Жамбыл Жабаевтың өмірбаяны


Жамбыл Жабаев

биография

АҚЫН ӨМІРІ

ЖАМБЫЛ ЖАБАЕВ(1846 - 1945)

Шу өзенінің бойымен жүре берсеңіз Хан және Жамбыл деген екі тауға кез боласыз. Менің әкем Жабай бір кезде осы тауларда көшіп-қонып жүрген. Жамбыл тауының етегінде, қақаған қатты боранды күні мен туыппын! Маған сол көне Жамбыл тауының есімі ат болып тағылыпты. Бұл 1846 жылы февраль айы екен.Менің әкем Жабай шоқпыт шапанды көшпелі кедей болған. Тұрған жеріміз құлазыған кең, жазық дала еді. Сондықтан да мен балалық шағымда егісті де, бақты да, арықты да көрмедім. Жазық кең дала менің Отаным болды. Мен киіз үйде өстім. Сол кездегі барлық қазақ балаларындай мені де көшкенде бесігіммен алып жүрді. Бала кезімде мен тентектеу болдым. Қарттарды да, әкемді де тыңдағым келмеді. Мені қозы бағуға жіберетін, мен бармай қоятынмын. Маған отын тер дейтін — мен тіл алмай қасаратынмын. Менің ағам, әкемнің інісі белгілі домбырашы еді. Мен домбыра тыңдауға әуес едім. Он екі жасымда одан домбыраны үйрендім. Домбыра қолыма тигенде барлық тентектікті ұмытып, бүкіл жан жүйем елжірегендей болатын еді. Менің қой баққым келмеді. Домбыра тартып, ән салу мені қатты қызықтырды.

1937 жылы бүкіл еліміз Жамбылдың творчестволық қызметінің жетпіс бес жылдығын мерекеледі. Бұл күндері халық ақыны дүние жүзінің көптеген озат қайраткерлерінен құттықтау телеграммалар алды.

1941 жылы Жамбылға мемлекеттік сыйлық берілді. Ұлы Отан соғысы күндерінде Жамбыл өзінің өлеңдерінде Совет халқын Отанды қорғауға, еңбектегі ерлікке шақырды. Совет адамдарының батырлығын, СССР халықтарының мызғымас достығын жыр етті.

1943 жылы майданда Жамбылдың ұлы Алғадай қаза тапты. Бұл жөнінде ақынға хабар жеткенде, ол біраз үнсіз отырып барып, қайғылы хабарға өлеңмен жауап берді. Жамбылдың ақырғы жыры

1945 жылы 9 майда айтылды. Бұл неміс фашистерін біздің халқымыздың қаһармандықпен жеңгендігіне арналған еді. Жүз жасқа небәрі бірнеше ай қалғанда,

1945 жылы 22 июньде Жамбыл дүние салды.

1946 жылы февральда Қазақстан жұртшылығы даңқты ақынның жүз жылдығын салтанатпен атап өтті. Юбилейіне қарай ақынның таңдамалы шығармаларының академиялык жинағы орыс және қазақ тілінде басылып шықты. Жамбыл Жабаев Ленин орденімен, Еңбек Қызыл Ту және «Құрмет белгісі» ордендерімен наградталған.

ШЫҒАРМАЛАРЫ

Атаның әлдиі

Балаларға

Балама хат

Бесік жыры. Жастық жыры

Жаңа жыл

Жаңа жыл сәлемі.

Жеңіс жырын сайраңдар.

Жүз жасаған жүректен

Ленин.

Ленинградтық өренім.

Шәкірт балаларға.

Джамбул родился 16 (28) февраля 1846 года в семье бедного кочевника Жабая из рода Шапрашты. Согласно семейному преданию, мать Джамбула, Улдан, родила его в то время, когда аул Истыбая (деда Джамбула) спасался от набегов, нередких в то время в степи. Это случилось возле горы Джамбул в верховьях реки Чу (около 300 км от Алма-Аты) (ныне Алматинская область Казахстана). Жабай, отец Джамбула, дал своему сыну имя горы:

В ночь у подножья Джамбула-горы,

Сжавшись комочком у снежной норы,

Мать моя, рабскую жизнь кляня,

В стонах и муках родила меня.

Молча собрался голодный аул,

Дали казахи мне имя Джамбул.

Творчество

Поэзия Джамбула кровно связана с жизнью народа. Дореволюционное творчество акына отражало думы и чаяния трудящихся казахов, их тяжёлую жизнь и борьбу против угнетателей. Джамбул звал к дружбе казахов с великим русским народом, он сложил множество лирических, бытовых, социально-сатирических песен, героических поэм и сказок («Собака бая Кадырбая», «Чёрный указ», «Поэма гневного сердца», поэмы «Утеген батыр», «Суранши батыр», сказка «Хан и акын», «Сказка о лентяе» и др.). Всенародную известность приобрели песни акына в советское время. Поэт создал произведения,проникнутые глубоким советским патриотизмом и пафосом коммунистических идей (поэмы — «Моя родина» (1936), «Вооружённый народ», песни — «Гимн Октябрю», «Колыбельная песня», «Кляча и конь», «Песня о братстве народов», «Ленин и Сталин» и др.). Джамбул создал волнующие песни о Сталинской Конституции («Закон счастья», «Я избираю Сталина», «Слуга народа» и др.). Его песни периода Великой Отечественной войны воодушевляли защитников Родины на боевые подвиги («Поэма любви и гнева», «В час, когда зовёт Сталин», «Ленинградцы, дети мои», «Москве», «Приказ Родины» и мн. др.). Поэзии Джамбула присущи богатство поэтических красок, смелость сравнений и метафор и вместе с тем величавая простота.

Награды

Сталинская премия второй степени (1941) — за общеизвестные поэтические произведения

Орден Ленина

орден Трудового Красного Знамени

орден «Знак Почёта»

Присвоено имя акына

Памятник Джамбулу Джабаеву в Алма-Аты

Именем Джамбула в 1938—1997 годах назывался город на юге Казахстана, который сейчас именуется Тараз. Область осталась называться Джамбулской. В городе ему установлен величественный памятник в полный рост.

На проспекте Достык в Алма-Ате ему установлен бронзовый памятник — акын с домброй, присевший у водопада. Отсюда начинается улица Джамбула.

Его имя присвоено Казахской государственной филармонии.

Также его именем названо много улиц в других городах, в частности в России — переулок Джамбула (б. Лештуков переулок) в Санкт-Петербурге и переулок Джамбула в Липецке, улицы Джамбула в Нижнем Новгороде, Новосибирске, Иркутске, Хабаровске а на Украине — улица Жамбыла Жабаева в Киеве и в городе Ужгород (Закарпатская область) ул. Джамбула.

На переулке Джамбула в Санкт-Петербурге казахскому акыну поставлен памятник.

Джамбул прожил долгие годы под Алма-Атой в посёлке, теперь носящем имя Музей Джамбула, в 70 км к западу от Алма-Аты и в 10 км от автомагистрали Алма-Ата — Бишкек. После его смерти здесь в 1947 году был открыт Литературно-мемориальный музей Джамбула, расположенный в доме, где акын прожил свои последние годы. Дом окружён садом, в глубине которого в 1946 году был воздвигнут мавзолей Джамбула (архитектор А. Белоцерковский, эскизы народного художника Казахстана А. Кастеева);

Имя Джамбула носит областной драматический театр в Усть-Каменогорске (Восточно-Казахстанская область).

Памятник Джамбулу Джабаеву в Алма-Аты

Памятная монета Казахстана номиналом 20 тенге, посвящённая 150-летию со дня рождения Джамбула

Музей Жамбыла Жабаева

Музейный комплекс Жамбыла Жабаева располагается в 70 км от Алматы, в поселке с символичным названием «Музей Жамбыла». Комплекс включает в себя: некогда принадлежавший поэту дом, гараж и сад, а также одно административное здание. Кроме того, на территории музейного комплекса, а именно – в глубине сада находится мавзолей Ж. Жабаева, спроектированный архитектором А. Белоцерковским по эскизам народного художника Казахстана Абильхана Кастеева. Мавзолей выполнен из белого мрамора.

По заверению посетителей, в доме-музее акына царит особая, умиротворенная атмосфера.

Ежегодно в день рождения акына (28 февраля) литературно-мемориальный музей посещают сотни почитателей творчества Жамбыла, чтобы отдать дань уважения непревзойденному таланту великого импровизатора.

Следует отметить, что в поселке «Музей Жамбыла», помимо автора строк «…я под рокот моей струны воспевал, уже поседев, грозный ход балтийской волны, где бурлил всенародный гнев…», похоронен еще один славный сын казахского народа – композитор, дирижер, домбрист Нургиса Тлендиев. По воспоминаниям современников, последней волей Нургисы Атабаевича, почившего в 1998 году, была просьба похоронить его вблизи мавзолея Жамбыла.



Толық нұсқасын 30 секундтан кейін жүктей аласыз!!!


Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter

Қарап көріңіз 👇



Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру

Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?
Пікір жазу