Трофикалық деңгейлер. Қарым-қатынас түрлері. Биология, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 11.4А Биосфера, экожүйе, популяция

Мектеп: Алматы ФМБ НЗМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 11____

Трофикалық деңгейлер. Қарым-қатынас түрлері.

11.3.1.2 – Экожүйелердегі трофикалық деңгейлердің сызбасын қалыптастыру

Бағалау критерийлері

Оқушылар:

• Трофикалық деңгейлер туралы түсінікті тұжырымдайды;
• Қуат тізбектері бойынша энергияның өту заңдылықтарын түсіндіреді;
• Әр түрлі тірі организмдердің өзара іс-қимыл түрлерін атайды;
• Симбиозды, бейтараптылықты және антибиозды сипаттайды;
• Комбинация белгілері бойынша тірі организмдердің әсер ету дәрежесі мен өзара әрекеттесу түрін анықтайды;
• Әрбір өзара іс-қимыл түрі үшін екі мысал келтіреді.

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар симбиозды, бейтараптылықты және антибиозды жазбаша сипаттайды және салыстырады.

Пәнге қатысты лексика мен терминология: Қоректік (трофикалық) тізбегі, продуценттер, консументтер, редуценттер, трофикалық деңгей, энергия ағыны және заттар, энергияның өту ережесі, өзара қарым-қатынас түрлері (өзара іс-қимыл), симбиоз, мутуализм, ағын операция, коменсализм, пәтершілік, нейтрализм, антибиоз, аменсализм, бәсекелестік, түрішілік және түраралық бәсекелестік, жыртқыштық, паразитизм.

Диалог құруға / жазылымға қажетті сөздер топтамасы:

Трофикалық деңгейлер бұл …

Екі түр арасында байқалатын өзара қатынас түрін ….. деп атайды.

Бастапқы білім

Биосфера және экожүйе: 7, 9 сыныптар.

Қоректік тізбектер: 7 сынып.

Биосфера, экожүйе, популяция: 8 сынып.

Эволюциялық даму және селекция негіздері: 10 сынып.

Тірі ағзалардың алуан түрлілігі: 9, 10 сыныптар.

Сабақ барысы

Жоспарланған іс-әрекеттер

• Жоспарланған іс-әрекеттер. Амандасу.

2 . Шақыру (сабақ тақырыбын қалыптастыру үшін). Оқушыларға талқылауға және сұраққа жауап беруге видео беріледі:

- Мына организмдерді қандай қарым-қатынастар байланыстырады? (Қоректік /трофикалық)

Мұғалім: Экожүйедегі барлық ағзалар әртүрлі қатынастармен байланысты. Бірақ трофикалық байланыстар ең маңызды. Содан кейін мұғалім оқушыларға сабақ тақырыбын, оқыту мақсатын хабарлайды. Оқушылар тақырыпты ескере отырып бағалау мақсаттарын анықтайды.

3. Мұғалім алдымен электронды тақтада тағам тізбегінің сызбасын көрсетеді, содан кейін жекелеген оқушылардан сұрақтарға жауап беруді сұрайды:

- Қоректік (трофикалық) тізбектер дегеніміз не?

- Трофикалық деңгей дегеніміз не?

- Экожүйеде қандай функционалдық топтар бөлінеді?

- Қоректік тізбекте қанша трофикалық деңгейлер?

- Осы экожүйеде ұсынылған трофикалық деңгейлерді сипаттаңыз?1-ші трофикалық деңгей? 2-ші? 3-ші?

4. Оқушыларға талқылауға келесі сұрақтар беріледі (миға шабуылы): 3-4 мин

- Бұл ағзалар арасындағы қарым-қатынас қандай?

- Симбиотикалық қарым-қатынасты атаңыз?

- Антибиотикалық?

- Нейтрализмге қандай қатынастар жатады?

5. Топтық жұмыс. Мәтіндік ақпаратты талдау. (ДЖИГСО әдісі). (орындалу уақыты 15 минуттан аспайды).

1. Мұғалім сыныпты 4 адамнан топтарға бөледі;

2. Мәтін 4 бөлікке бөлінген. Топтағы әрбір оқушы мәтіннің бір бөлігін алады және оны оқиды.

3. Содан кейін оқушылар бірлесіп талқылап, топтағы А3 кестесін толтырады.

4. Осыдан кейін оқушылар топтар арасында өз кестелерімен алмасады (4 минуттан артық емес)

Тапсырманы аяқтағаннан кейін оқушылар бір-бірін бағалау критерийлері негізінде бағалайды:

Бағалау критерийлері:

1. Өзара қарым-қатынастың келесі түрлері сипатталған:

1) Симбиоз: а) мутуализм, б) протокооперация және В) комменсализм

2) Нейтрализм;

3) Антибиоз: а) Аменсализм, б) Бәсекелестік (ішкі, түраралық), в) жыртқыштық және Г)Паразитизм;

2. Әрбір өзара қарым-қатынас түрі үшін кемінде екі мысал келтірілген.

5.Мұғалім жұмыстың орындалуын қадағалайды, зерттеу тақырыбы бойынша сұрақтар болған жағдайда ескертпелер жасайды, өзара қарым-қатынастың әртүрлі түрлерінің тиісті бейнесін/бейнелерін түсіндіреді және көрсетеді.

7. Қорытынды: Активити. (орындалу уақыты-9 мин). Мұғалім тапсырманы электрондық тақтада көрсетеді және жекелеген оқушылардан комбинация белгілері бойынша тірі ағзалардың әсер ету дәрежесі мен өзара қарым- қатынас түрін ауызша анықтауды сұрайды.

* Мұғалім бағалауы мен өзара бағалау

Ескерту. Ерекше дарынды балалар үшін келесі тапсырманы бөлуге болады: өзара қарым-қатынас түрлері бойынша ағзалардың жұптарын бөлу. Уақыт өткеннен кейін оқушылар өз жауаптарын тексереді және жауаптары бар кесте экранға шығарылады.

Немесе үй тапсырмасы ретінде беріледі.

8. Үй тапсырмасы

Өткен материалды қайталау, презентация мен дәптерге жазғанды қайта қарау.

Рефлексия. Ауызша сұрақтарға жауап беру:

Дифференциялды оқыту - сіз көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз неғұрлым қабілетті оқушылардың алдына қандай міндеттер қоясыз?

Барлық оқушылар өзара қарым-қатынас түрлерін сипаттайды; көпшілігі өзара іс-қимыл түрлеріне анықтама бере алады; кейбіреулері тірі организмдердің өзара қарым-қатынас түрлерін анықтай алады;

Сабақ бойынша Рефлексия

Сабақтың мақсаты /үйретудің мақсаты шынайы болды ма?

Барлық оқушылар ҚО-ға жетті ме?

Егер жоқ болса, неге?

Сабақта дифференциация дұрыс өткізілді ма?

Сабақтың уақытша кезеңдері өтті ма?

Сабақтың жоспарынан қандай ауытқулар болды және неге?

Жалпы баға

Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті (оқыту және оқу туралы ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтың жақсаруына не ықпал етуі мүмкін (оқыту және оқу туралы ойлан)?

1:

2:

Мен сабақ кезінде сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиындықтары туралы не анықтадым, келесі сабақтарда неге назар аудару қажет?