Қосылыстардың периодтар мен топтарда тотығу-тотықсыздану қасиетінің өзгеру заңдылығы. Химия, 10 сынып, презентация.

Сабақтың тақырыбы:

Оқытудың мақсаты:

10.2.1.3 химиялық элементтердің период бойынша және топ бойынша құрамының өзгерісінің заңдылығын болжау;

10.2.1.4 химиялық элементтердің және олардық қосылыстарының периодтық жүйедегі орналасуына байланысты құрамын болжау;

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар:

- периодтар мен топтардағы химиялық элементтердің құрамының өзгерісі туралы білімді көрсетеді;

- периодтар мен топтардағы элементтердің тотығу-тотықсыздану құрамының өзгерісі туралы білімін көрсетеді;

- химиялық элементтердің және олардық қосылыстарының периодтық жүйедегі орналасуына байланысты құрамын болжау; Біршама оқушы мүмкін:

- элементтер мен өздерінің қосылыстарының түзетін тотығу-тотықсыздану құрамын анықтауы;

- химиялық элементтер қосылыстарының период және топ бойынша тотығу-тотықсыздану өзгерісінің заңдылығын болжауы;

Кейбір оқушылар мүмкін:

- химиялық элементтердің период және топ бойынша тотығу-тотықсыздану өзгерісінің заңдылығын түсіндіруі;

Электротерістілік

Электротерістілік – қосылыстардағы элемент атомдарының электрон тығыздығын кері итеру қабілеті. Малликен бойынша электротерістілікті анықтау:

Электротерістілік

Электротерістілік периодта элемент атомының санының өсуімен артады.

Электротерістілік топта элемент атомының санының өсуімен азаяды.

Гидроксид элементтерінің қышқыл-негіздік қасиетінің өзгеру заңдылығы

Негіздік қасиеті: ЭОН→Э+ + ОН-

Қышқылдық қасиеті: ЭОН→ЭО- + Н+

Гидроксид Иондық радиус Э2+ Қасиеті

Be(OH)2 0,27 А Амфотерлі

Mg(OH)2 0,49 А Орташа негіздік күші

Ca(OH)2 1,00 А Күшті негізді

Sr(OH)2 1,18 А Күшті негізді

Ba(OH)2 1,49 А Күшті негізді

Вертикальды преиодтылық: иондық радиустың артуы ОН- байланысының әлсіреуіне әкеледі.

Гидроксид элементтерінің қышқыл-негіздік қасиетінің өзгеру заңдылығы

Гидроксид Иондық радиус Э2+ Қасиеті

Na(OH) 0,99 А Күшті негіз

Mg(OH)2 0,49 А Орташа негіздік күші

Al(OH)3 0.39 А Амфотерлі

Si(OH)2 ???? А Әлсіз қышқыл

Горизонтальды преиодтылық: негіздік қасиетінің төмендеуі катион зарядының артуын және катион радиусының азаюын корреляциялайды.

НЭ оттексіз қышқылының қышқылдық қасиеті

Топтарда жоғарыдан төменге қарай (мысалы, HF-HCl-HBr-HI қатарында) теріс зарядталған аниондар оң зарядталған сутек иондарын әлсіз тартады (бейметалдардың иондарының радиусы артады, соған сәйкес байланыс ұзындығы артады). Осыған сәйкес сутек иондарының бөлшектену үрдісі және сутектік қосылыстардың қышқылдылыңы артады.

Периодтарда солдан оңға бейметалдармен ұшқыш сутектік қосылыстардың қышқылдылығы сулы ерітнділерде күшейеді. Метан қышқыл-негізділік көрсетпейді (және суда да ерімейді), амииак ерітіндісі суда сілтілік орта береді, су – бейтарап қосылыс, фторсутек ерітіндісі суда – әлсіз қышқыл.

Қышқыл-негіздік қасиеттердің өзгеруінің кейбір заңдылықтары

Жоғары тотығу дәрежелі элемент қосылыстарының тотығу-тотықсыздану қасиеті

Негізгі элементтер – s және p

4 топ: CO2, SiO2, GeO2 – іс жүзінде тотықтырғыш болып табылмайды; SnO2, PbO2 – күшті тотықтырғыш.

Бірақ........

Ауыспалы металдар:

15 топ: V(V) – тотықтырғыш, Nb(V) және Ta(V) – тотықтырғыш болып табылмайды.

16 топ: Cr(VI) – тотықтырғыш, Mo(VI) және W(VI) – тотықтырғыш болып табылмайды.

17 топ: Mn(VII) – тотықтырғыш, Tc(VII) және Re(VII) – тотықтырғыш болып табылмайды.

Диагональды периодтылық

Диагональды периодтылық: келесі периодтардағы элементтердің біршама ауыр қасиетіне жақындайды, кішкене ауыр қасиетке ұқсас 2 период (Li-дан F-ға дейін) элементтерінің химиялық қасиеті.

Химиялық элементтердің және қосылыстарының қасиеттернің топта өзгеруі

Электрондардың сыртқы энергетикалық деңгейін толтыруының айырмашылығы жоқ.

Периодтық жүйенің топ номері осы топтың элемент атомыныңсыртқы электрон бұлтындағы электрондардың санына сәйкес.

Топта жоғарыдан төменге қарай:

Атом ядросына сыртқы электрондар әлсіз тартыла бастайды;

Атомның электрон беру қабілеті артады.

Электрон беру қабілеті=металдық қасиет, яғни топтарды химиялық эементтер мен қосылыстарныың өзгеру заңдылығы:

Элементтердің металдық қасиеті артады

Олардың қосылыстарының негіздігі күшейеді

Периодтарда химиялық элементтер мен қосылыстарының қасиетінің өзгеруі

Период номері ( периодтық кестенің горизонтальды қатарында) жоғары толтырылған электрон орбиталінің санына сәйкес келеді.

Периодта солдан оңға қарай басқа сурет:

Атом радиустары төмендейді;

Осыған сәйкес сыртқы қабатындағы электрон саны артады;

Элементтердің электротерістілігі=бейметалдық қасиет

Периодтарда элементтер мен қосылыстарының химиялық қасиетінің өзгеру заңдылығы:

Элементтерде бейметалдық қасиет артады, электротерістілік;

Олардың қосылыстарында қышқылдық қасиет күшейеді

Қорытынды: сыртқы энергетикалық деңгейдегі электрон санының артуымен байланысты металдықтан бейметалдыққа ауысуы элементтердің және олардың қосылыстарының қасиетінің біртіндеп өзгеруі атомның ядро зарядының артуымен байқалады.

1.Li→Be→B→C қатарында:

2.Элементтердің металдық қасиетін артуы келтірілген қатар

3. 1s(2)2s(2)2p(6)3s(2)3p(6)4s(0) электрондық конфигурациясына сәйкес ион:

3. 1s(2)2s(2)2p(6)3s(2)3p(6)4s(0) электрондық конфигурациясына сәйкес ион:

4. Қай қатарды қышқылдық қасиет артады?

5. Хром оксидтері қатарында қышқылдық қасиеті қалай өзгереді: CrO-Cr2O3-CrO3

6. F,O,N,Cl элементтері берілген. Қай тұжырым дұрыс?

7. Металдық қасиеті анық көрінетін:

9.Дұрыс тұжырымды таңдаңыз: А) Na-Si-Cl қатарында осы элементтер түзетін жай заттардың бейметалдылығы артады; В) осы қатарда атомдардың оттекпен қосылыстарында тотығу дәрежесі артады.

10. Реттік номері 20 элементінің қосылысы:

1. http://www.myshared.ru/slide/986539/

2. http://www.myshared.ru/slide/640578/