10.4.2.16 цис- және транс- изомерлердің молекулаларын стереоизомерияның бір түрі ретінде ажырату. Химия. 10 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: 10.1CХимиялық байланыс

Мектеп: Ақтау қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 10 (жаратылыстану математикалық бағыты)

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.4.2.16 цис- және транс- изомерлердің молекулаларын стереоизомерияның бір түрі ретінде ажырату;

 Сабақ мақсаттары

• Изомерлер туралы білімді еске түсіру;;
• Қос байланысы бар қосылстарының изомериясына сипаттама беру;
• Цис- және транс- изомерлерді ажырату және оны стереоизомерияның бір түрі ретінде түсіну.

Бағалау критерийлері

Оқушылар:

- алкендердің изомерлену ерекшеліктеріне анықтама бере алады;

- алкендердің цис- және транс- изомерлерін ажырата алады;

-цис- және транс- изомерлерге стереоизомерияның бір түрі ретінде түсіндіре алады.

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар жасай алады …

• Кеңістіктік изомерлердің түзілуін суреттей алады;
• Қосылыстарды атау екі тілде жүзеге асады (негізінен ағылшын тілінде)

Пәндік лексика және терминалогия:

Диалог /хат жүргізу үшін қажетті сөз тіркестері:

• Өзгерістер… байланысты жүзеге асады…

Мен осылай болжаймын…

Құндылықтарды дарыту

Топтық жұмыс дағдыларын қалыптастыру

Өз ойын еркін жеткізу үшінт әрбиелеу

Пәнаралық байланыстар

Биология, экология, физика

АКТ қолдану дағдылары

Презентацияны қолдану

Бастапқы білім

7.2В Қарапайым химиялық реакциялар

7.3BГеологиядағы химиялық қосылыстар

8.1B Металдардың белсенділік қатары

8.3 С Қайтымды реакциялар

9.2С Бейметалдар және оның қосылыстары: 16 және 17 топтары

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Ұйымдастырушылық кезең

Оқушылармен амандасу. Сабаққа қатысу бойынша тексеру. Тілдік мақсатқа берілген сөздерді қайталау.

• Оқушылар сіз бүгін ерекше жағдайда білім аласыздар. Білім алу үшін сіз жаныңыздағы көршіңізге қарап, оған бүгінгі сабақта жақсы көңіл күй мен сәттілік тілеңіз.

Ал енді маған қараңыз, менде сіздерде бүгін нәтижелі жұмыс жасауға шақырамын.

Оқушыларды топқа бөлу әрекеті тосыннан таңдау арқылы жүргізіледі. Сынып екі топқа бөлініп, топтардың атауларын қою өздерінен сұралады. Топ ішіндегі ережелерді айқындағаннан кейін топ жетекшісін тағайындайды.

Қайталау. Фронталды сұрақ.

• Алкендер дегеніміз не?
• Алкендердің жалпы формуласы қандай?
• Алкендердегі көміртек атомының гибридтелу типі қандай?
• Қанықпағандық ұғымына анықтама беріңіз?

Оқушылардан тез жауап беру сұралады. Ауызша бағалау жүргізіледі.

Алкендер - молекулаларында sр²-гибридтелген көміртегі атомдары арасында σ-(С-С) π-(С-С)-байланыстары бар қанықпаған көмірсутектерді алкендер (олефиндер) деп атайды.

Гибридизация түрі – sp²

Валенттік бұрышы –120º

Байланыс ұзындығы С = С – 0,134 нм

Құрылысы ─ жазық үшбұрыш

Байланыс түрі – ковалентті полюссіз

Қабысу түрі бойынша - σ және π

Жаңа сабақтың түсіндірілуі.

Бұл сурет арқылы қандай ассоциация туындайды?

Геометриялық изометрия – құрамы мен молекулалық массасы бірдей, бірақ кеңістікте орналасуы мен қаситтері бойынша ерекшеленетін изомерлердің болу құбылысы.

Цис-, транс – изомерия

Цис -, транс-изомеров номенклатурасы

транс-3-метил-2-пентен цис-3-метил-2-пентен

Зертханалық жұмыс Этен, пропен, бутен-1, бутен-2 және галогенкөмірсутектердің үлгілерін жасау арқылы cis-trans изомериясын зерттеу

Мақсаты:______________________________________________

________________________________________________________

Кіріспе: ________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Гипотеза:

_______________________________________________________

 Алкендердің изомерияның қандай түрлері бар?

• Цис- және транс изомерлер дегеніміз не?
• Келесі қосылыстардың құрылымдық формулаларын жазыңыз: С₆Н₁₂, С₈Н₁₆ және С₄Н₈.  
• Жоғарыда аталған көмірсутектердің шарөзекті модельдерін құрастырыңыздар. Суретін салыңыз

 Қорытынды:

Мұндай жағдайда бұл қосылыстар қалай аталады?

Кан–Ингольд–Прелог жүйесі

• Кан–Ингольд–Прелог жүйесін пайдаланып, алдымен қос байланыспен байланысқан орынбасқаштардың салыстырмалы басымдарын анықтайды және басымдылығы бойынша 1 немесе 2 сандарын береді.
• Егер қосылыстың екі жоғары топтары -байланыстың бір жағында орналасатын болса, онда орынбасқыштар Z символымен белгіленеді. Ал егер осы топтар -байланыстың екі жағында орналасқан болса, конфигурация Е символымен белгіленеді.

(Е)-2-бутен(Z)-2-бутен

(Е)-1-бром-1-нитро-2-хлорпропен

Оптикалық изомерия

Қосылыстардың молекулалары бір-біріне ұқсас және оның айнадағы бейнесі ретінде көрінетін құбылыс.

Оптикалық изомерлер асимметриялық көміртек атомы бар (төрт түрлі орынбасары бар) заттарды түзе алады.

Өзіндік жұмыс

CHBrClF молекласы оптикалық изомерия құбылысын көрсетеді. Қос оптикалық изомердің үш өлшемді суретін салыңыз.

Үшөлшемді бейнені жазудың шарттары:

Жазықтықтағы байланыс

Жазықтық артындағы көрінбейтін байланыс

Жазықтық алдындағы байланыс

Сабақты қорытындылау. Оқушылардың жұмыстарын бағалау. Мұғалім бағалауды стикерлар арқылы және ауызша жүргізеді.

Үй жұмысы. Гексен-3 молекуласының құрылысын салып, цис- және транс- изомерлерін жазыңыз.

Рефлексия

Оқушыларға бүгінгі берілген сабақта игерілген материалды түсіндегі бойынша шкала бойынша тұру ұсынылады.

Түсінбедім Өзіме сенімді емеспін Өзіме сенімдімін және

түсіндім

Сыныптың басы Сыныптың соңы

Мұғалім оқушыларға сабақта белсенді іс-әрекеттері үшін алғыс білдіреді

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілетіжоғары оқушыларға қандайміндетқоюдыжоспарлапотырсыз?

Бағалау – оқушылардыңматериалдымеңгерудеңгейінқалайтексерудіжоспарлайсыз?

Саралаусабақтыңкезкелгенкезіңіндеқоладнылуымүмкін, алайдамұғалімөзуақытынтиімдіпайдалануүшінқалыптастырушыбағалаужұмысының тез немеседұрысорындауынақарап, қабілетіжоғары оқушыларға қосымшатапсырмабереалады.

Оқушылардыңоқужетістіктеріқалыптастырушыбағалаукезіндежазбашабағаланса, ал фронталдынемесепроблемалықсұрақтардышешудеауызшабағаланады.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақбарысындасыныптуралынемесежекелегеноқушылардыңжетістік /қиындықтарытуралыненібілдім, келесісабақтарда неге көңілбөлуқажет?