Көмірсутектердің галогентуындыларының қасиеттері

жоқ

иә

Сенесің бе, сенбейсің бе? Органикалық химияның негізін қалаған Менделеев екен

Ойынды жалғастыру

жоқ

иә

Сенесің бе, сенбейсің бе? Органикалық химия -көмірсутектер мен олардың туындыларының химиясы

Ойынды жалғастыру

иә

Жоқ

Сенсің бе , сенбейсің бе? Органикалық заттардың изомерлері болмайды

Ойынды

жалғастыру

Ия

Жоқ

Сенсің бе, сенбейсің бе, көмірсутектерден құрамында тек қана екі элемент: көміртек пен сутек атомдары кіретін органикалық қосылыстарды айтамыз

Ойынды жалғастыру

Ия

Жоқ

Сенесің бе, сенбейсің бе, Алкандар табиғатта көп таралған көмірсутектер

Ойынды жалғастыру

Жоқ

Ия

Сенесің бе, сенбейсің бе? Алкиндер құрамында екі қос байланысы бар қосылыстар

Ойынды жалғастыру

Жоқ

Ия

Сенесің бе, сенбейсің бе? Гологеналкандар органикалық синтезде кең қолданылады

Ойынды жалғастыру

Жоқ

Ия

сенесің бе, сенбейсің бе? Көмірсутектізбегі галоген жақын орналасқан жағынан бастап нөмірленеді.

Ойынды жалғастыру

Сенесің бе, сенбейсің бе?галогеналкилдердің аты көмірсутек радикалы мен гологеннен тұрады

Ойынды жалғастыру

Жоқ

Ия

Жоқ

Ия

Сенесің бе, сенбейсің бе? Көмірсутектердің галогентуындылары табиғатта кездеседі

Ойынды жалғастыру

Формуласын жаз

Хлорэтан

Бромэтан

Иодэтан

Фторэтан

2- хлорпропан

1-хлорпропан

Хлорбензол

2-бром 1-метилпропан

C2H5CL

C2H5Br

C2H5 І

C2H5F

Рекацияны аяқта:

CH4 + CL2

метан хлор

CH3CL+ HCL

хлорметан хлорсутек

2) H2C= CH2 + HCL

этилен хлорсутек

C2H5CL

хлорэтан

3) C2Н5ОН+ HCL

этил спирті хлорсутек

C2H5CL + Н2О

хлорэтан су

4) C6Н6+ CL2

бензол хлор

C6H5CL + НCL

хлорбензол хлорсутек

FeCL3,tº

Түзу ме, қиғаш па?

24.11.2011 ж

§6.2. Көмірсутектердің

галогентуындыларының

қасиеттері.

Физикалық қасиеттері:

Алкил радикалы мен

галогеннің массасы өскенде,

галогеналкилдердің қайнау

температураларыда артады.

Өздеріне тән

тәтті иістері болады

Суда нашар ериді,

органикалық

еріткіште жақсы ериді

Галогеналкалдардың

бастапқы

мүшесі газ тектес,

ортаңғылары

сұйық заттар.

Химиялық қасиеттері

Галогеналкилдер

І орынбасу реакциясы

ІІІ тотығу рекациясы

ІІ айырылу реакциясы

Орынбасу реакциясы

Галогенакилдердің сілтімен әрекеттесуі

C2 H5CL +NaOH C2H5OH +NaCL

Хлор натрий гидроксиді этанол натрий хлориді

Айырылу (ыдырау) реакциясы :

А) Егер гологеналкилдің құрамында галогеннің бір атомы болса, алкен түзіледі

спирт

H3C-CH2 CL+NaOH H2C = CH2+NaCL+H2O

хлорэтан этилен

ә) Егер сілтінің спирттегі ертіндісімен диагологентуындылар әрекеттесе, ацетилин қатарындағы

көмірсутектер түзіледі:

спирт

CHCL2 – CH3+2KOH HC≡CH+2KCL+2H2О

1,1 дихлорэтан

Вюрц реакциясы:

t

2CH3CL+2 Na C2H6+2NaCL

Хлорметан этан

Галогеналкандар металдармен әрекеттесіп,

циклоалкандар түзеді:

1 2 3 4

CH2-CH2-CH2-CH2 +Zn H2C- CH2 + ZnCL2

CL CL H2C- CH2

1,4 дихлорбутан мырыш циклобутан мырыш хлориді

t

Көмірсутектердің галогентуындылары

Көмірсутектердің гологентуындыларының қолданылуы

Пестицидтер- өсімдіктер мен жануарлар зиянкестерімен күресуге қолданылатын заттар

Инсектицидтер-өсімдіктерді зинянкес жәндіктерден қорғайтын заттар

Гербицидтер – арамшөптерденкүрсете қолданылатын заттар

Фунгицидтер – саңырауқұлақ ауруларымен күресетін заттар

“Артықпын мен”

А) CH4, C4H10, C2H6

Ә) C2H4, C5H10,C7H14

В) C2H2,C3H4, , C4H6

CH3I,

C3H7Br,

C2H2CL2

Есептер

7. Массасы 101 г хлорметан алу үшін метанның қандай массасы мен көлемі қажет болатындығын есептеңдер.

8.Тоңазытқыш қондырғыларда салқындатқыш ретінде сұйық күйге оңай айналатын газ тәрізді зат – фреон-12 (дифтордихлорметан) жиі қолданылады. Осы заттың ауамен және көмірқышқыл газымен салыстырғандағы тығыздығын табыңдар.

(4,2; 2,75.)

9. Төртхлорлы көміртек буының тығыздығы, ауаның тығыздығынан неше есе ауыр екенін есептеп табыңдар. Бұл заттың өрт сөндіру үшін қолданылатынын қалай түсіндіресіңдер?

(5,3)

11. Құрамындағы көміртектің массалық үлесі-51,89%, сутектің массалық үлесі -9,73%, хлордың массалық үлесі -38,38% болатын, сутек бойынша буының тығыздығы 46-ға тең қосылыстың формуласын есептеп шығарыңдар.

(C4H9 CI)

Мына заттардың шар өзекті модельдерін жасаңдар

а) хлороформаның;

ә) дихлорэтанның;

б) дифтордихлорметанның;

Үйге тапсырма

Тапсырма №10 есеп: Монохлорметан, дихлорметан, трихлорметан және тертахлорметандардың құрамындағы көміртектің массалық үлестерін табыңдар. Салыстырмалы молекулалық массалары мен көміртектің массалық үлестерінің арасындағы байланысты бейнелейтін график сызыңдар.

Тапсырма. Көмірсутектердің галогентуындыларының пайдасы мен зиянын зерттеу.

§6.2. Көмірсутектердің

галогентуындыларының

қасиеттері.