Радиоактивті заттар, ядролық реакциялар жайлы түсінік және олардың Қазақстанның энергетикасының әлеуетіндегі рөлі. Химия, 10 сынып, презентация.

Осы үш суретті байланыстыра отырып, сабақтың тақырыбын анықтаңыздар!

Радиоактивті заттар, ядролық реакциялар жайлы түсінік және олардың Қазақстанның энергетикасының әлеуетіндегі рөлі.

Оқу мақсаттары

10.2.1.8 радиоактивті зат ұғымын білу;

10.2.1.9 радиоактивті ыдырау типтерін білу және қарапайым ядролық реакциялардың теңдеулерін құрастыра алу; знать типы (α, β-, β+, γ ыдыраулар);

10.2.1.10 Қазақстанның энергетикалық әлеуетіндегі ядролық реакциялардың маңыздылығын түсіну.

Бағалау критерийлері

- атом ядросының құрылымынан тұрақтылық тәуелділігі жайында дұрыс қорытынды жасайды;

Радиоактивтілік

Сәуле

Сәулелену

Ядорлық ыдырау

Тұрақты

Тұрақсыз

radioactivity

ray

radiation

nuclear decay

stable

unstable

Сөздік:

https://twig-bilim.kz/film/radioactive-substances-6690/

Радиация –

Радиоактивтілік –

Радиоактивті ыдырау –

Бейнебаянды қарап терминдер және олардың анықтамаларын жазып алыңыз

Бейне баяндар бойынша сұрақтар:

Радиация дегеніміз не?

Радиация мен радиоактивтіліктің айырмашылығы неде?

Радиактивті ыдырау дегеніміз не?

Радиоактивтілік (лат. radіo – сәуле шығару, actіvus – әсерлік) –атом ядроларының басқа элементтер ядросына бөлшектер немесе гамма-кванттар шығару арқылы өздігінен түрлену құбылысы.

Радиация (лат. «сәулелену», «жарық шығару») – кеңістікте энергияны түрлі толқындар мен бөлшектер ретінде тарату.

Радиоактивті ыдырау– радиоактивті бөлшектерді тарату.

Протон-нейтронды қисық

Альфа-ыдырау. Альфа бөлшегінің табиғатын 1908 жылы Резерфорд көптеген эксперименттік зерттеулер нәтижесінде анықтады. Атом ядросының альфа-бөлшек шығарып басқа ядроға өз бетінше айналу процесі

Х- ыдырайтын ядроның, ал У- түзілген ядроның химиялық символы. Альфа-ыдырау нәтижесінде бастапқы ядромен салыстырғанда түзілген ядроның реттік нөмірі 2 бірлікке, ал массалық саны 4 бірлікке кеміді. Мысалы:

альфа-ыдырау деп аталады. Реттік нөмірлері Z > 82 ауыр элементтердің барлығының дерлік ядролары альфа-радиоактивті ядролар болып табылады. Ыдырау төмендегі сызбанұсқа бойынша жүреді:

Бета-ыдырау. β− ыдырау кезінде (електрон бөлінеді) атом ядросының зарядтық саны Z бір заряд бірлігіне артады, ал массалық сан өзгермейді. Жаңа элемент Менделеев кестесіндегі периодтық жүйесінің

соңына қарай бір орынға ығысады:

β+ ыдырау кезінде (позитрон бөлінеді) атом ядросының зарядтық саны Z бір заряд бірлігіне азаяды, ал массалық сан өзгермейді. Жаңа элемент Менделеев кестесіндегі периодтық жүйенің басына қарай бір орынға ығысады:

Мысалы:

Мысалы:

Гамма-ыдыраудың формуласын жазайық:

мұнда Х* — қозған аналық ядро

Х — оның қалыпты күйдегі нуклиді. γ-сәулесінің толқын ұзындығы өте қысқа болып келеді: λ = 10-8 / 10-11 см. Сондықтан радиоактивті сәулелердің ішінде γ-сәулесінің өтімділік қабілеті ең жоғары.

Мысалы:

Сәулелердің өтімділігі:

Оқу мақсаттары: 10.2.1.8 радиоактивті зат ұғымын білу;

Қалыптастырушы бағалау жұмысы:

10 мин

Тақырыбы: Қазақстанның энергетикасындағы АЭС-тердің орны.

Дебат!

Рефлексия

Қызыл = мен оларға жетпедім деп ойламаймын

Сары = жақсы деген ойдамын, бірақ әлі де қайталауға болады

Жасыл = мақсатқа жеттім деп ойлаймын