Ақтамберді Сарыұлы «Күлдір-күлдір кісінетіп» толғауы. Қазақ әдебиеті, 8 сынып, сабақ жоспары. 15-сабақ.


Қысқа мерзімді сабақ жоспары

Сабақ : № 15

Мектеп:

Пән: қазақ әдебиеті

Күні :

Мұғалім:

Сынып: 8Т1

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Бөлім:

Дананың сөзі - ақылдың көзі

Сабақтың тақырыбы:

Ақтамберді Сарыұлы «Күлдір-күлдір кісінетіп»

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары:

А/И3. Көркем шығарманың тілі

Шығармадағы көркемдегіш құралдардың (психологиялық параллелизм, перифраз, сатира, ирония, гротеск, эллипсис) қолданысын талдай отырып, автор стилін анықтау;

А/И4. Шығармашылық жұмыс

Шығармадан алған үзінділерді қайта өңдеп креативті жазу.

Сабақ мақсаты:

Көркемдегіш құралдардың қолданысын талдап, автор стилін анықтайды;

Үзінділерді қайта өңдеп креативті жазады.

Құндылықтарды игерту:

«Мәңгілік ел» жалпы қоғамдық құндылығы:

  • Тіл мен мәдениет

НЗМ құндылығы:

  • Өзіне және айналадағы адамдарға құрмет;
  • Ынтымақтастық;
  • Жауапты азаматтық позиция;

Аталған құндылықтар сабақ тақырыбы арқылы оқушылардың топтаса және жеке отырып жұмыс жасаулары, сын тұрғысынан ойлай білу, ақпаратты өңдей білу,өзіндік көзқарасын дәлелдей алу дағдылары негізінде жүзеге асады.

Пәнаралық байланыс:

Тарих пәнінен алған білімдерін еркін қолданады.

АКТ-ны қолдану дағдылары:

Слайд, бейнеклип

Бағалау критерийлері:

  • шығармадағы көркемдегіш құралдардың қолданысын талдай отырып, автор стилін анықтайды;
  • шығармадан алған үзінділерді қайта өңдеп, креативті жазады.

Дескрипторлар:

  • шығармадағы көркемдегіш құрал түрлеріне мысалдар келтіреді;
  • көркемдегіш құрал түрлерін ажыратады;
  • көркем сөз қолданысын анықтайды, оның мәнін, автордың айтпақ болған ойын түсіндіреді.
  • шығармадан алған үзіндіні қайта өңдеп, креативті жазу жазады.

Дифференциация

Оқушылардың барлығы: үзіндімен жұмыс жасайды;

Оқушылардың көбісі: көркемдегіш құралдардың қолданысын талдайды;

Оқушылардың кейбірі: креативті жазады;

Жоспар

Жоспарланатын уақыт

Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер

Дереккөздер

Сабақтың басы

4 мин

Қызығушылықты ояту

Психологиялық ахуал орнату

Оқушылар шеңбер болып тұрады, бір-бірінен үйренген жақсы қасиеттерді айтады. «Мен сенен ... үйрендім»

Топқа бөлу

«Кемедегінің жаны бір» әдісі бойынша әр топтан 1капитаннан шығады:

- екі ескек

- бір желкен

-бір матрос таңдап алады.

Үй жұмысын сұрау.

Сабақтың ортасы

2 мин

8 мин

6 мин

10 мин

10 мин

Мағынаны тану

Сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлерімен таныстыру.

1-тапсырма ЖЖ/Т.

«Дойбы» әдісі

Негізгі әрекеттер:

  • Мұғалім алдын ала дойбы тасын дайындап қояды. Топтарға дойбы шаршысы таратылады.
  • Ойынның шарты:
  • Мұғалім топтарға бірін-бірі қайталамайтындай етіп толғау мәтінін бөліп береді. Әр топ жұптарға бөлініп, көркемдегіш құралдың атауын айта отырып ойнайды.
  • Алдымен әр жұп өз мәтіндеріндегі көркемдегіш құралдарды табады. Дайындалуға берілген уақыт аяқталған соң, топтар ойынға кіріседі. Мысалы, жүрісті бастаған жұп «эпитет» десе, қарсылас жұп өз мәтіндеріінен эпитетке мысал келтіреді. Жауап дұрыс болса, дойбы тасын алға жылжытады. Қате болса, дойбы тасы шаршыдан алынып тасталады.
  • Ескерту: егер қарсылас жұп талап еткен көркемдегіш құралдар түрі мәтінде болмаса, басқасын атау керек.

2- тапсырма ТЖ.

«Қақпа» ойыны

Шешендік сөз

пафос

риторикалық сұрақ

метафора

портреттеу

мінездеу

тұрақты тіркестер

мақал-мәтелдер

символ

психологиялық параллелизм

Орындалу барысы:

- тақтада қақпаның суреті тұрады;

- қақпа алдына көркемдегіш құралдардың аты жазылған

қалташалар орналастырылады.

- мұғалім оқушыларға бір көркемдегіш сөзді айтады;

- сол сөздің қандай көркемдегіш құрал түріне жататынын

тапқан оқушы қол көтеріп, қалташаға гол (мұғалім алдын

ала таратқан өз тобының аты жазылған жетон) салады.

Соңынан ең көп гол соққан команда (топ) анықталып,

марапатталады.

Оқушыларға 2 түрлі тапсырма ұсынылады:

топтық тапсырма және жеке орындауға арналған креативті жазу. Оқушылар қалағанын орындайды.

Сергіту сәті: Оқушылар Қазақстан жұлдыздарының орындауындағы «Елім менің» әнін қосылып орындайды.

3-тапсырма ТЖ.

  • Толғаудан алынған үзіндіден көркем сөз қолданыстарын тауып, астын сызыңыздар.
  • Тұсына қандай көркемдегіш құрал түрі екенін жазып қойыңыздар.
  • Көркем сөз қолданыстарының мәнін, автордың айтпақ болған ойын түсіндіріп .жазыңыздар.

1-топ

Үзінді

Мәні

Күлдір-күлдір кісінетіп,

Күренді мінер ме екеміз?!

Жағасы алтын, жеңі жез,

Шығыршығы торғай көз

Сауыт киер ме екеміз?!

Ор қояндай жүгінтіп,

Аш күзендей бүгілтіп,

Жолбарыстай шұбарды

Тандап мінер ме екеміз?!

Сол шұбарға мінген соң,

Қоңыраулы найза қолға алып,

Қоңыр салқын төске алып,

Қол төңкерер ме екеміз?!

Тұмар мойын ат мініп,

Қоныс та қарар ма екеміз!

Ел жазылып жайлауда,

Жақсылар кеңес құрғанда,

Мұртымыз өрге шаншылып,

Бұрын да сөйлер ме екеміз?! 

2-топ

Үзінді

Мәні

От басар орны отаудай,

Қабырғасы халық орнаған жонсаудай,

Ор қояндай қабақты,

Қиған қамыс құлақты,

Сары мысықтай азулы,

Саптыаяқтай ерінді,

Қидасын кәрі жілікті,

Омырауы есіктей,

Ойынды еті бесіктей,

Табаны жалпақ тарланды

Таңбалап мінер ме екеміз?!

Сол тарланға мінген соң,

Өзен де өзен, өзен су,

Өрлерде жортар ма екеміз?!

Аңдысып жүрген дұшпанның

Бұлттан шыққан ай бетті,

Мұнардан шыққан күн бетті,

Айттырса, бермес сұлуын

Аппақ қылып мандайын,

Бұғақ қылып таңдайын,

Қиылдырып қастарын,

Төгілдіріп шаштарын,

Күнінде аламанға

Тегін олжа қылар ма екеміз?! 

Өзенге бие байлатып,

Төскейге орда орнатып,

Төрткілдеп ошақ қаздырып,

Төбел бие сойғызып,

Төменде бидің кеңесін

Біз де бір құрар ма екеміз?!

Құлаты тауға қол салып,

Садақтың оғын мол салып,

Бетпақтың ен бір шөлінен

Төтелеп жүріп жол салып,

Қолды бір бастар ма екеміз?!

3-топ

Үзінді

Мәні

Майданда дабыл қақтырып,

Ерлердің жолын аштырып,

Атасы басқа қалмақты

Жұртынан шауып бостырып,

Түйедегі наршасын,

Әлпештеген ханшасын

Ат артына мінгізіп, 

Тегін бір олжа қылар ма екеміз?!

Кеуде бір жерді жол қылсам,

Шөлең бір жерді көл қылсам,

Құрап жанды көп жиып,

Өз алдына ел қылсам!

Асқар бір тауды жайласам,

Желілеп бие байласам,

Күнде жиын, күнде той,

Қыз-бозбала ойнатсам,

Тентегін түзеп байқа деп,

Ішінен биді сайлатсам,

Құлым бір ұлдай киінсе,

Көркемін көрген сүйінсе, 

Атымтай Жомарт секілді

Атағым жұртқа білінсе!

Өзім бір бөлек жайласам,

Жігіттен нөкер сайласам,

Ойпаң жерге он отау,

Қыраң жерге қырық шатыр тігіп,

Қонағымды жайғасам!

Май жемесе қонағым,

Қан жемесе арағым,

Он кісіге жараса

Бір кісіге арнап тартқан табағым!

Халыққа атым білініп,

Шүлеңгір мырза атанар ма екеміз?!

4-топ

Үзінді

Мәні

Төскейде кеңес топтанып,

Жақсылар үйде баптанып,

Нокерлер жүрсе сап түзеп, 

Қос-қосымен шаттанып.

Қиуадан ақыл алатын,

Қияннан айла табатын

Ерлерден салсам нөкерді

Дұшпаннан кекті алатын!

Боталаған бозінген

Азан-қазан, у да шу

О да бір алса мазамды-ай!

Алғайдың құба жонына

Жайылған қойым сыймаса,

Жүз бүркеншек, жүз қоспен

Қатар жүріп жинаса!

Көк алалы көп жылқы

Көлге бір түссе көз жетпей,

Санап санын алуға

Есебіне жан жетпей... 

Беглерім мінсе шұбарын,

Жұлындай қылып жаратып!

Елден елді аралап,

Тектіден текті саралап,

Беглердің қызын айттырсам,

Нұсқасын байқап шамалап -

Сынға толса сияғы,

Әлбеті шамның шырағы,

Мұхиттан сүзіп шығарған

Қымбатты гауһар бағасы.

Жүз нарға кілем жаптырып,

Қазақтан сәнін арттырып,

Ұзатып алсам сәнменен,

Көңлімді хош таптырып!

Бала берсе тезінен, -

Пірлердің бітсе демінен,

Шілтеннің тиіп шылауы,

Артылып туса өзімнен!

Осындай берген дәулетті

Көтеріп түра алар ма екеміз?!

Оқушылар өз жауаптарын топтарда талқылайды, автор стилінің ерекшелігін анықтай отырып, шығарманың көркем тілі турасында тұжырым жасайды.

Бағалау критерийі

Дескриптор:

А/И3. Көркем шығарманың тілі

Үзіндідегі көркем сөз қолданыстарын тауып, астын сызады.

Қандай көркемдегіш құрал түрі екенін анықтайды.

Көркем сөз қолданыстарының мәнін, автордың айтпақ болған ойын түсіндіріп жазады.

5-шығармашылық бағыттағы тапсырма Ж.

«Креативті жазу»

Мұғалім өлеңнен бірнеше үзінділер ұсынады. Оқушы өз таңдауы бойынша ұнаған үзіндіні бөліп алып, қайта өңдеп, көркемдегіш құралдарды жиі және тиімді қолданып, креативті жазу жазады.

Ұсынылатын үзінділер:

  • ... Сол шұбарға мінген соң,

Қоңыраулы найза қолға алып,

Қоңыр салқын төске алып,

Қол төңкерер ме екеміз?!

Тұмар мойын ат мініп,

Қоныс та қарар ма екеміз!

Ел жазылып жайлауда,

Жақсылар кеңес құрғанда,

Мұртымыз өрге шаншылып,

Бұрын да сөйлер ме екеміз?! 

  • Кеуде бір жерді жол қылсам,

Шөлең бір жерді көл қылсам,

Құрап жанды көп жиып,

Өз алдына ел қылсам!

  • Бала берсе тезінен, -

Пірлердің бітсе демінен,

Шілтеннің тиіп шылауы,

Артылып туса өзімнен!

Осындай берген дәулетті

Көтеріп тұра алар ма екеміз?!

Бағалау критерийі

Дескриптор

А/И4. Шығармашылық жұмыс.

Шығармадан алған үзіндіні қайта өңдеп, креативті жазады.

Көркемдегіш құралдарды жиі және тиімді қолданады.

Үзіндіні өз сөзімен дамытып, жүйелі, мазмұнды жазады.

Оқушылар өз жұмыстарын қорғайды.

Қалыптастырушы бағалау

Мұғалім әр оқушыны жасаған жұмысына қарай бағалап жүреді. Үлгермей жатқан оқушыға көмектеседі.

https://www.youtube.com/watch?v=6a0JKBDhlEg

Сабақтың соңы

4 мин

Кері байланыс

Үйге тапсырма.

Басқа жанрдағы шығармалармен салыстырып келу.

Қосымша ақпарат

Дифференциация – Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Бағалау – Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік ережелері

АКТ-мен байланыс Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)

Сабақ оқушылардың жеке қабілеттерін дамытуға арналған. Олар ойнай отырып, ойлай білуге дағдыланады. Топтық тапсырма және жеке орындауға арналған креативті жазу тапсырмалары дараланғысы келген оқушыны құлшындырады.

Оқушылар өз білімдерін бағалау критерийі, дескрипторға сүйене отырып бағалайды.

Берілген тапсырмалардың қайсыбірі оқушылардың қауіпсіздігіне немесе денсаулығына қауіп төндірмейді. Осы сабақ барысында НЗМ құндылықтарын дамытады:

  • Өзіне және айналадағы адамдарға құрмет;
  • Ынтымақтастық;
  • Жауапты азаматтық позиция.
[attachment=28326:aza-debieti_8-synyp_1-tarau_15-saba_atamberdi-zhyrau-kldir-kldir-kisinetip-tolauy_mzh_-2-nsa.docx]
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter

Қарап көріңіз 👇



Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру

Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?
Пікір жазу