М.Дулатов «Бақытсыз Жамал» романы. Тағдырластар. Қазақ әдебиеті, 8 сынып, презентация. 3-сабақ.

Сабақтың тақырыбы:М. Дулатов «Бақытсыз Жамал» романы. Тағдырластар

Оқу мақсаты:А/И1. Композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау

Сабақ мақсаты:

Оқушылар:Шығарманың композициялық құрылымын жан-жақты талдайды.

Миға шабуыл: «Сезім мүшелері» әдісі

Оқушылар шеңберге тұрады.

Мұғалім хош иісті балауыз шамын жағады.

Сынып бөлмесіндегі балауыз шамнан шыққан хош иіс пен жылы лептің оларға қалай әсер еткенін, бүгінгі сабақтан не күтетінін сұрайды.

Оқушылар өз ойларын айтады, бір-біріне жылулық пен жақсы көңіл- күй тілейді.

Оқушылар пікір алмасып болғаннан кейін сабақтың тақырыбы мен мақсатын бірлесе отырып анықтайды.

Сабақ барысында мақсатты нәтижеге жету үшін тапсырмалар бойынша бағалау критерийін жасайды.

1- тапсырма:«Теннистік сұрақ» әдісі

Сынып оқушылары алдымен М.Дулатовтың «Бақытсыз Жамал» аудиожазылымын тыңдайды.

Аудиожазылымды тыңдап болғаннан кейін алдын ала таратылған шығарма нұсқасынан бір қысқа және бір көлемді үзіндіні таңдап алады. Екі қатарға қарама-қарсы қарап отырады.

Бірінші«Шығармадағы басты тұлға кім?Романның композициялық құрылымын ретімен көрсетіңіз? Шығарманың басты тақырыбы мен идеясы туралы не айтасыз ?» сұрақтарын қасында отырған оқушыға қояды, ол жауап бермесе қарама-қарсы отырған оқушыға қояды.

Осы ретпен бір-біріне сұрақ қою арқылы шығарма идеясын, композициялық құрылымын анықтап, зерттейді. Бір оқушы ізденіс сұрақтарын үш оқушымен алмастырып, ой бөлісуі керек. Сұрақтардың жауабын екі жақтағы оқушылар да дәптерлеріне жазып отырады. Барлық оқушылар бір-бірімен ой алмасып, сұрақтарды талдап болғаннан кейін барлығының жұмыстарын біріктіріп, бір зерттеу жұмысын жазып шығарады.

Жұмысты мұғалімге тапсырады.

Мұғалім деңгейі жоғары оқушыға жұмысқа сараптама жасап, қорытындысын шығаруды ұсынады. Деңгейі орта оқушыға автор көзқарасын өз сөзімен үшінші жақтан сипаттап жеткізеді.

2- тапсырма «Композиция- Атау- Көзқарас» әдісі

К – Композиция

Шығарманың композициясын анықтау маңызды. Шығарма бөлшектеріне талдау жасау арқылы романның композициялық ретін анықтаңыз.

А-Атау

Шығарманың композициялық ретіне талдау жасап болғаннан кейін, атауына қайта назар аудар. Шығарманың аты туралы не ойлайсыз?

К-Көзқарас

Шығарманың тақырыбы? Романда көтерілген мәселе туралы ойыңыз қандай? Шығармадағы оқиға желісін өз көзқарасыңызбен қорытындылаңыз.

3-тапсырма :«Аяқталмаған сөйлем» әдісі

Оқушылар топпен «Аяқталмаған сөйлем» әдісі арқылы шығарманың композициялық ретін сақтай отырып, сөйлемдерді жалғастырып, тұжырымды ойларын айтады.

Оқиғаның басталуы ...

Оқиғаның байланысы...

Оқиғаның дамуы...

Оқиғаның шиеленісуі...

Оқиғаның шарықтау шегі...

Оқиғаның шешімі...

Бекіту

Бұл тапсырманы орындау кезінде «Теңдеу» әдісі қолданылады.

Сынып оқушыларының барлығына шығарма үзіндісі жазылған үлестірме қағаздар таратылады. Оқушылар үзінділерден өздеріне ерекше әсер берген оқиғаларды тауып айтады.

Ойларын «Мысалы...» деген сөзбен байланыстырып отырады.

Бірінші жұп шығарма үзіндісінің 1бөлігін оқиды да, «мысалы автор...» деген сөзбен аяқтайды, ары қарай екінші оқушы оның сөзін өз сөзімен толықтырады.

Екінші жұп осы ретпен тапсырманы ары қарай орындауды жалғастырады.

Барлығы өз көқарастарын білдіріп, талдап болғаннан кейін ең соңғы оқушы «Сонымен шығарма жайында былай ойлаймын... » деген сөзбен ойды аяқтайды. Тапсырма соңында оқушылар оқырман атынан кейіпкерге жеке эмпатиялық хат жазады.

Салыстыру

6-тапсырма. Сұрақтарды топта талда

Әкесі үшін баласының ұл немесе қыз болуы маңызды болды ма?

Қалай ойлайсың, Жамалдың еркін өсуі баласының жоқтығынан ба, қазақ қоғамындағы гендерлік теңдіктің сақталуынан ба?

Жазушы кейіпкер ретінде неліктен ұл баланы таңдады деп ойлайсың?

Қазақ халқы қыз бала мен ұл баланы бірдей көрген бе?

Бағалау: Сюжеттік кесте

Оқушылар шығарманы оқиға желісі бойынша «сюжеттік кестені» қолдана отырып талдайды.