Химиялық тепе-теңдікке әр түрлі факторлардың әсері. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары.

Қатыспағандар саны:

Химиялық тепе-теңдікке әр түрлі факторлардың әсері

10.3.3.2 химиялық тепе-теңдікке температура, концентрация және қысым өзгерісінің әсерін болжау

10.3.3.3 не себепті катализатор тепе-теңдіктің тез орнауына әсер ететінін, бірақ ығысуына әсер етпейтіндігін түсіндіру

Ле Шателье принципін біледі

бұл принципті тепе-теңдіктің ығысуын анықтауға қолданады

8-10 реакция үшін жағдайлардың өзгерісін дұрыс болжайды

неліктен катализатор тепе-теңдікке әсер етпеуін дұрыс сипаттайды

Оқушылар орындай алады:

тәжірибе нәтижелерін (ауызша немесе есеп түрінде) және қорытындыларын ұсыну

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Тепе-теңдік, статикалық, динамикалық, қайтымды, өршіткі, Габер процесі, байланысу процесі, атомдық тиімділік

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

Мен … кестесін құрдым

Менің есептеулерім … көрсетті

Мен … негізінде тәжірибе өткіздім

…үшін теңдеу… болып табылады

Сыйластық, ынтымақтастық (жұптық жұмыс барысында)

Ноутбуктармен жұмыс

Тұрмыстағы түрлі қайтымды реакциялар, өндіріспен байланыс

Физика (диффузия, адсорбция мен абсорбция айырмашылығы)

9.1А Электролиттік диссоциация

10.1B Стехиометрия

10.2B Термодинамикаға кіріспе

10.2C Кинетика

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру сәті.

https://www.youtube.com/watch?v=JsoawKguU6A

Жаңа сабақ тақырыбы, мақсаттарымен танысу.

Қайтымды реакциялар дегеніміз не?

Нәтижесінде бастапқы заттар (реагенттер) толығымен реакция өнімдеріне айналатын химиялық реакцияларды  қайтымсыз реакциялар деп атайды.

Бір мезгілде қарама-қарсы бағытта (тура және кері) жүретін  қайтымды реакцияларды деп атайды. Кез келген қайтымды реакция үшін бастапқы сәтте әрекеттесуші массалар заңынна сәйкес тура реакцияның жылдамдығы максимал мәнді,ал кері реакцияның жылдамдығы нөлге тең. Уақыт өте келе бастапқы заттардың концентрациялары кемиді,ал өнімдерінің концентрациялары артады. Демек,тура реакцияның жылдамдығы кемиді,кері реакцияның жылдамдығы артады. Ерте ме,кеш пе тура және кері реакцияның жылдамдықтары теңесетін кезең болады,ол кезде жүйеде тепе-теңдік күй орнайды. Оның жалпы химиялық теңдеуі:

        аА + bB  c C+ dD

   Тура және кері реакциялардың жылдамдықтары тең болғандығы жүйенің күйін химиялық тепе-теңдік деп атайды.

Бейнебаяндарды қарастыру

Әрекеттесуші заттар концентрациясының артуы (1-видео)

Әрекеттесуші заттар концентрациясының кемуі (2-видео)

Температураның өзгерісі тепе-теңдік күйіне қалай әсер етеді? (3-видео)

Катализаторлар реакцияның тепе-теңдігіне әсер етеді ме? (4-видео)

http://www.bilimland.kz/kk/content/lesson/10256-ximiyalyq_tepe_tengdikke_aser_etetin_faktorlar

Тепе-теңдік шарттары

Динамикалық

Тура және кері реакциялар бірдей жылдамдықта жүреді

Тепе-теңдікте реагенттер мен өнімдер концентрациялары тұрақты болу қажет

Тұйық жүйеде жүзеге асуы

(T, I) (f) Оқушыларға эмпирикалық ереже ретінде Ле-Шателье принципін естеріне салу керек.

(G) Оқушылардан тепе-теңдік күйіне катализатордың әсерін талқылауларын және қорытынды жасауларын сұраңыз. Олар осы әсер себептерді түсіндіре білулері керек.

Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар.

Рефлексия. Кері байланыс.

Саралау–оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлығы: - қайтымды/қайтымсыз реакцияларды түсіну

- тепе-теңдік реакциялардың негізгі шарттарын білу

Көбісі: - температура, концентрация мен қысым өзгерісінің тепе-теңдік күйіне әсерін болжай білу

- неліктен катализатордың тепе-теңдікке әсер етпеуін сипаттау

Кейбіреулері: - неліктен өндірістік процестер үшін тепе-теңдікке қатысты реакция жағдайлары көбіне шартты (компромисті) болатындығын сипаттай алу

Химия кабинетіндегі қауіпсіздік техника ережелерімен мұқият жұмыс жасау.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?