Д.И.Менделеевтің химиялық элементтердің периодты кестесі

Кремний

Кремнийлі қоспалы минералдар

Кремнийдің табиғатта кездесуі бойынша қорытынды жасаңыз.

Кремнезем SiO2

Ортоклаз K2O∙Al2O3∙6SiO2

Альбит Na2O∙Al2O3∙6SiO2

Анортит CaO∙Al2O3∙2SiO2

Тальк MgO∙4SiO2∙H2O

Лунный грунт – 40% SiO2

Тасты метеориттер– 20% SiO2

Кремний

Қолданылуы:

Кремнийде химиялық байланыстың қандай типі және кристалдық тордың қандай түрі тән?

Кремнийдің кристалды торы

Кремнийдің құрылысы алмаздың құрылысына ұқсас. Кремнийдің кристал торында әрбір атом басқа көрші төрт атомдармен қоршалған және олар ковалентті байланыс пен байланысқан. Бұл алмаздағы көміртек атомдарының арасындағы байланысқа қарағанда едәуір әлсіз.

Кремнийдің кристалдарындағы ковалентті байланыстардың біршама бөлігі қалыпты температураның өзінде бұзыла бастайды

Техникада қолданылған алғашқы жартылай өткiзгiштiк материал селен болды. Қазiргi уақытта жиi қолданылатын материалдар кремний, германий, селен болып табылады. Бұл заттар элементар жартылай өткiзгiштерге, яғни Менделеев периодтық кестесінің элементiне жататын жартылай өткiзгiштерге жатады.

Суретті зерделеп, кремнийдің қолдану саласын аңықта

«Кремнийдің жартылай өткізгіштік қасиеті бойынша қолдану саласы» тақырыбында бейне-фильмды көріп, сұрақтарға жауап беріңіздер.

https://twig-bilim.kz/kz/film/diodes-and-transistors

a. Электр өткізгіштігі өткізгіш пен оқшаулағыш арасында болатын материал қалай аталады ?

b. Не себептен жартылай өткізгіштер заманауи электрониканың негізі болып саналады ?

Суретте қандай заттар көрсетілген?

Жұппен зерттеу. Модельдеу

Тапсырма:

1. Кремнийдің кристалдық тор моделін құрастырығыңыздар

2. ***Алмаз, кремний диоксиды мен кремний карбидінің кристалдық торларын құрастырып салыстырыңыздар

3. Жұмыс нәтижесін тұжырымдаңыздар

Кремний

Кремнийдің химиялық белсенділігі төмен, себебі кристалдық торы берік.

Кремний диоксидінің химиялық қасиеттері

SiO2 –қышқылдық оксид, суда ерімейді.

Кремний диоксиді SiO2 сумен әрекеттеспейді.

Қышқылды оксид және қышқылдарға төзімді, бірақ фторсутегісімен реакцияға түседі:

SiO2 + 4HF = SiF4 + 2H2O

Осы реакция шыны өңдірісінде кеңінен пайдаланады.

Сілтілермен әрекеттеседі.

SiO2 + 4 NaOH = Na4SiO4 + 2H2O

Негізді оксидтермен әрекеттеседі.

SiO2 + CaO = CaSiO3

Кремний карбидінің химиялық қасиеттері

SiC + 2H2O=SiO2 + CH4 

SiC + 2Cl2 = SiCl4 + C  100оС; 

Кремний карбиді қиын балқиды (tпл =2830°С). Радиацияға, химиялық және жылулық тұрақтылығы жоғары.

Қалыптастырушы жұмыс...

Үй жұмысы

1. Сабақ материалын білу

2. Мини-проект дайындау:

«Кремний және оның қосылыстарының қолданысы».

Проект критерийі:

Құрамы (3-4слайд, текст аз, схема, сурет және кестелердің болуы шарт)

Шығармашылық пен креативтілік

Көрнектілік пен дизайн

Қызықты фактілер