Химиялық байланыс түрінің біртұтас электронды табиғаты Ковалентті байланыстың донорлы- акцепторлы механизммен түзілуі. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары, 1 сабақ.

Сабақтың тақырыбы

1 сабақ

Химиялық байланыс түрінің біртұтас электронды табиғаты

Ковалентті байланыстың донорлы- акцепторлы механизммен түзілуі

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

• донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру

Оқыту мақсаттары

Донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру

Бағалау критерийлері

Тілдік мақсаттар

Байланыстың түзілу механизмін сипаттайды және түсіндіреді

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

Валентті электрондар тотығу дәрежесіне ...... дәрежесіне теңдеседі.

Байланыстың түзілуі ….. есебінен түзіледі.

Байланыс полярлығы….

.....донор болып табылады

....... акцептор болып табылады

Құндылықтарды дарыту

Жеке, жұптық және сыныппен бірлесе жұмыс орындау, сыныптастарымен өзара талқылау ұйымдастыру және бағалау оқушылардың Ынтымақтастық, достастық қарым-қатынастарын нығайтуға ықпал етеді. Ашықтық өзін еркін ұстауға, өз ой-пікірін еркін жеткізе білуге үйретеді, қорытындылау барысында Өмір бойы білім алу құндылықтары көрініс алады.

Пән аралық байланыстар

Математикамен, физикамен байланыстыра отырып Химиялық байланыс түрінің біртұтас электронды табиғатын, Ковалентті байланыстың донорлы- акцепторлы механизммен түзілуін түсіндіру, молекулалар үшін «айқыштар мен нүктелер» диаграммаларын салу, ковалентті байланыстың түзілу жағдайын талдау, тапсырмалар орындау

АКТ қолдану дағдылары

Сабақта көрсетілім жасау, ғаламтордан қосымша ақпараттар алу оқушылардың АКТ дағдыларын дамытады.

Бастапқы білім

7.3В Химиялық элементтердің периодтық кестесі

8.1А Атомдағы электрондар қозғалысы

8.3С Бейорганикалық қосылыстың негізгі кластары. Генетикалық байланыс.

9.1С Химиялық элементтердің периодтық жүйесі

10.1A Атом құрылысы

Сабақ

тың жоспар

ланған кезеңдері

Сабақтың басы

Сәлемдесу

Түгелдеу

Үй тапсырмасын тексеру және кері байланыс беру

Жаңғырту

Оқу мақсатын баяндау

(С)–бүкіл сыныпты оқыту әдісі

Сұрақтарға талқылаулар ұйымдастыру:

- Периодтық заңның Д.И.Менделеев берген және заманауи анықтамаларын айтыңыз

- Периодтық заңның физикалық мәндерін түсіндіріңіз

- Валенттілік және атомның тотығу дәрежесі ұғымдарының физикалық мәндерін түсіндіріңіз

- Химиялық элемент атомдарының қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын сипаттаңыз

- Период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық – негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіріңіз

- Периодтық кестеде орналасуы бойынша химиялық элементтердің және олардың қосылыстарының қасиеттерін болжаңыз

(Б)-бағалау

• донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру

Периодтық кестелер

Сабақтың ортасы

М–мұғалімнің түсіндіруі

Байланыс түзілудің бір тәсілі - бұл бір атомның орбитальдарында жұптасқан электрондардың болуы, ал басқа атомда бос орбитальдың болуы, нәтижесінде екі атомға ортақ электрон жұбы арқылы байланыс түзіледі. Бұл әдіс донорлы-акцепторлы, ал байланыс донорлы-акцепторлы байланыс деп аталады.

Электрон берген бөлшек /атом, ион, молекула/-донор, бос орбитальды бөлшек-акцептор д. а.

Мысалы: сутегінің молекуласы ковалентті және донорлы-акцепторлы байланыстар арқылы түзіледі:

(СН₄, NH₃, NH₄⁺, Н₂О немесе Н₃О⁺ )

Сыни тұрғыдан ойлануды қажет ететін тапсырмалар беру

Оқу мақсатына қайта оралу

(Ж)-жеке жұмыс

Cl₂, HCl, H₂O, H₃O⁺ , NH₄⁺ молекулаларының алмасу механизмі бойынша түзілген ковалентті байланысты молекулалар үшін «айқыштар мен нүктелер» диаграммаларын құрастыру:

(Б)-бағалау

(Жж)-жұптық жұмыс

Алмасу және донорлы –акцепторлы механизм бойынша ковалентті байланыстың түзілу жағдайын талдау

(Ж)-жеке жұмыс

1. Молекулаларды байланыс ұзындығының артуы бойынша орналастыру:

HCl, HF, HBr, HI, PH₃ AsH₃ NH₃.

(Б) –бағалау

(Ж)-жеке жұмыс

2. Берілген заттардың түзілу механизмін (алмасу және донорлы –акцепторлы) анықтау:

H₂S, KCl, O₂, Na₂S, Na₂O, N₂, NH₃, CH₄, BaF₂, LiCl, CCl₄, F₂.

(Б) –бағалау

(С)–бүкіл сыныпты оқыту әдісі

Терминдермен жұмыс

• донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру

Молекула пішіндері бейнеленген пайдалы диаграммалар

http://him.1september.ru/article.php?ID=200301404

http://hemi.nsu.ru/ucheb136.htm

Ковалентті байланыс қасиеттері /мәтінді құжат/:

http://orgchem.ru/chem1/P3_221.htm

Ковалентті полюсті байланыс /бейнесабақ/ https://www.youtube.com/watch?v=sYiTSsalUjk

Ковалентті байланыс тақырыбы бойынша тапсырмалар /берілген тақырып бойынша сұрақтар таңдау/:

http://online-tusa.com/itasks/268_0_0

Сабақтың соңы

Кері байланыс жасау

Үй тапсырмасын беру

Сабақ барысында іс-әрекеттер арқылы оқу мақсатына сәйкес меңгерген білімді және өзіндік ой-пікірін білдіру «Басбармақпен ишара жасау»

Түсіндім: басбармақ жоғары

Түсінбедім: басбармақ төмен

Менің ой-пікірім: ........................................................................

• 10 сынып оқулығынан «Химиялық байланыс түрінің біртұтас электронды табиғаты», «Ковалентті байланыстың донорлы- акцепторлы механизммен түзілуі» тақырыптарын оқу
• Тақырып соңында берілген жаттығуларды орындау, есептерді шығару

Стикерлер

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

(С)–бүкіл сыныпты оқыту әдісі

(Жж)-жұптық жұмыс

(Ж)-жеке жұмыс

Сабақтың бастапқы бөліміндегі ұйымдастыру сәті және сабақтың ортаңғы, соңғы бөлімдеріндегі белсенді іс-әрекеттер барысында оқу кабинетіндегі оқушылардың денсаулығы мен қауіпсіздік техникасының ережелері мұхият сақталады.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?

Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?