Аррениус және Бренстед-Лоури теориясы. Химия, 11 сынып, сабақ жоспары.

«Бекітемін»

ӘБ меңгерушісі

Мектеп:

Оқытушы:

Уақыты:

Сынып 11

Бөлім:

11.D: Қышқылдар мен негіздердің сулы ерітінділері

Сабақтың тақырыбы

Аррениус және Бренстед-Лоури теориясы

Оқу мақсаты

Бағалау критерийлері

 Сабақтың мақсаты

 Тілдік мақсаттар

Алдыңғы білім және дағды

Жоспарланған сабақ кезеңі

Сабақтағы жоспарланған іс-шаралар

Ресурстар

5 минут

8 мин

• Сәлемдесу.
• Оқушылардың сабақтың мақсатымен таныстыру, талқылау.
• Қышқыл/негіз сызбаларын көрсету

• Оқушылар осы тақырыпта және жалпы тарауда не оқытылатыны туралы болжамдар жасайды.
• Болжамдар талқыланады.
• Сабаққа дайындық.
• Сабақтың тақырыбы. Сабақтың мақсаты мен міндеттері.
• Сыныппен жұмыс.

АКТУАЛИЗАЦИЯ 1: ТЕҢДЕУЛЕР ЖӘНЕ АНЫҚТАМАЛАР

• Оқушылар реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде жазады.
• Бірнеше оқушы тақтаға теңдеулер жазады, ал басқалары жұмысты тексереді және бағалайды, қажет болған жағдайда түзетуді ұсынады.

H₃PO₄+LiOH

Cu(OH)₂+HCl

HNO₃+Al(OH)₃

H₂S+KOH

• Оқушылардан теңдеулерде заттардың қайсысы негіз болатынын және қайсысы қышқылдық қасиеттер көрсететін анықтаулары сұралады.
• Қажет болса, себептерді бүкіл сыныппен немесе қалғандары келесі тапсырманы орындап жатқан уақытта жеке оқушылармен талқыланады.
• Бүгінгі тақырыпта оқушылар қышқылдар мен негіздердің табиғатын зерттейтіні туралы айтылады.
• Екі тақта таңдалады. Біріншісінде «Аррениус теориясы», екіншісінде «Бренстед-Лоури теориясы». Сабақ барысында, олардың әрқайсысы туралы маңызды аспектілер немесе сөз тіркестері жазып алынады немесе оқушылардан сұралады.

АКТУАЛИЗАЦИЯ 2: АНЫҚТАМА: АРРЕНИУС ТЕОРИЯСЫ ДЕГЕН НЕ?

• Оқушылардан Аррениус протолиттік теориясы туралы не білетіндері сұралады.
• Оқушыларға Аррениус теориясының тағы бір атауы - электролиттік ыдырау теориясы екені еске салынады.
• Оқушылар тұжырымдарды толықтырады.

Қышқылдар бұл ...

Негіздер бұл ...

Сілтілер бұл ...

• Оқушылардың қателері түзетілмейді, оларға болжамдарды дәптерлеріне жазу ұсынылады. Жауаптары кейінірек тексерілетіні айтылады.
• Осы уақытта қосымша көмекке мұқтаж оқушыларды анықтауға болады.

Презентация

5 мин

5 мин

5 мин

5 min

5 min

1-жаттығу: АРРЕНИУС ТЕОРИЯСЫ БОЙЫНША TRUE/FALSE

• Аррениус теориясы туралы тұжырымдардың тізімі көрсетіледі.
• Жұптасып, оқушылар қай тұжырымның дұрыс немесе бұрыс екенін анықтайды.
• Оқушылармен маңызды сөздер тақтаға жазылады.
• Оқушылар жауаптарын бір-бірімен талқылайды. Қажет болса, жауаптар тексеріледі.
• Жаттығу соңында қай мәлімдемелер қиын болғаны сұралады. Тиісті түсіндірулер беріледі.
• Сабақтың басында проблемалары болған оқушыларға назар аударылады. Оларды қолдау көрсетіледі.
• Соңында, оқушылардан өзектендіру кезеңіндегі тұжырымдамаларды тексеру сұралады.

Жауаптары: 1.3.5.7 False

2.4.6 True

2-жаттығу: БРЕНСТЕД-ЛОУРИ ТЕОРИЯСЫ

• Оқушыларға мәтін таратылады. Мәтінмен танысуға уақыт беріледі.
• Оқушыларға мәтін туралы түсінік берілмейді. Бұл оқушылардың пікірталас кезінде Бренстед-Лоури теориясы туралы түсініктері болуы үшін қажет. Кейбір оқушыларға бағыттаушы сұрақтар қоюға болады.

3-жаттығу: ДОНОР ЖӘНЕ АКЦЕПТОР

• Оқушыларға 4 сатыда қышқыл немесе негізді анықтай алатындығы айтылады.
• Біріншіден, ерітіндідегі қандай заттар протондарды бере алатынын анықтау керек.
• Тұз қышқылы мен су реакциясы мысалмен көрсетіледі. Қажет болған жағдайда, осы кезеңге толығырақ тоқталынады. Оқушыларға түйіскен жұптарды қалай анықтау керектігі көрсетіледі.
• Оқушылар тапсырмаларды жеке орындайды.

Тапсырма:

Бренстед-Лоури теориясы бойынша келесі қышқылдармен түйіскен негіздерді анықтаңыз.

HBr

HNO₃

H₂SO₄

HSO₄^-

HS^-

Бренстед-Лоури теориясы бойынша келесі негіздермен түйіскен қышқылдарды анықтаңыз.

F^-

HS^-

CO₃^2-

HSO₄^-

H₂O

NH₃

• Оқушылар тапсырманы тақтада және дәптерлерінде орындайды. Орындалған тапсырмалар бойынша кері байланыс беріледі.
• Егер барлық оқушылар мақсатты игергенін байқалса, жаттығуды ертерек аяқтауға болады.
• Жаттығу соңында кез-келген қышқыл мен негіз реакциясы көрсетіледі.
• Оқушылар протонның доноры қандай зат екенін анықтайды.

4-жаттығу: ҚЫШҚЫЛ ЖӘНЕ НЕГІЗ

• 2-кезең. Оқушылар түйіскен жұптарды анықтайды.
• 3-кезең. Протон донорларын анықтайды. Формула бойынша тек түйісетін жұптарды анықтау мүмкін емес екенін ескеріңіз.
• 4-кезең. Студенттер түйіскен жұптарды жұптарды өздері анықтайды.

5-жаттығу: Реакция теңдеулерін құру

• Оқушылар тапсырманы орындайды

Ұсынылған реакция теңдеулерінің әрқайсысы үшін асты сызылған заттың (қышқыл немесе негіз) қалай әрекет ететінін анықтаңыз

Br^-+HSO₄^- →HBr +SO₄^2-

H₂SO₄+HNO₃→HSO₄^-+H₂NO₃⁺

NH₃+H₂O→NH₄⁺+OH^-

Үй тапсырмасы

• Үй тапсырмасын орындау жолдары талқыланады.

Қосымша 1

https://www.gceguide.xyz/files/e-books/a-level/Cambridge%20International%20AS%20and%20A%20Level%20Chemistry.pdf

124-125-б. (133-134)

Презентация

Қосымша 4

Презентация

Үлестірмелі материалдар

2 мин

Рефлексия

Сабақтың мақсаты орындалған тапсырмалармен салыстырылады. Кейбір оқушыларға өз ойларын айтуға мүмкіндік беріледі.

Сабақты қорытындылау.