Фосфор және оның қосылыстары. Химия, 9 сынып, сабақ жоспары.

Ақтөбе қаласындағы физика-математикалық бағыттағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Пән: химия

Мұғалімнің аты-жөні:

Дата:

Класс:9

Оқушы саны:

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі

Азот және фосфор

Сабақтың тақырыбы

Фосфор және оның қосылыстары

Бастапқы білім

7.4А Атом құрылысы

7.2В Қарапайым химиялық реакциялар

9.1С Химиялық реакциялардың жүру заңдыдықтары

Оқыту мақсаттары

фосфорға периодтық кестедегі орны бойынша сипаттама беру; фосфордың құрылысын және аллотропиялық түр өзгерістерін бейнелеу;

фосфордың жану өнімдерін білу

 Сабақтың мақсаттары

- фосфорға периодтық кестедегі орны бойынша сипаттама береді;

- Р құрылысы мен аллотропиялық түр өзгерістерін бейнелейді;

- фосфордың жану өнімдерін біледі.

Бағалау критерийлері

- фосфор молекуласының құрылымын біледі;

-P4 молекуласының моделін дұрыс құрастыра алады;

-Фосфордың әрбір аллотропиялық модификацияларын (түрөзгерістерін) салыстырмалы кестедегі 3-4 бөлімін дұрыс толтырады.

 Тілдік мақсаттар

Пәнге тән лексика мен терминология:

фосфордың аллотропиялық модификациялары: ақ фосфор, қызыл фосфор, қара фосфор; фосфор оксидтері,

Сөздік:

 Құндылықтарды

 дарыту

Құндылықтарды дарыту қоршаған ортаны қорғауға оқушының көзқарасы арқылы/көмегімен жүзеге асады

 Пәнаралық байланыстар

 Дифференциация

Барлығы үшін:

1. Молекулалық азот пен фосфордың формулалары қандай?2. Ақ және қызыл фосфордың қасиеттерін салыстырыңдар. 

Кейбірі үшін:

1.Фосфордың тотығу дәрежелерін анықта. P₂O₅, PH₃, HPO₃, K₃PO₄, PCl₃, Ca₃P₂2. Азот табиғатта бос күйінде кездессе, фосфор көбінесе қосылыс күйінде кездесетіні неліктен?

 АКТ қолдану дағдылары

Презентация, бейнетаспалар, суреттер көрсетіледі.

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Сергіту сәтін жүргізу

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Сабақтың басы

0-4

1.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру;

2.Класта ынтымақтастық орта қалыптастыру.

Оқушылар сабақ тақырыбын болжайды.

Қызығушылықты ояту:

Гамбург алхимигі Бранд «философиялық тас» алу жолында көп жұмыс істеді. Брандтың ойынша бұл тас кәріні жасартатын, ауруды тез сауықтыратын, адамның өмірін ұзартатын тас болды. Бранд бұдан басқа барлық металдарды алтынға айналдырғысы келді. Бірде ол жаңа рецепті бойынша зертханада жұмыс істеді. Адам зәрін суалтып, оған көмір мен құмды араластырып ауа қатыстырмай қыздырды. Құтының ішінде жылтыраған бір нәрсенің бар екенін көрді. Сөйтіп, 1669жылы фосфор  кездейсоқ ашылды. Алынған зат  жарық шығарады, осыны пайдаланып, Бранд байларға сатып ақшаға кенелген.

Оқушылармен бірлесе отырып сабақ мақсаты айқындалады:

- фосфорға периодтық кестедегі орны бойынша сипаттама беру;

- фосфордың құрылысын және аллотропиялық түр өзгерістерін бейнелеу;

- фосфордың жану өнімдерін білу

-Represent the structure of a molecule of phosphorus and its allotropic modifications

- Know the products of combustion of phosphorus

- Know the characteristics of phosphorus base its position in the periodic table

Сабақтың ортасы

4-6

6-8

8-18

18-27

27-30

30-35

35-38

Фронталды әңгімелесу: проблемалық сұрақ: 

Неге 70-80-жж. ХХ ғ. сәнқойлары фосфорлы моншақ тағудан тез бас тартты?

(ондай моншақтар тағу денсаулыққа кері әсер етеді, себебі фосфор – улы зат.)

Топқа бөліну: сіріңке талшықтарын суыру ойыны арқылы топтарға бөлінеді.

Тwig-bilim.kz

https://twig-bilim.kz/ru/film/the-elements-phosphorus

Топтық жұмыс:

1-топ

а) фосфордың атом құрылысын сипаттап жазады.

б) Бұл кезде нүктелер мен айқыштар диаграммасы арқылы фосфор молекуласын суреттейді

G) Оқушылар фосфордың сыртқы қабатындағы электрондардың санына назар аударуы тиіс.

2-топ

Оқушылар азот және фосфорды периодтық кестедегі орналасуына назар аудара отырып, салыстыруы керек: атом құрылысы жағынан салыстырмалы түрде сипаттама береді

(G) (F) Азот пен фосфорды салыстыруды сұраңыз. Бірінші сабақта өткен элемент қасиеттерінің кестедегі өзгеру тенденциясы туралы алған білімдерін қолдана отырып, азот пен фосфордың периодтық кестеде орналасуына назар аударуын сұраңыз.

Мұғалім әрекеті:

(W) оқушыларға фосфордың аллотроптық модификацияға ие элементтің бірі екендігін түсіндіріңіз. Оқушыларға P₄ молекуласының моделін құруды сұраңыз. Ақ фосфор: оқушылардан неліктен ол химиялық активті екендігін сұраңыз.

Презентация мен оқулық бойынша фосфордың аллотропиялық модификацияларына, физ.қасиеттеріне тоқталу: қайсысы белсенді, неліктен?

Allotropes

Students phosphorous has 3 allotropes

Teacher will explain the allotropes using the following slide

Activity 1:

P₄ молекуласының шарөзекті моделін құру.

Activity 2:

Тест тапсырмасын орындау(қосымша 2)

Дескриптор: Фосфор қосылыстарына сипаттау беру

Бекіту:

«Синквейн»

Сергіту сәті.

Сабақтың соңы

38-40

Рефлексия

«Плюс- Минус- Қызықты»

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?

Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме? Жеткізбесе, неліктен?

Дифференциация дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар

болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Бұл сабақтан мен келесі сабағыма әсер ететін, сынып туралы немесе оқушылар жайында нені білдім?