Сутегі, алу жолы, қасиеттері. Химия, 8 сынып, дидактикалық материал.

Оқушының аты-жөні…………………………………… Сыныбы …..........

Практикалық жұмыс № 5: Сутекті алу және оның қасиеттерін зерттеу

ОМ: 8.4.2.1 сутегін алу және жинау, физикалық қасиетін зерттеу және оны анықтау

Кұрал-жабдықтар және реактивтер: тұз қышқылы, мырыш, су, мыс оксиді, сынауықтар, газ түтікшелер, кристаллизатор, зертханалық штатив, спиртшам, сірінке.

Жетістік критерийлері:

• Техника қауіпсіздігі ережелерін біледі
• Нұсқау бойынша жұмыс жасай алады
• Сутекті анықтауға қажетті заттарды жинай алады.
• Сутекті дұрыс жинай алады
• Сутекті анықтауға тест жүргізе алады
• Болжам бойынша жұмыс жүргізіп, қорытынды жасай алады

Қауіпсіздік техникасының ережелері:

• Шыны ыдыспен жұмыс істегенде, пробиркаларды штативқа бекіткенде өте сақ болыңдар, өйткені шыныдан жасалған құралдар өте сынғыш
• Қышқылдар ерітінділерімен жұмыс жасағанда өте абай болыңдар, егер қышқыл қолға тийсе, тез арада сумен жуып, мұғалімдеріне айтыңдар.
• Спиртшамды қолдағанда жанып тұрған спиртшамды басқа партаға апармаңдар.
• Тәжірибелерді бітірген соң жұмыс орындарын тазалыққа келтіріңдер.

Жұмыстың барысы

• Мырыш пен тұз қышқылы арасындағы орынбасу реакция арқылы сутекті алу (судың ығыстыру тәсіл арқылы)

• Мырыштың 2-3 түйіршігін пробиркаға орнатып қойыңдар
• Мырыш бетіне дейін тұз қышқылын құйыңдар
• Пробиркадағы жүрген реакциясын бақылаңдар
• Өз бақылауларынды жазып, сутегінің реакция теңдеуін құрастырыңдар, осы реакция қай типке жататынын анықтаңдар.

Бақылау:................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

Реакция теңдеуі:...................................................................................................................

Реакция типі:.........................................................................................................................

2 Сутекті тазалыққа тексеру.

Бақылауларыңды жазыңдар.

Бақылау:.................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

3.Сутектің физикалық қасиеттерін зерттеу.

• Сутек жинаған пробиркасын қарастырып шығыңдар, оның физикалық қасиеттерін белгілеңдер: агрегаттық күйін, түсін, иісін, суда ерігіштігін, ауаға қатысы бар тығыздығын.
• Өз бақылауларыңды жазыңдар, сәйкес қорытындыны келтіріңдер.

Бақылау:................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

Қорытынды:..........................................................................................................................

4. Сутектің химиялық қасиеттерін зерттеу.

А) Мыс оксидін сутекпен тотықсыздандыру.

• Құрғақ пробиркаға мыс (II) оксидін салып қойыңдар.
• Штативтің лaпкасына бекітіп қойыңдар.
• Газ түтікшенің аяғы жағын мыс (II) оксиді бар сынауығына түсіріп қойыңдар, газ түтікшесі затты тигізбеу керек (заттың үстінде болу керек).
• Пробиркадағы зат бар жерін ғана қыздырыңдар. Пробирканың қабырғаларында және мыс оксидінің бетіндегі не болып жатқанын бақылаңдар?
• Мыс оксидінің беті қызыл түске айналғанда қыздыруын тоқтатыңдар. Пробирканы суытыңдар.
• Өз бақылауларынды жазып, реакция теңдеуін құрастырыңдар, осы реакция қай типке жататынын белгілеңдер.

Бақылау:................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

Реакция теңдеуі:...................................................................................................................

Реакция типі:.........................................................................................................................

Қорытынды:

Лабораторияда сутекті .......................................................................................................

арқылы алуға болады. Оны.........................................................................тәсіл арқылы жинайды, сутекті жинағанда пробирканы......................................................, өйткені ол ауадан................................. . Сутекті ........................................ шырпымен ........................................... тексереді, сол кезде жеңіл .................... пайда болады. Ауада сутек ........................................, оның жану реакциясынынң өнімі ...................... болып келеді. Сутекте ......................................................................... қасиеттері бар, өйткені ол мыс (II) оксидінен мысты ......................................................