Тотығу реакциялары, альдегидтер мен кетондардың нуклеофильді қосылуы. Химия, 11 сынып, дидактикалық материал.
Жұмыстың тақырыбы: «Альдегид және кетондар алу мен олардың қасиеттерін зерттеу»
Мақсаты: 11.4.2.4 альдегидтер және кетондарды тәжірибе жүзінде анықтау;
Реактивтер және құралдары:
Біріншілік, екіншілік спирт, Толленс реагенті (Ag+), Фелинг реагенті (Cu2+), 2,4-ДНФГ, йодтың сілтілік ерітіндісі, литий алюминийгидрид (литий тетрагидридоалюминат) немесе натрий тетрагидроборат.
Болжам :__________________________________________________________________________________________________________________
Қауіпсіздік техникасының ережесі:
- Барлық заттар қауіпті және улы болғандықтан көзілдірік, қолғап және халат маңызды түрде болуы керек.
1-тәжірибе. Спиртті тотықтырып альдегид алу. | ||||||||
Реагентер: | Жұмыс барысы: | Бақылау : | Қорытынды : | |||||
этиловый спирт, 20-% -ный раствор серной кислоты, дихромат калия | 0,5 - 1 см калий дихроматын айналмалы түтігі бар сынауыққа салыңыз, содан кейін 2 мл 20% күкірт қышқылының ерітіндісін және 2 мл этил спиртін қосыңыз. Қоспаны шайқаңыз !!! Қайнаған тас қосыңыз! Сынауықты штативке көлбеу етіп мықтап бекітіңіз, түтіктің екінші жағын 2 мл суық су бар қабылдағыш түтіктің түбіне батырып орналастырыңыз. Қабылдағыш түтікті суық суға салыңыз. Реакция қоспасын спирт шамының жалынымен аздап қыздырыңыз, бұл қоспаның біркелкі қайнатылуын реттейді, 2-3 минут ішінде қабылдағыштағы сұйықтық көлемі екі есе артады, содан кейін жылытуды тоқтатып, құрылғыны бөлшектеңіз. | ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ 1. альдегидті алу реакциясын жазыңыз. ____________________________________ ____________________________________ 2. иістің пайда болуы мен түстің өзгеруі себебін түсіндіріңіз. ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ | ||||||
Тәжірибе 2. Натрий ацетатынан ацетон алу. | ||||||||
Натрий ацетаты |
| ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ 1. реакция теңдеуін жазыңыз ____________________________________ 2. Натрий ацетаты бар пробиркаға хлорсутек қышқылын қосқанда газ түзіледі _____________________________ Реакция теңдеуін жаз: | ||||||
Тәжірибе 3.1 Карбонильді қосылыстарды Толленс реагентімен тотықтыру | ||||||||
ацетальдегид, ацетон, күміс оксидінің аммиак ерітіндісі | Екі сынауыққа әрқайсысына 2 мл аммиакты күміс оксиді ерітіндісін құйыңыз. Бір пробиркаға 2-3 тамшы альдегид ерітіндісін, екіншісінде ацетон қосыңыз. Сынауықтарды аздап қыздырыңыз. |
|
| |||||
Тәжірибе 3.2 Карбонилді қосылыстарды мыс (II) гидроксидімен тотықтыру | ||||||||
ацетальдегид, ацетон, 2 н натрий гидроксиді ерітіндісі, 2 н мыс сульфаты ерітіндісі. | Екі сынауыққа 1 мл мыс сульфатының ерітіндісін құйыңыз, мыс (II) гидроксидінің көк тұнбасы пайда болғанша натрий гидроксиді ерітіндісінің артық мөлшерін қосыңыз. Қалыптасқан тұнбаға бір пробиркаға 3-5 тамшы ацетальдегид, екіншісіне ацетон қосыңыз. Алынған қоспаны қайнатыңыз. Түтіктегі шөгіндімен біртіндеп өзгеру арқылы реакция барысын қадағалаңыз. Қыздыру кезінде түс өзгеретініне назар аударыңыз |
|
| |||||
4-тәжірибе. Альдегидтердің фуксульфур қышқылымен реакциясы (Шифф реакциясы) | ||||||||
ацетальдегид, ацетон, (реактив Шиффа) | Екі сағаттық шыныға фуксульфур қышқылының түссіз ерітіндісінің 1-2 тамшысын жағыңыз. Бір ерітіндіге бір тамшы ацетальдегид, екіншісіне ацетон қосыңыз. Ерітінділердің түс өзгеруіне назар аударыңыз. Күрделілігіне байланысты реакция теңдеуін жазу қажет емес. |
|
| |||||
Тәжірибе 5. Иодоформ реакциясы | ||||||||
Калий иодидіндегі иодтың ерітіндісі, 2 М натрий гидроксиді ерітіндісі, сулы –ацетонды қоспа (1 : 1), ацетальдегидтің сулы ерітіндісі. | 3 пробирка 1 мл-ден йодтың калий йодидиндегі ерітіндісін және 2нормальді натрий гидроксиді ерітіндісін толық түссізденгенше қосыңыз. Түссізденген қоспаға 4-5 мл су – ацетонды қоспаны (1: 1) қатынаста қосыңыз, ал екіншісіне сулы ацетальдегидті қосыңыз. Не байқалады? Түнба түсіне және түзілген йодиформның иісіне көңіл аударыңыз. | ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ Йод пен натрий гидроксиді арасындағы натрий гипоидитінің түзілуімен, йодоформ түзілуімен реакция теңдеулерін жазыңыз____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ | ||||||
Болжам қаншалықты расталды: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Жұмысты жақсартудың жолдарын ұсыныңыз: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Қорытынды: _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?