О.Бөкей «Тортай мінер ақбоз ат» әңгімесі. Қазақ әдебиеті, 6 сынып, дидактикалық материал.

Мұғалімге арналған қосымша ақпарат

Зымыран сұрақтар1. «Әңгіменің кейіпкерлерін атаңыз» (Ораз, Тортай)2. «Әңгімеде қандай кітап айтылады?» («Аласталған Алитет»)3. «Ауыл қайда орналасқан?» (Салықсалғанның иығында)4. «Тортай ақ боз атқа міне алды ма?» (жоқ)5. «Басқа балалардан Тортай несімен ерекшеленеді?» (Таңертеңнен кешке дейін бас алмай кітап оқи беретін. Қолына не тисе, соны талғамсыз оқитын) 6. «Тортайдың арманы қандай?». (кітап жазып, жазушы болу)7. «Әңгімеде қай жылғы оқиға баяндалады?» (соғыстан кейінгі)8. Тортайдың түсіндегі арғымаққа айналған қандай мал? (көк өгіз)9. Ораш оқуға кетерде Тортай оған не сыйлады? (кітап)

 Оқу-әдiстемелiк кешеннiң бiр бөлiгi ретiнде көрнекiлiк құралдары пән мазмұнының, ұйымдастырылуының, оқу әдiстемесi мен оқу-тәрбие жүйесiнiң бiртұтастығын талап етедi.

 “Көрнекiлiк құралдары” ұғымының мазмұны психологиялық және педагогикалық әдебиеттерде әр түрлi сипатта берiледi. “Көрнекiлiк” деген терминнiң өзi “көру” етiстiгiнен шықса да, қазiргi кезде ол әр түрлi сезiм мүшелерi арқылы әсер ету дегендi бiлдiредi. 

 Педагогикалық сөздiкте “көрнекiлiк”-оқушылардың тiкелей қабылдауындағы нақты бейнелерде қалыптасатын оқытуға негiзделген дидактикалық ұстаным” деген анықтама берiлген. Студент санасында көрнекiлiк бейнелердi қалыптастырудың құралдары ретiнде мектепте әр түрлi оқу жабдықтары қолданылады. Қоршаған ортаның түрлi заттары мен құбылыстары көрнекiлiк құралдары ретiнде маңызға ие. Мәселен, Л.И.Фридман, Л.Я.Зорина, И.Нұғыманов, К.Жүнiсова және т.б. көптеген педагогтар көрнекiлiкке қатысты өз ойларын бередi. Мәселен, Л.И.Фридман көрнекiлiк құралы модельдерiн заттық және идеалды деп жiктейдi. Көрнекiлiк сабақтың кез келген тұсында қолданыла бередi, ең бастысы мазмұнды және эстетикалық талапқа сай болуы керек. Көрнекiлiктер есту және көру көрнекiлiктерi болып жiктеледi. 

Әдебиет сабағында көрнекіліктің бірнеше түрге жіктеуге болады:

1. Көру көрнекіліктері. Оған сызба, үлестірмелі кеспе қағаздар, оқулық, кітаптар, буклеттер,экранды және техникалық құралдар жатады.

2. Есту көрнекіліктері. Оған техникалық құрал түрлері, қосымша материалдардан алынған әңгімелеу жатады.

3. Көру, есту көрнекіліктерінің екеуіне жататын – кино, телехабарлар оқу фильмдері де көрнекіліктердің маңызды бір саласы болып есептелінеді.

 Көрнекі құралдардың қолдану тиімділігі жоғары болғаны жөн. Ол тек сабақты сырт түрлендіру рөлін атқармай, мұғалімнің беретін ақпаратын еселеп, көрнекті түрде жеткізе алатын тірек болуға тиіс. Алдымен, көрнекілік оқушыға эстетикалық әсерлілігі, мазмұндылығы тұрғысынан ықпал етуі керек. Әр сабақта көрнекілікті пайдаланудың реті, көлемі сақталуға тиіс.