Табиғатты басқару

Мақсат және басқару мақсаттары табиғатты қолдану
1.1 мақсат және басқару ұйымдық негіздері табиғатты қолдануы
Нормалардың басқару мақсат орындалу табиғатты қолданумен - қамтамасыз ету және талаптардың, өндіріс процестерінің зиянды әсері шек қойылатындардың және шығарылатын өнімнің орта қоршаған, табиғи қорлардың орынды қолдану қамтамасыз ету, олардың бұрынғы қалпына келуі және ұдайы өндірісі.
Басқару табиғатты қолданумен республика үкіметімен, министірліктермен және ведомтстволармен, басқару жергілікті органдарымен жүзеге асады. Кәсіпорындармен және ұйымдармен, эксплуатамен бос еместермен ¬ табиғи қорлардың дамуы.
Басқару орынды қолдану негізді жоспарлаулары арқылы ғылыми табиғатты қолданумен жүзеге асады.Табиғилардың ресурстары және қоршаған орта күзеттері, ұйымдық - техникалық өңдеулері және экономика - экологиялық шаралардың табиғи ортаға тепе-теңдік қамтамасыз етуімен және бақылаудың, олардың орындалуының ар жағында.
Мемлекеттіктерді бағдарламаларда қоршаған орта күзеттері және рационал¬ табиғи қорлардың қолдану табиғат күзеттері облыста негізгі мақсаттарды айқын және орынды табиғатты қолданудың және табиғат қорғаушылық қызмет негізгі бағыттары замандас кезеңде. Сақтауға белгілі бір бағытты қолдау. Табанды және жүйелі оларға мақсаттарды қойылған және табиғи қорлардың көбею, қоршаған орта күй-жағдай жақсаруы. Күрес экологиялық қауіпсіздіктің артынан барлық адамдардың ең жауапты және мейірбан мақсаттарынан бір қалай жерде тиісті анықтап қаралу.
Басқаруға арналған табиғат күзетімен және істелген орынды қамтамасыз етудің ¬ білімді лайықты табиғи қорлары, қайсы шешім қойылған келесі мақсаттарға:
• Комплексті басқаруы, жүзеге асыруы табиғат қорғаушылық қызметпен;
• Өңдеу және өткізу бірыңғай ғылыми - техникалықтың облыста саясатшыларды табиғат күзеттері және табиғи қорлардың орынды қолдануының, мына облыста қызмет үйлестігі ;
• Мемлекеттік бақылау қолданудың ар жағында және қорғаудың жерлердің, үстіңгі және жер асты сулардың, атмосфералық ауаның , өсімдік және малдан шығатынды, теңіз орталар және территориялық сулардың табиғи қорларының, континенттік шельфті және экологиялық аймақтың, сонымен қатар барлық пайдалы қазып алынатындардың;
• Дайындау және ұсыну ұсыныстардың үкіметіне және қосуға арналған кепілдемелердің олардың мемлекеттік бағдарламаға қоршаған орта күзеттері және табиғи қорлардың орынды қолдануының , қабылданған бағдарлама қамтамасыз етуі;
• Ұсыныстардың өңдеуі табиғатты қолдану экономикалық механизмі толық жетілдіруімен, экономикалық нормативтардың бекітуі, ережелердің стандарттардың табиғи қорлардың қолдану жөнге салуымен және ластанудың табиғи орта күзетіне және басқа зиянды әсерлердің;
• Даму бас схемаларының мемлекеттік экологиялық экспертиза жүзеге асыруы және республикалардың өндіргіш күштердің орналастыруының және халық шаруашылық бұтақтарының, бақылау экологиялық нормалардың сақтауының ар жағында бір ¬ жаңа жұмысқа техниктер және технологиялар , материалдардың және заттардың, сонымен қатар проекті құрылысқа және кәсіпорындардың реконструкциясын, көрсетуші ¬ қоршаған орта күй-жағдайына және табиғи қорлардың;
• Басқару территориялық органдарымен бірге жерлеуге рұқсаттардың беру және өнеркәсіпті және тұрмыс кетулердің қоймалауы, зиянды заттардың алып тастауларына қоршаған орта, және атмосфералық ауа тұтыну, өткізулер - жұмыстарға арналған пайдалануға жер қойнауларының беру, есеп айыратын ағаш кесетін жер бекіту және бақылау жүзеге асыруы жерлердің бұруының ар жағында барлық шаруашылық қызмет түрлері;
• Басшылық қорықтармен және мемлекеттік бақылау жүзеге асыруы аңшы шаруашылық басқаруының ар жағында, сонымен қатар малдан шығатын мемлекеттік кадастр басқаруы мира және қызыл кітаптың;
• Білімдердің таратуы табиғат туралы халық кең қабаттары арасында, азаматтардың тәрбиелеуі құнтақты көңіл болу рухында және табиғатқа махабат ;
• Жоспарлау және ынтымақтастық жүзеге асыруы сұрақтармен табиғат күзеттері шетелдік елдермен және халықаралық ұйымдармен.
Ведомтстволар жанында қоғамдық кеңестерді іс істейді, қайсыларды ғалым, қоғамдық қайраткерлер, басқару жергілікті органдарының өкілдері, кәсіпорындардың бастықтары кіреді. Бұлар кеңесте жасалған жан-жақтының табиғатты қолдану ірі проблемаларының және кепілдемелердің өңдірулері олардың шешімімен.
Ведомтстволарға табиғат күзетімен және оның органдарға орындарда табиғи қорлардың қанауымен құрылысқа жауып тастаулар, реконструкцияны немесе өнеркәсіпті немесе басқа тағайындау объектілерінің кеңейту, жұмыстардың өткізуі құқық пайдалануға берілген салу, жүзеге асатындардың табиғат бұзуларымен ¬ заң шығару қорғаушылық, құрлыс жұмысын тоқтату ¬ немесе басқа кәсіпорындардың, өрескел бұзатын нормалар және ереженің қоршаған орта күзеттері, кәсіпорындарға және ұйымдарға талаптар көрсету, сонымен қатар азаматтарға зиян төлеуіне құралдардың төлетуі туралы, келтірілгенді мемлекетке қоршаған орта ластануымен және істетілген рационал емеске ¬ табиғи қорлардың ластануы. Комитеттердің шешімдері табиғат күзетімен, қабылданушылар шектерде олардың кесегімен ¬, атқаруға арналған кәсіпорындармен және ұйымдармен міндетті түрде келеді.

1.2 басқару даму негізгі бағыттары табиғатты қолданумен
Осы шақ басқаруға табиғатты қолданумен тиісті бағытталған болу:
• Қоршаған орта ластануының төмендеуі;
• Табиғи қорлардың тұтынуының қысқартуы;
• Жаңармалы табиғи қорлардың қолдануы;
• Минералды қорлардың резервін құру,қажетті дамуы;
• Алғашқы табиғи нәтижелі қолдануы;
• Кәсіпкерлерге арналған экономикалық шарттардың жасауы;
• Халықаралық ынтымақтастық.
Шикізаттық экономиканың – иннервациялыққа, маңызды қорлық потенциал жасырады және қауіп-қатер экономика қымбат бағалы аудармасымен аялдау. Сондай табиғи байлықтар жанында азғыру көрінеді. Дағдылы экстенсивтінің даму қарқынды жолына тереңмен өңдеуі. Бірақ болашақта экстенсивті жол тұйық жолға жүргізеді. Сондайда даму сценарийлары Қазақстан душарланған барлық алдыңғы елдің артта қалуы. Сондықтан өлшемдерді қазір кешен қажетті, экономиканың қайта құруға жағдай жасауымыз керек. Екі Қазақстанда екі қайнар бар . Бірінші – оның бірегей табиғи қорлар, екінші – олардың шаруашылығы ( екі есе энергия сақтау және энергия істету қысқартып алар едік; ұқсас жағдай және басқа қорлармен ). барлығы бөлінеді және экономика рационал емес құрылымы бұтақтардың жиынымен, өнеркәсіпте еңбек аласа өнімділігі және ауылдық шаруашылықта, негізгі қорлардың биік тозығы жеткен, көптегендерді сын мөлшер кәсіпорындарында. Дәл осылай не экономика құрылысты қайтақұрулары және оның техникалық қайта қаруландыруының бізге бәрі-бір амалдай тұру. Салыстырумен дамыған елдермен Қазақстан өнеркәсіп техникалық қайта қаруландыруымен кешікті және ауылдық шаруашылықтың, бірақ бүгін негізгі – мүмкіншіліктер айырылып қалу , мына сатыны өтіп кете жүзеге асыру, ғылым сыйымды өндірістерге , сапамен жоғарырақ өнімді мүмкіндік беретінмен алу еңбек аз шығындары жанында, энергияның, - және қысымның орта қоршаған . Үшін мынаның керек болып қалады:
 Кәсіпорындардың техникалық қайта қаруландыру мемлекеттік несие беруі ( несие мөлшері санды анықтайды үнемделгенді - және бағалардың дүниежүзілік және ішкі айырмасы оған; қайтару экспорт өсу шегі шотының артынан болады, дәл осылай не мемлекет ештеңе жоғалтымайды;
 Қорлардың артық шығынына прогресшіл салық ( нормалар жақсы дүниежүзілік жетулермен анықталады; экономикалық салық негізді – рұқсат еткендер нәтижесінде - алғашқы жіберілген пайданы артық шығын қоғамға төлер еді табиғины );
 Толық жетілдіру экологиялықтардың төлемі ( қоршаған ортаға экологиялық төлемдер зиян жоюына шығындардан аралап шығуға тиісті анықталу ; ғой кәсіпорындарға айып пұлдар төлеп жатқанда , немен табиғат күзетіне құралдар салу ).
Әдістер , қолданылатындар табиғатты қолданумен басқару барысында
Табиғатты қолдану - бір басқару ең күрделі объектілерінен , ол процеспен табиғи және қоғамдық әрекеттестік жапсарында орнында болады ¬ жапалақтардың . Управленче ғылыми негіздеу осы арадан - төтенше маңызды ролі ¬ шешімдердің скихі барлықтардың басқару деңгейлерінде табиғатты қолданумен .
Басқару жүйе нәтижелілігі шешуші өлшемге табиғатты қолданумен бақылау күй-жағдайымен анықталады және қолдану нормалауының ¬ бір туған қорлардың . Бақылау комплексті жүйесін қажетті өңдеу, нормалаудың және табиғатты қолдану ынталандырулары .
Басқаруда табиғатты қолданумен жүк арба әртүрлі әдістерді қолданады.Кәсіпорындардың ұжымдарына әрекеттер және ұйымдардың , бөлек қызметкерлердің және ел халығы арасында оларды ең кең көп таралған ¬ адмеративтік заңға сүйенген , ұйымдық , әлеуметтік - психологиялықтар және экономикалық басқару әдістері . Барлық бұлар табиғатты басқаруында әдістер ¬ тиісті қолданылуда.
Басқару әкімшілік - заңға сүйінген әдістері болады. ¬ Заңға сүйінген және әкімшілік актілердің шығаруында,реттеуші организациясы ¬ және табиғатты қолдану сферасында басқару , құқықтар және басқаратын қызметкерлердің міндеттері,лауазымды беттердің және ел халығының қолдануға және табиғи қорлардың ұдайы өндірісіне және табиғи ортаға тепе-теңдік қамтамасыз етуіне мүмкіндік береді. Әкімшілік актілер болады. Күшті кәсіпорындардың ұжымдарына және әсер етеді .Бөлек қызметкерлердің және тап осы аудан халығы .
Орынды табиғатты қолдану жүйесінде ерекше орынды ұйымдық әдістер, дайындау қамтылған процестері орынға ие болады.Қабыл алу және шешімдердің орындауын, бағытталғандардың қақпайлауға және жоюды, қоршаған орта ластануларының, аз ластау ұйымын және ысырапсыз технологиялардың табиғи қорлардың жанында қолдануы. Ұйымдық әдістер басқару сферасында функциялардың тарату, бақылауды қамтамасыздандырады.Тәжірибе жалпылаулары,басқару рационализациясын негізде ғылым жетулері және техниктер болады.
Өзімен басқару әлеуметтік - психологиялық әдістері ұсынады. ¬ Кәсіпорындардың ұжымдарына әлеуметтік және психологиялық әсер құралдарының тақырыбын және ұйымдардың, бөлек қызметкерлердің және тап осы аудан халығы қолайлы жылдық шарттардың қамтамасыз ету мақсатымен адам өмір сүрулері , халық ауру-сырқаулық төмендеулері , арту ұзаққа созылған ¬ адамдардың өмір және қабілеттіліктің олардың еңбекке, сақтау эстетикалықтың бағалардың ¬ табиғи көріністердіңалып келуі, қорықтағы аймақтардың пайдаланы .
Басқару экономикалық әдістері табиғатты қолданумен бағалардың жүйе кең қолдануында болады , тарифтардың , төлемі , айып ақшалардың , сыйлықтардың , экономикалық ынталандыру қорларының , несиелердің және пайдалану .
Бағалардың жүйе, тарифтардың, төлемі және айып пұлдарды шақырылған :
• Минералды және басқа қорлардың орынды және комплексті қолдануы қамсыздандыру ;
• Күзетті және қоршаған табиғи орта ұдайы өндірісі .
Экономикалық әдістердің қолдануы жанында қажеттілігі құлап түседі ¬.Ұжымдардың және пайдалы қазып алынатын шығындардың төмендеуіне кәсіпорындардың бөлек қызметкерлерінің шығару жанында және өңдеуге, бұзылған жерлердің бұрынғы қалпына келуіне, тазалауға - сулардың суаттары және атмосфераға алып тастаулардың . Бұлар орынды табиғатты қолдану экономикалық ынталандырулары мақсаттар жүйе қолдануы негізінде шешіледі .
Шығарып салынушы кәсіпорындардың жұмыс ақырғы нәтижелері нәтижелілікпен батып қалған болуға тар тиісті олармен табиғат қорғаушылық шаралардың , әрбір еңбекті ұжым үшін , және заң шығару табиғатты қорғау жөнінде әрбір қызметкер талаптардың сақтауында мүдделес болатын .
Барлық қоршаған табиғи орта күзеттері қамтамасыз етуде роль көбеюші және табиғи қорлардың орынды қолдануында басқаратын шешімдердің ықшамдау әдістері ойнайды. Олар негізі істетілген кеңде ¬ экономика - математикалық әдістердің, желілі үлгілердің, автоматтандырылған¬ , ықшамдаулар және басқаратын шешімдердің қабыл алуында . Олардың көмегімен өнеркәсіпті кәсіпорындардың әрекет аймағында табиғат күзеттері үлгілерді өңдейді,ел аймақтарының және су бассейндерінің . Ұқсас үлгілер келешекке байқауға рұқсат етеді, әртүрлі жобалардың ықпалын жасау және табиғи орта күй-жағдайына шешімдерді талдау, зардаптардың ескертуімен түзетулер және ұсыныстар енгізу .
Кәсіпорындар сәйкес анықталған нормативтарға табиғи қорлардың артынан төлеуді енгізеді, ластайтын пайдалану құқығының артынан , ұдайы өндірістің артынан және табиғи қорлардың күзетін , алып тастаулардың артынан төлеуді алдын ала ескереді ¬ және пайдалынады . Шекті мүмкін алып тастаулардың арттыруы жанында ластаймын ¬ заттардың, төлемдер еселі мөлшерде өндіріп алады , жүзге шығындардан аралап шыға ¬ ластануы .
Құралдың, кәсіпорындардан және ұйымдардың ластануының артынан ¬ орта және табиғи қорлардың рационал емес қолдануы , ¬ табиғат қорғаушылық шаралардың орындалуына мүмкіндік береді.
Органикалық бөліммен рациональге арналған мемлекеттік бақылау жүйелері ¬ табиғатты қолданумен қор жинақтушы және табиғат қорғаушылық қызмет облысында тұрақты статистикалық есеп басқаруы келеді алды ¬.
Қадағалау және бақылау сонымен қатар кадастырлық есеп жүйесі арқылы табиғи қорлардың күй-жағдайының ар жағында жүзеге асады. Табиғи мемлекеттік ¬ күмбез өзімен қорлардың ұсынады ең анық және қажеттілердің ¬ лайықты қорлардың сандық және сапалы күй-жағдайы туралы,олардың заңға сүйінген статуста және қолдануда . Дей сәйкес ¬ қорлардың - жер алаңы, су, орман ,заң шығаруға табиғи ресурстар жүргізіледі және пайдалы туған жерлерінің қазып алынатын ресурстары көп.
Соңғы жылдарда Қазақстанда басқаратын табиғат қорғаушылық аппарат құрылымында тұрғын қайтақұруларды болды. Сәйкестікте 1988 жылы қаулымен бұрынғылардың және ССРО министрларының кеңесінің « туралы тұрғын іс қайтақұруына елде табиғат күзеттері » республикада табиғат күзетімен мемлекеттік комитеті жасалған болатын.Бес басқару сол уақытта оның құрамына кірді.Экономиканың және табиғатты қолдану ұйымдары, ғылыми - техникалық алға басуды экологиялық білімдердің насихатының және оларды байланыстардың бақылау-инспекциялық басқарулар және экологиялық экспертизаның негізгісі болып табылады.Сәйкестікте 1992 жылы Қазақстан президенті қаулысымен 7 ақпан 1992 жыл « ұйым толық жетілдіруі туралы және органдардың қызметінің экономикалық реформа шарттарында Қазақстан мемлекеттік басқарулары»сонымен қатар республикада министрлардың кабинет қаулылары мемлекеттік комитет базасында табиғат күзетімен экология министірлік және Қазақстан Республикасының биоресурсовы білімді болатын , қайда орман комитет сонымен қатар шаруашылық та кірді.Бас басқарма балық қорлардың күзетімен және бақылау үшін ¬ балық шаруашылығына табиғат қорғау суаттарда , бас басқарма күзетпен малдан шығатынды және объемен мемлекеттік ғылыми - өндіріс ¬ өнеркәсіпті экология дүнениесі « Казмеханобр ».
Процестермен эколого - экономикалықтарды жүйелерде
Түсінуге арналған басқару маңыздары экологиялық- экономикалық процестермен,соның ішінде және процестермен экологиялық - экономикалықтарды жүйелерде , системалық - статисти қажетті ¬ басқару объектісі өзі түтудің қарап шығу бүтінде.Аймақ немесе ¬ қалдық территориялық - өндіріс кешен,қайсыда өзара байланысқан процестерді ағады : еңбек өнім жасауы бар болуларда технологиялар,басқару технигінде және негізгі өндірістердің, ысырапсыз тиесінің және өндірістің ¬ - өнім жайлы , сонымен қатар технологиялық мүмкіншіліктерінің кеңейтуі ¬ логикалық және техниктер басқару толық жетілдіруі.....