Баяғы өткен заманда Алса–бермес, Берсе–қоймас деген екі қу болыпты. Оның аты айтылу себебі олай деп, бір кісіден алған затын түк бермейді екен, сол үшін оны Алса–бермес қойған. Берсе–қоймас ол біреуге бір зат берсе, алмай қоймайды екен. Сол үшін аты солай болыпты. Екеуінің де дабысы жер жүзіне жайылыпты. Бір күні Бағадат шәрінде Алса–берместі естіп, соған Берсе-қоймас бармақ болып, көз жанарын тартарлық етіп, түрлі алтын сапты кездік соқтырады. – Барып, үйіне қонғанда, көрсетейін, сұраса, берейін, – деп, соны алып, бірнеше күн жол жүріп, Алса–берместің үйіне іздеп келіп, қонады. Тамақ ішіп-жеп болған соң түрлі кездікті жайып салып, көрсете бастайды. Көріп-көріп, сұрамай қойды. Ертеңіне таң атты. Шай ішіп отырып, әйеліне айтыпты: – Әй, мен бүгін базарға барып, жөні келсе, бір сиыр сатып әкелейін, – деді. Сонымен базарға барды, әлгі қонағы да барды. Барып, базардан бір сиырды сатып алатын болды. Сонда он тиыны жетпей қалды. Жан-жағына қараса, түнде үйіне қонған қонағы тұр екен. – Әй, он тиының бар ма? – деді......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы. Сабақ тақырыбы: «Құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық формуласын табу» Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.1.2.3 радиоактивтілік табиғатын және радиоактивті изотоптардың қолданылуын түсіндіру; 10.1.1.1 құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық формуласын шығару Сабақ мақсаттары: Радиоактивтілік ұғымын және табиғатын біледі Радиоактивті изотоптармен танысып, олардың қолданылу аясымен танысады Құрамындағы химиялық элемент атомының массалық үлесі бойынша қосылыстың химиялық формуласын шығарады......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы Сабақ тақырыбы: Атом күрделі бөлшек. «Орташа салыстырмалы атомдық массаны есептеу» есептеу тақырыбына есептер шығару Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 10.1.2.1 «Изотоп» пен «нуклидтің» физикалық мағынасын түсіну. 10.1.2.2 Изотоптар қоспасындағы химиялық элементтің салыстырмалы атомдық массасын есептеу Сабақ мақсаттары: - Атомның құрылысын біледі; - Атомның протон, нейтрон және электрон санын дұрыс анықтайды; - Бір элементтің әртүрлі изотоптарын анықтайды және атайды; - «Изотоп» ұғымының мағынасын біледі; - Тзотоптарды нуклидтерден ажырата алады; - Атом құрылысы арқы элементтерді анықтай алады; - изотоптардың табиғатта таралған үлесі арқылы элементтің салыстырмалы атомдық массасын есептей алады; - салыстырмалы атомдық массасы арқылы изотоптардың табиғатта таралуын анықтай алады;......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы Сабақ тақырыбы: Изотоптар. «Қосылыстың химиялық формуласын құрамынағы химиялық элемент атомдарының массалық үлесі арқылы анықтау» тақырыбына есептер шығару. Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: - 10.1.2.3 радиоактивтілік ұғымын түсіндіру және радиоактивті изотоптардың қолданылуы; - 10.1.1.1 қосылыстың химиялық формуласын құрамынағы химиялық элемент атомдарының массалық үлесі арқылы анықтау. Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар үйренеді: - қосылыстың химиялық формуласын құрамынағы химиялық элемент атомдарының массалық үлесі арқылы анықтау; - изотоп ұғымын түсіндіру. Оқушылардың көбісі үйренеді: - протон-электрондық қисық арқылы изотоптардың тұрақтылығын болжау; Кейбір оқушылар үйренеді: - протон-электрондық қисық арқылы изотоптардың тұрақтылығын болжау арқылы радиоактивтілік ұғымын түсіну.......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Стехиометрия Сабақ тақырыбы: Салыстырмалы атомдық және молекулалық масса 2-сабақ Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 10.1.1.2 «салыстырмалы атомдық масса», «салыстырмалы молекулалық масса» және «молярлық масса» ұғымдарының физикалық мәнін түсіндіру Сабақ мақсаттары: - Периодтық кестеде элементтердің атомдық салмақтары әрдайым бүтін сан бола алмайтынын біледі - салыстырмалы атомдық және молекулалық массаның мәнін түсіндіре алады - молярлық масса ұғымын біледі - бұл ұғымдардың арасындағы айырмашылықтарды ажырата алады - салыстырмалы молекулалық және молярлық масса есептей алады......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Стехиометрия. Атомдар, иондар және молекулалар Сабақтың тақырыбы: Салыстырмалы атомдық және молекулалық масса 1-сабақ Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: 10.1А және 10.2 А бөлімдерінде алынған оқушылар білімдеріне негізделеді. Оқушылар қосылыстарды атомдардың тұрақты қатынасындағы элементтер жиынтығы ретінде түсінулері керек. Олар сондай-ақ химиялық таңбаны (символды) элемент өкілі ретінде түсініп, ал олардың салыстырмалы атомдық массасын алу үшін 10.3В тарауынан Периодтық кестені пайдалана білулері керек. Сабақтың мақсаттары: 10.1 және 10.2 зат формуласы бойынша салыстырмалы молекулалық массаны есептеу......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы Сабақ тақырыбы: Масс-спектрометрия 3-сабақ Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): - Заттардың салыстырмалы атомдық массасы мен салыстырмалы молекулалық массасын анықтау үшін қарапайым масс спектрді талдай білу; Сабақ мақсаттары: Қарапайым заттардың молекулалық және құрылымдық формулаларын анықтауға арналған масс-спектрлік талдау.....
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Бейорганикалық талдау Сабақ тақырыбы: Масс-спектрометрия 2-сабақ Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.1.4.17 молекулалық және құрылымдық формулаларды анықтау үшін заттардың қарапайым массалық спектрлерін талдау Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар молекулалық ионды сәйкестендіре алады және масс-спектрін көрсететін базалық сипаттама бере алады. Оқушылардың көпшілігі молекулалық ионды және спектрден түрлі ықтимал фрагменттерді сәйкестендіре алады және молекулалар үшін ықтимал құрылымдарды ұсына алады. Кейбір оқушылар әртүрлі аралық изомерлер арасындағы айырмашылықты анықтау үшін молекулалық ионды және бірнеше фрагменттерді сәйкестендіре отырып, масс-спектрдің деректерін түсіндіреді......
Пән: Химия Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атом құрылысы Сабақ тақырыбы: Масс-спектрометрдің жұмыс істеу принципі Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары: - масс-спектрометрдің негізгі бөліктерінің қызметін түсіну; - қарапайым масс спектрді қолданып салыстырмалы атомдық масса мен салыстырмалы молекулалық массаны анықтау; Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар үйренеді: - масс-спектрометрдің бөлім-сызбасын және жұмыс жасау принципін біледі; Оқушылардың көбісі үйренеді: - масс-спектрометрдің жұмыс істеу принципін түсінеді; Кейбір оқушылар үйренеді: -үш заттың спектрлері бойынша массаларын дұрыс анықтай алады;.....
