Менделеев кестесі. Қазақ тілі, 9 сынып, сабақ жоспары.

Бөлім: Табиғи ресурстарды тиімді пайдалану

Сабақтың тақырыбы: Менделеев кестесі

Мектеп: Орал қаласы НЗМ

Пәні: Қазақ тілі Т1

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Жакыпжанова А.С

СЫНЫП: 9Т1

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар: 0

Осы сабақ арқылы іске асатын оқыту мақсаттары

9.2.5.1 мәтінде көтерілген мәселеге оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрақтарын құрастыру

 Сабақ мақсаттары

 Тілдік мақсаттар

Ауыспалы мағыналы сөздермен жұмыс

 Бағалау крийлері

Оқылым мәтінін түсінеді

Әр шумаққа тақырып қояды

Автор көзқарсы мен астарлы мағынаны анықтайды

Мәтін бойынша сұрақ құрайды

Алдыңғы білім

Әлемдегі қақтығыстар және бейбітшілік

Сабақ барысында жүзеге асатын құндылықтар

Ашықтық ,құрмет

Пәнаралық байланыс

Қазақ әдебиеті, химия

Жоспар

Жоспарланған әрекеттер (төмендегі жазбаларды өзіңіздің жоспарлаған әрекеттеріңізбен алмастырыңыз)

Жұптық тапсырма. Оқушылар төмендегі теңеулер мен ауыспалы мағыналы сөздерді оқып, мағынасын талқылайды.

• Темірдей тәртіпке бағыну
• Темірдей төзімді болу
• Мінезі қорғасындай салмақты
• Алтын жүректі адам
• Алтындай ардақты, күмістей салмақты
• Алтынның сынығы
• Бұл тіркестерде металдардың құны жоғарылап, төмендеп тұрғанына баға береді.
• Осы металдардың Менделеев кестесінде қалай орналасқанын естеріне түсіреді.
• Осы сабаққа дейін талқылаған халық мақалдарын негізгі алып, мұғалім ұсынған химиялық элементтерді халық қалай орналастыруы мүмкін екеніне болжам жасайды. Неліктен екенін дәлелдеуге тырысады.

Үлгі: Қазақ халқы алтынды кестенің бірінші қатарына орналастырар еді, себебі алтынды өте бағалы санап, қадірлеген. Оған дәлел мына мақалдар: «аз сөз- алтын, көп сөз-көмір», «алтын көрсе періште жолдан таяр» т.с.с

Мұғалім сабақтың тақырыбын, оқу мақсаттарын таныстырады, талқылайды.

Оқылым алдындағы тапсырма.

Мұғалім оқушыларға Қадыр Мырзаәлінің «Менделеев кестесі» өлеңінің бірінші шумағын дауыстап оқып береді.

Оқушылар автордың неден шошып, таңданғанына болжам жасайды.

Өлең үзіндісі.

Балалықпен байқамаппын, ол кездерде аңғалмын.

Менделеев кестесіне қарап кеше таң қалдым.

Таң қалдым да ойға шомдым, жасырамын несіне,

Химия емес, осы кесте салды өмірді есіме.

Болжау сұрақтары:

• Автор неден шошыды деп ойлайсыздар?
• Авторды таңғалдырған не?
• Автордың ойына кесте неліктен өмірді салды деп ойлайсыз?

Оқылым тапсырмасы. Мұғалім оқушыларға оқылым мәтінін ұсынады. Оқушылар жеке оқиды.

Менделеев кестесі

Балалықпен байқамаппын, ол кездерде аңғалмын.

Менделеев кестесіне қарап кеше таң қалдым.

Таң қалдым да ойға шомдым, жасырамын несіне,

Химия емес, осы кесте салды өмірді есіме.

Кім ойлаған формулалар қозғайды деп шеріңді,

Ұядағы әр элемент бір тағдыр боп көрінді.

Анау емес, мынау емес – Титан болу сорың ба?!

О, жасаған! Титан неге жиырма бірінші орында?!

Темірдей деп мақтаушы едік,

Темірдің де кезі өткен.

Кезі өтпесе, тұрар ма еді жиырма алтыншы кезекте.

Былқ етпейтін сабырлы да, салмақты да болғасын,

Тоғызыншы қатарға әрең ілігіпті қорғасын.

Ал орынын сұрама сен,

Айтуға оны ұялам.

Сығалайды ол бейшара ақырғы бір ұядан.

Элементтер ішінде де қатты-ау, сірә, қақтығыс,

Шылыпшындық мысыңнан да кейіндеу тұр ақ күміс.

Күміс дейміз,

Күмістің де өмір емес өмірі –

Екінші емес,

Үшінші емес, -

Қырық жетінші нөмірі.

Қалай саған ұнай ма бұл?

Ұнаса егер ал тыңда :

Жүлделі орын тимей қалған платина,

Алтынға!

Жетпіс сегіз,

Жетпіс тоғыз –

Екеуінің кезегі.

Екеуі де жаратқаннан бір қиянат сезеді.

Тас –талқанын шығарғысы келгендей бір шетінен,

Платина сұп-сұр болып, қаны қашқан бетінен.

Құрметті тер жер тимесе егер шын асылда бар ма айып?!

Өз орынын күте-күте кеткен алтын сарғайып...

Оңай емес бұл өмірде бәрін әділ бөлісу,

Бірінші боп сутегі тұр,

Болғаннан соң тегі су...

Осыларды көріп өскен, ұғып өскен балаға

Бұл өмірде ренжуге,

Өкпелеуге бола ма?

Тапсырма. Оқушылар алдымен жеке ойланады, кейін жұпта талқылайды.

Оқушылар өлеңнің әр шумағындағы ойды бір сөйлеммен жазады.

Тапсырма.

• Өлеңде неше химиялық элементтің аты аталды?
• Өлең не туралы?
• Әр химиялық элементке қатысты автордың көзқарасы қандай? Оны қандай тіркестер арқылы байқауға болады?
• Өлеңде неше риторикалық сұрақ кездесті? Оларды автор не себепті қолданып тұр деп ойлайсыз?
• Өлеңдегі астарлы ойды анықтаңыз.Автор осы өлең арқылы оқырманға қандай ой тастайды?

Оқушылар жұпта сұрақтарға бірлесе жауап береді. (постерда орындатуға болады)

Дескриптор:

• Өлеңнің мазмұнын түсінеді;
• автордың көзқарасын анықтайды, дәлел келтіреді;
• өлеңдегі астарлы ойды анықтайды, дәлел арқылы жеткізеді.

Бағалау

Жұптар топтарға бірігеді. Жұптар бір-бірінің жауаптарын тыңдайды, дексрипторға сай кері байланыс береді.

Тапсырма. Оқушылар мәтінде көтерілген мәселеге қатысты оқырманның қарым-қатынасын анықтауға арналған талқылау сұрағын құрастырады.

Дескриптор:

• Талқылау сұрағын құрайды.
• Екі жоғары дәрежелі сұрақ

Топтық тапсырма.

• Оқушылар шағын топта жұмыс жасайды. Құраған сұрақтарын өзге топтарға ұсынады, топтар сағат тілімен сұрақтарға жазбаша жауап береді.
• Жауап бастапқы топқа қайтып келеді.
• Топтағы оқушылар берілген жауаптардың ішінен ең үздігін оқиды. Баға береді.

Оқушылар сабақ мақсаттары мен бағалау критерийлеріне қайта оралып, қаншалықты қол жеткізгенін талқылайды.

«Төрт сөйлем» тәсілі.

1. Пікір. Сабақта қалай жұмыс жасағандығы туралы пікірі

2. Дәлел. Өз пікіріне дәлел

3. Мысал. Жасаған жұмысынан мысал

4. Қорытынды. Сабақты бір сөйлеммен қорытындылау

Қосымша ақпарат

Дифференциалды оқыту – Көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларды дамытуды қалай жоспарлайсыз?

Бағалау – оқушылардың оқуын тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыс

Денсаулық және қауіпсіздік ережелері

АКТ сілтемелері Құндылықтар сілтемелері

Рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқыту мақсаттары

жүзеге асырымды болды ма?

Бүгін оқушылар нені үйренді?

Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма?

Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Қорытынды бағалау

Ең жақсы өткен екі тапсырманы атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)

1:

2:

Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқытуға және үйренуге қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажет болуы мүмкін қандай ақпаратты білдім?

1:

2: