- Қатты уайымдап жүрмін, - дейді бір әйел құрбысына. - Неге? - Қызым тұрмысқа шыққалы жатыр. Өзі әлі тамақ істей алмайды. - Оған бола қам жемеңіз. Өткені күйеу балаңыздың тамақ істеуге қажетті азық-түлік алатын ақшасы да жоқ көрінеді.
Анасы қызына ақыл айтып отыр. - Қызым, сен әлгі жігітке тұрмысқа шығушы болма! Мені жалғыз тастап кетемісің? - Оған бола қам жемеңіз, апа! Мен сізді сағындырмай, тез арада қайтып келемін – депті қызы.
Нан қосып жеп алдым! - Менің жігітім маған кеше көп балмұздақ әперді ғой. - Қанша әперді, соншама? - 25. - Мәссаған, тамағың ауырып қалған шығар... - Саған ше? - Біреу. - Ой сен не бір балмұздаққа тойдың ба? - Иә, мен нан қосып жеп алдым!
Баласы отбасын құрмақ болып, әкесіне өмірлік жарын таныстырады: - Әке, міне, келініңіз! Біз бір-бірімізді жақсы көреміз. Сондықтан үйленетін болып шештік. Әкесі: - Балам, бұл қызға үйленбе! Ол - сенің қарындасың болады. - Қалай қарындасым? - Түсінесің бе.... жас кезімде қыздарға көп барып едім. Оны естіген баласы әлгі қыздан бас тартып, біраз уақыттан кейін екінші қызды таныстыруға әкеледі. Сонда әкесі: - Балам, бұған да үйлене көрме! Ол да - сенің қарындасың, - депті. Әкесінен көңілі қалған баласы анасына барып, болған оқиғаны айтып береді. Сөйтсе, анасы: - Үйлене бер, балам! Ол сенің әкең емес, - деген екен.
«Қыз айттырудың мұндай тәртібі Есім деген ханның бұйрығы бойынша орнаған көрінеді» (Ы. Алтынсарин) » Әр ата-ана өз ұлының болашақ қалыңдығын ерте ойластырады, өзінің теңін іздейді.«Анасын көріп қызын ал» деген қағиданы қатаң ұстайды. Яғни, болашақ құдасын орынды жерден, жақсы кісілерден, аталы, іргелі ауылдан қарайды. Түқымында, тегінде ауруы бар отбасының қыздарына сөз салмайды. Лайықты деген адамдарына әдейі барып, балаларының болашағы туралы әңгіме қозғайды, өздерінің құда болу ниетін білдіреді. Мұны «қыз айттыру» .....