Жер сілкінісі туралы түсіндірме мәтіндерін оқу. Қазақ тілі, 4 сынып, дидактикалық материал.

сілкініс, зілзала, іргетас, қыртыс,

ығысу, ыдырау,

жер, төзімді, берік.

Жер сілкінісі

Жер сілкіну дегеніміз - жер қыртысы қабаттарының ығысу және ыдыраулардың әсерінен туатын жер асты қозғалысы әсерінен жер бетінің тербеле қозғалуы.Жер сілкіну ұзаққа созылмайды,әдетте бірнеше секунтдардың ішінде ғана өтеді. Бірақ жер асты дүмпулері бірінің артынан бірі қайталанып,бірнеше жылдарға жалғасуы мүмкін. Жер сілкінісі жиі қайталанатын аудандарда зілзалаға төзімді үйлер тұрғызылады. Мұндай үйлердің қабырғасы арасына темір салынған бетон құймалармен бекітіледі,іргетасының беріктігіне айрықша көңіл бөлінеді.Жер сілкіну балдары:1-2 балл - жер бетінің тербелісі құралдардың көмегімен ғана байқалады. Оны адам сезбейді!3 балл - жер асты дүмпуін аздап адам байқайды.4 балл - жер асты дүмпуі анық естіледі. Әйнек дірілдейді. Жер сілкінгенін көптеген адамдар байқайды. 5 балл - ілулі тұрған заттар шайқалады. Ұйқыдағы адамдардың көпшілігі оянады. 11-12 балл Жер бетінде көптеген жарықтар пайда болады,тауларда опырылу көп болады. Жер беті өте үлкен мөлшерде өзгеріске ұшырайды. Адамзат баласының өліміне әкеледі.

Жер сілкінісі

Жер сілкіну дегеніміз - жер қыртысы қабаттарының ығысу және ыдыраулардың әсерінен туатын жер асты қозғалысы әсерінен жер бетінің тербеле қозғалуы.Жер сілкіну ұзаққа созылмайды,әдетте бірнеше секунтдардың ішінде ғана өтеді. Бірақ жер асты дүмпулері бірінің артынан бірі қайталанып,бірнеше жылдарға жалғасуы мүмкін. Жер сілкінісі жиі қайталанатын аудандарда зілзалаға төзімді үйлер тұрғызылады. Мұндай үйлердің қабырғасы арасына темір салынған бетон құймалармен бекітіледі,іргетасының беріктігіне айрықша көңіл бөлінеді.Жер сілкіну балдары:1-2 балл - жер бетінің тербелісі құралдардың көмегімен ғана байқалады. Оны адам сезбейді!3 балл - жер асты дүмпуін аздап адам байқайды.4 балл - жер асты дүмпуі анық естіледі. Әйнек дірілдейді. Жер сілкінгенін көптеген адамдар байқайды. 5 балл - ілулі тұрған заттар шайқалады. Ұйқыдағы адамдардың көпшілігі оянады. 11-12 балл Жер бетінде көптеген жарықтар пайда болады,тауларда опырылу көп болады. Жер беті өте үлкен мөлшерде өзгеріске ұшырайды. Адамзат баласының өліміне әкеледі.