Кері пропорционалдық тәуелділік. Математика, 6 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

6.1А Қатынастар және пропорциялар

Мектеп: Химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Шайхиева Н.Ш.

Сынып: 6

Қатысқандар саны:

 Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Кері пропорционалдық тәуелділік

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

6.1.1.3 қандай шамалар кері пропорционалды болатынын түсіну және оларға мысалдар келтіру, есептер шығару;

 Сабақ мақсаттары

Оқушылар:

- қандай шамалар кері пропорционалды болатынын түсіну;

- кері пропорционалдық тәуелділіктің анықтамасын білу;

- кері пропорционалдық тәуелділікке мысал келтіре алу.

 Бағалау критерийлері

Білім алушы

- қандай шамалар кері пропорционалды болатынын түсінеді;

- кері пропорционалдық тәуелділіктің анықтамасын біледі;

- кері пропорционалдық тәуелділікке мысал келтіре алады.

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар:

- берілген бөлімнің терминдерін қолдана алады;

- берілген қатынаста бөлуге, тура және кері пропорционалдық тәуелділікке, пайызға және масштабқа қатысты есептердің шешіміне түсінік береді;

- пропорцияның белгісіз мүшелерін табу ережелерін тұжырымдайды;

- шамалар арасындағы тәуелділіктің түрлері туралы ой тұжырымдайды;

Бөлім бойынша лексика және терминология

- пропорция;

- пропорцияның негізгі қасиеті;

- пропорцияның шеткі мүшелері;

- пропорцияның ортаңғы мүшелері;

- пропорцияның белгісіз мүшесі;

тура пропорционалдық тәуелділік;

кері пропорционалдық тәуелділік;

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

- а : b = с: d өрнегін «a-ның b-ға қатынасы c-ның d-ға қатынасындай» деп оқимыз;

- а : b = c : d өрнегін «аb-ның қандай бөлігін құраса,онда c да d-ның сондай бөлігін құрайды» деп оқимыз;

- пропорцияның белгісіз ортаңғы мүшесін табу үшін ... керек;

- пропорцияның белгісіз шеткі мүшесін табу үшін ... керек;

- берілген шамалар тура/кері пропорционал, себебі ...;

Құндылықтарды дарыту

Белсенді қарым- қатынас, өзіндік шешім қабылдауды үйрену және оны дамыту. Бір – бірінің пікірлерін құрметтеу, қабылдау. Оқушылардың өз бетімен білім алу дағдыларын қалыптастыру.

 Пәнаралық байланыстар

Өмірмен байланысты есептер

 АКТ қолдану дағдылары

Интерактивті тақтамен жұмыс жасау дағдыларын жетілдіру

Бастапқы білім

Оқушылар жай бөлшек, бүтін сан, рационал сан ұғымдарын біледі; рационал сандарды қосу мен азайту амалдарын орындай алады.

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру кезеңі.

Амандасу. Көңіл күйлерін смайликтер арқылы білу. Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру

Үй тапсырмасын тексеру.

Ой түрткі:

С-1: Қандай шамалар тура пропорциноал шамалар деп аталады?

С-2: Тура пропорционалдық әріптермен қалай жазылады?

С-3: Тура пропоционалға мысал келтіріңдер.

Ауызша тапсырма:

• №1. 14 деталды дайындау үшін 16,8 кг металл қажет. Осындай 27 детал дайындау үшін неше килограмм метал қажет?
• №2. Жанармай станциясында 2 л бензин 1,6 кг, ал 5 л бензин қанша килограмм тартады?

Жаңа сабақтың тақырыбын ашу үшін мынадай мысал қарастырайық.

Есеп: Тапсырманы 4жұмысшы 120 сағата орындайды. Осы тапсырманы 8,12,16 жұмысшы неше сағатта орындайды?

Шешуі: 1) Егер, тапсырманы 1 жұмысшы орындаса, ол неше сағатта орындайды?

4*120 =480 сағ.

2) тапсырманы 16 жұмысшы орындаса, неше сағ орындайтынын 480: 16 = 30 сағ екенін табамыз. Шамаларлың өзгерісін кестеге салайық

Демек, берілген тапсырманы орындайтын жұмысшылар саны неше артса, жұмсалатын уақыттың сонша есе кемитінін көреміз.

• Егер, бірінші шама бірнеше есе артқанда(кемігенде) екінші шама сонша есе кемитін болса, мұндай шамалар кері пропорционал деп аталады.

• Егер екі шама кері пропорционал болса, бірінші шаманың мәндерінің қатынасы екінші шаманың мәндерінің кері қатынасына тең болады.

Кері пропорционалдылықты әріптермен жазсақ,

х₁ : х₂ = у₂ : у₁ .

Мысалы, кері пропорционал шамалар:

• Тік төртбұрыштың ауданы тұрақты болғанда оның ұзындығы мен ені;
• Құны бірдей заттардың мөлшері мен бағасы;
• Арақашықтық бірдей болғандағы жылдамдық пен уақыт.
• Есеп: Мотоциклші өзен үстіндегі көпірден 10 м/с жылдамдықпен 54 секундта өтеді. Мотоциклші осы көпірден 12 м/с жылдамдықпен неше секундта өтеді?
• Шешуі;
• х – мотоциклшінің көпірден 12 м/с жылдамдықпен өту уақыты.
• Есептің берілу шарты бойынша:
• 10 м/с --------- 54 с
• 12 м/с --------- х с
• Есептің шарты бойынша кері пропорционал шамаларды пайдаланып, құрылған пропорция:
• Бұдан х = (с). Жауабы: 45 с.

Жалпы сыныппен жұмыс.

А деңгейі

№141. Тік төртбұрыштың ұзындығы 8 см, ені 6 см. Осы тік төртбұрыштың ауданы өзгермегенде:

• Ұзындығы 16 см болса, ені неше сантиметр болады;
• Ені 4 см болса, ұзындығы неше сантиметр болады?

№142. Жылдамдығы 50 км/сағ жүк пойызы екі қала арасын 6 сағатта жүрді. Осы аралықты жолаушылар пойызы 75 км/сағ жылдамдықпен неше сағат жүреді?

В деңгейі

№148. Велосипедтің педальдармен бекітілген жетектеуші тісті дөңгелегінің 42 тісі бар, ал артқы доңғалағына бекітілген жетектелуші тісті дөңгелегінің 28 тісі бар.

• Егер велосипедтің жетектеуші тісті дөңгелегін 38 рет айналдырса, оның жетектелуші тісті дөңгелегі неше рет айналады;
• велосипедтің жетектеуші тісті дөңгелегі 45 рет айналдыру үшін, оның жетектеуші тісті дөңгелегін неше рет айналдыру керек?

№151. Дайындалған мал азығы 75 сиырға 184 күнге жетеді. Егер сиырлар саны 40 сиырға өссе, осы дайындалған мал азығы неше күнге жетер еді?

С деңгейі

№155. Бауыржан ақшасына әрқайсысының бағасы 120 теңгеден аквариуміне бірдей 9 балық сатып алады. Егер бір балықтың бағасы 25% -ке арзандатылса, бауыржан сол ақшасына неше балық сатып ала алады?

Сергіту сәті. Көзге жаттығу жұмысы

Жұптық жұмыс

• жұп

1.Мотоцикл айдаушы 3 сағатта 60 км\ сағ жүріп өтті. 45 км\сағатпен неше сағатта осы жолды жүріп өтетінін тап.

2.8 әшекей дайындау үшін 1,2 г күміс қажет. 12 әшекей дайындау үшін неше грамм күміс қажет?

• жұп

1.18 т темір кенінен 10 т темір шығады. 36 т кенінен неше тонн темір шығаруға болады?

2.3 оқушы бақшаны 4 сағатта қазды. 2 оқушы бақшаны неше сағатта бітіреді?

Үйге тапсырма: Пропорция. Пропорцияның негізігі қасиеті. №144-145.

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

1.Нені үйрендім?

2.Нені білгім келеді?

3.Нені түсінбедім?

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Оқушылар сабақта жалпы сыныппен, жұптық жұмысты бірлесе отырып талдайды, түсінбеген есептерін бір-біріне түсіндіреді.

Сабақтың әр бөлімінде оқушылардың жасаған жұмыстарына мадақтау сөздер айту. Жалпы сыныптық, жұптық жұмыста тапсырманы орындауда өзара бағалау жүзеге асады.

Сергіту сәті