Ерітінділер және балқымалар электролизі. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақмерзімдіжоспарбөлімі: 10.2А

Мектеп: Өскемен НЗМ

Мұғалімдердіің аты-жөні: Кудербаева Г.Ф.

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Ерітінділер және балқымалар электролизі

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

-10.2.3.3 электр тогы ерітінді мен балқыма арқылы өткенде жүретін процестерді зерттеу және түсіндіру;

-10.2.3.4 электролиттердің ерітінділері мен балқымаларында электродтарда пайда болатын электролиз өнімдерін болжау;

-10.2.3.5 балқымалардың және ерітінділердің электролизі процестерінің схемаларын құра білу;

-10.2.3.6 электролиз өнімдерінің массасын, көлемін (газ) есептей білу

 Сабақ мақсаттары

-электр тогы ерітінді мен балқыма арқылы өткенде жүретін процестерді зерттеу және түсіну;

-электролиттердің ерітінділері мен балқымаларында электродтарда пайда болатын электролиз өнімдерін болжау;

-балқымалардың және ерітінділердің электролизі процестерінің схемаларын құра білу;

-электролиз өнімдерінің массасын, көлемін (газ) есептей білу

 Жетістік критерийлері

Тұз ерітіндісінің және балқымасының:

-катодта жүрген 3-4 реакция теңдеуін дұрыс жаза

алса,

- анодта жүрген 3-4 реакция теңдеуін дұрыс жаза алса.

Электролиз өнімдерінің массасын, көлемін (газ) анықтауға есептер шығара алса

 Тілдік мақсаттар

Пәнге тән лексика мен терминология:

Электролиз, катод, анод, катион, анион, электрод, балқыма,

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

Иондық қосылыс суда еріген кезде, онда …

Ток ерітінді арқылы өтетін кезде, X болады

X болды, сондықтан Y болуы керек/ бола алады Z

Біздер X болжадық, бірақ Y болды

Бұндай нәтиже ... білдіреді

 Құндылықтарды дарыту

Құндылықтарды дарыту өзіне және айналадағы адамдарға құрмет, азаматтық жауапкершілік, өмір бойына оқу және академиялық адалдық, жұппен, топпен жұмыста өзара көмек арқылы жүзеге асады

 Пәнаралық байланыстар

Физика - электролиз

 АКТ қолдану дағдылары

презентация

Бастапқы білім

Ауадағы жану – тотығу (7.4 А)

Металдар белсенділігінің салыстырмалы сипаттамасы (1) (8.1 А)

Металдар белсенділігінің салыстырмалы сипаттамасы (8.1B)

Атомдардағы электрондардың қозғалысы(8.2 А)

Сутегі және оттегі (8.2 В)

Химиялық реакциялардың мысалдары (9.1 С)

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Сабақбасында:

Жағымды психологиялық ахуал тудыру:

«Айна»

-сабақтың мақсаты мен жетістік критерийлерімен таныстыру.

(I) (f) Ерітіндіде иондық қосылыстар мен иондалуды жылдам қарап шығу. Иондық теңдеулерін жазу:

NaCL, Mg₃(PO₄)₂, CaCL₂, H₂SO₄, CaCO_3, KOH, Cu(OH)₂

(W) Оқушыларға металдардың электр өткізетінін еске түсіріп, басқа заттар жайлы сұрау

Металдар неге электр тогын өткізеді? Металдық байланыс, металдық кристалдық торды еске түсіру.

Презентация арқылы «Ерітінділер және балқымалар электролизі» түсіндіру

Электролит ерітіндісі немесе балқымасы арқылы тұрақты электр тоғы өткенде электродтарда жүретін тотығу - тотықсыздану реакцияларын электролиз деп атайды.

Электролизде катод теріс зарядталады, оған қарай катиондар қозғалып, сол жерде олар тотықсызданады. Анод оң зарядталады, оған қарай аниондар қозғалып, сол жерде олар тотығады.

Электролиз процесі – эндотермиялық процесс, себебі ол электр энергиясы арқылы жүзеге асады.

• Электрод – бұл тотығу н/е тотықсыздану жүретін металдан немесе графиттен жасалған (көбінесе стержень н/е пластиналар ).
• Катод – тотықсыздану жүретін электрод.
• Анод – тотығу процесі жүретін электрод.

Катодтық процесстерді түсіндіру

Анодтық процестерді түсіндіру

Мыс хлоридінің электролизі:

Диссоциация: CuCl₂ = Cu²⁺ + 2Cl^-

Катод: Сu²⁺ + 2e = Cu

Анод:2Сl^- - 2e = Cl₂

Жалпы: CuCl₂ = Cu + Cl₂

KI ерітіндісінің электролизі

• Диссоциация: KI ↔ K⁺ + I^-
• Катод:2Н₂О + 2е = Н₂ + 2ОН^-
• Анод:2l^- - 2e = l₂
• электролиз:2KI + 2Н₂О = H₂ + 2KOH + I₂

Балқыма электролизі

• NaCl = Na⁺ + Cl^-
• К^-:Na⁺ + e = Na⁰ 2
• А⁺:2Cl^- - 2e = Cl₂1

Процестер жиынтығы:

2Na⁺ + 2Cl^- = 2Na⁰+ Cl₂

• LiH = Li⁺ + H^-
• К:Li⁺ + e = Li2
• А:2H^- - 2e = H₂1

Процестер жиынтығы:2Li⁺ + 2H^- = 2Li + H₂

Жиынтық теңдеуі: 2LiH = 2Li + H₂

Электролиз теңдеуін жазу алгоритмі:

Өндірісте таза мыс алу, алюминий алу, хлор және натрий гидроксидін алу жолдарымен презентация арқылы түсіндіру.

(W, G) Оқушылардан электродтағы процестер үшін теңдеу жазғызу. Олардың түсініктері электродтарда тотығу мен тотықсыздану және балқымада иондар жылжуын қамтуы керек.

(f) қалыптастырушы бағалау – жұптық жұмыс

1 - Тапсырма

Сулы ерітінділер электролизында инертті электродтарды қолданған кезде анодта бөлінетін өнім мен электролизге ұшырайтын заттың арасындағы сәйкестікті көрсетіңіз:

Заттың формуласы Анодтағы өнімдер

А) NaCl 1) Cl₂

B) NaClO₄ 2) Cl_{2 ,} O₂

C) NaOH 3) O₂

D) NaBr 4) H₂ , Br₂

5) O_2, Br₂

6) Br₂

(I) (f) қалыптастырушы бағалау

2-Тапсырма

Сулы ерітінділер электролизында инертті электродтарды қолданған кезде анодта бөлінетін өнім мен электролизге ұшырайтын заттың арасындағы сәйкестікті көрсетіңіз:

Заттың формуласы Анодтағы өнімдер

А) HgSO₄ 1) F₂

B) KF 2) O₂

C) HgCl₂ 3) Hg

D) RbOH 4) H₂

5) Cl₂

6) H_2, O₂

Электролиз өнімдерінің массасын, көлемін (газ) есептеу

1.Мыс хлориді ерітіндісінің электролизі кезінде анодта 8,96л газ бөлінді. Катодта қандай зат бөлінді? Оның массасын табыңдар.

Шешуі: CuCl₂ = Cu + Cl₂

64г---- 22,4л

Х ------- 8,96л

Х = 64г*8,96л/22,4л

х = 25,6г.

(I) (f) қалыптастырушы бағалау

2. Сынап (II) нитраты ерітіндісін электролиздегенде катодта 60,3 г сынап бөлінді. Анодта қандай зат бөлінді? Оның көлемін табыңдар. Ерітіндіде қандай зат бөлінді? Оның массасын табыңдар.

3. 5%-тік 416г барий хлоридінің ерітіндісін электролиздегенде катод пен анодта қандай газдар бөлінеді? Олардың көлімін табыңдар.

Электролиздің қолданылуы:

• Сілтілік және сілтілік жер металдарды галогенді тұздарынан алу;
• Алюминийді криолитті балқымасынан алу;
• Белсенділігі төмен металдарды тұздарынан алу.
• Металдарды рафинадтау (металдарды тазалау)
• Галогендерді, сутегіні алу;
• Сілтілерді алу
• Гальваностегия – коррозияға қарсы қорғаныш қабатымен қаптау.
• Гальванопластика – металл көшірмелерді алу

Үй тапсырмасы

1. Кальций хлориді балқымасының электролизі теңдеуін жазып, катод пен анодта бөлінетін өнімдерді көрсетіңіз.

2. Темірдің (ІІ) хлориді ерітіндісінің электролизі теңдеуін жазып, катод пен анодта бөлінетін өнімдерді көрсетіңіз.

3. Электронды баланс әдісін қолданып реакция теңдеуін аяқтаңыз.

Сабақ мақсатына қайта оралу.

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілетіжоғарыоқушыларғақандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Нақты оқушыдан күтілетін нәтиже балқымадағы иондардың әрекетін түсінеді

-тотығу мен тотықсыздану тұрғысынан электродтарда өтетін реакцияларды түсіндіре алады

Қабілеті жоғары оқушылар:

Катодтық, анодтық процестерді түсіндіре алады

Топтық жұмыс кезінде оқушылар қозғалысы орын алады.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақмақсаттары/оқумақсаттарыдұрысқойылғанба? ОқушылардыңбарлығыОМқолжеткіздіме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақтасаралаудұрысжүргізілдіме?

Сабақтыңуақыттықкезеңдерісақталдыма?

Сабақжоспарынанқандайауытқуларболды, неліктен?

Жалпыбаға

Сабақтыңжақсыөткенекіаспектісі(оқытутуралыда, оқутуралыдаойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік/қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлу қажет?