Инвариантты және салыстырмалы физикалық шамалар 1-сабақ (Физика, 10 сынып, I тоқсан)

Пән: Физика
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Кинематика
Сабақ тақырыбы: Инвариантты және салыстырмалы физикалық шамалар 1-сабақ
Осы сабақта қол жеткі-зілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 10.2.13 - инварианты және салыстырмалы физикалық шамаларды ажырату;
Сабақ мақсаты: Барлық оқушылар:
инварианты және салыстырмалы физикалық шамаларды ажырату
Оқушылардың көбісі:
Галилей түрлендірулерін түсіну
Кейбір оқушылар:
Түзы сызық бойымен қозғалған дене қозғалысын басқа дене қозғалысымен салысттырғандағы жылдамдығын анықтауды үйрену

Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылармен бірге сабақ тақырыбы мен бағалау критерийлерін анықтау
Activity. Қозғалыс тақырыбымен байланысты сөздерді тауып, оған анықтама беріңіз

Жаңа тақырыпты игеру
Миға шабуыл: қозғалыстағы дене тыныштықта бола алады ма? Мысал келтіріңіз.
Бейне баянды қарау: Механикалық қозғалыстың салыстырмалылығы (относительность движения):
[media=https://www.youtube.com/watch?v=HYZ1cWcV6pg]

Талқылау:
1. Неліктен қозғалыс салыстырмалы?
2. Кеңістіктегі дене орны неге тәуелді?
3. Қозғалыстың тәуелсіздік принципі дегенді қалай түсінесіздер?
4. Қозғалыстағы дененің басқа денемен салыстырғандағы жылдамдығын қалай анықтай аламыз?
5. Қозғалыстың салыстырмалылығына мысал келтіріңіздер

Инвариантты және салыстырмалы шамалар
Инвариантты деп – әртүрлі санақ жүйелерінде өзгеріссіз қалатын физикалық шамалар немесе физикалық заңдарды айтамыз (күш, масса, үдеу).
Бір санақ жүйесінен басқа санақ жүйесіне ауысу кезінде өзгеретін шамалар салыстырмалы шамалар деп аталады (жылдамдық, орын ауыстыру, траектория)......