Қасым Аманжолов «Өзім туралы» өлеңі. Қазақ әдебиеті, 11 сынып, сабақ жоспары. 3 нұсқа.

 «Таныстым»

 Қазақ тілі әдістеме бірлестік жетекшісі:

_____________

Қысқа мерзімді жоспар

ӨЗІМ ТУРАЛЫ

Өзге емес, өзім айтам өз жайымда,Жүрегім жалын аткан сөз дайында.Тереңде тұнып жатқан дауыл күйдіТербетіп, тулатып бір қозғайын да…

Аманжол Рақымжанның Қасымымын,Мен қалған бір атаның ғасырымын.Біреуге жұртта қалған жасығымын,Біреуге аспандағы асылымын.

Шарлаған жолым жатыр жер бетінде,Көрінер көлеңкесі келбетімде.Қай жерде үзіледі қайран сапар,Түйін боп өмірімнің бір шетінде?

Сол жерге қалармын ба мәңгі тоқтап,Жоғалып жер бетінен сүрлеу-соқпақ?Немесе бастармын ба екінші өмір,Жалынды жыр жолында қызыл шоқ қап?

Дүние, жалт-жұлт еткен кең мекенім,Көре алмай көп жерінді мен кетемін.Арпалыс алақұйын заманаларАрбасып тұрып алды, мен не етемін?!

Өмір жоқ түскен жерде бір арнаға,Көп күттім, көп тіледім құмарлана.Қайтейін, жетер емес қысқа өмірім,Алыстан көрінгенмен мұңарлана.

Сен неткен бақытты едің, келер ұрпак,Қараймын елесіңе мен таңырқап.Жаңғыртып жер сарайын сен келгенде,Көрпемді мен жатармын қырда қымтап.

Жүзінде кәрі жердің әжімі көп,Ізімді табарсындар әзер іздеп.Оқырсың сонда, мүмкін, бұл жырымды,«Досың да, туысың да біздерміз», – деп.

Ризамын туғаныма адам болып,Өкінбен қаламын деп бір күн солып.Адамзат сапарының мейманымызБір мезет жер бетіне кетер соғып.

Екі көз – екі жұлдыз мандайдағы,Көруші ең қүбылысты кай-кайдағы.Япырмай, сен де бір күн сөнермісіңҚап-қара түнек болып маңайдағы?!

Өкінбен мен де бір күн өлемін деп,Өкінем ұқсата алмай келемін деп.Күніне жүз ойланып, мың толғанам,Өзіммен бірге өлмесін өлеңім деп.

Барым да, бақытым да осы өлеңім,Жақыным, жүрегімнің досы өлеңім.Өмірге келгенім жоқ бостан-босқа,Мен қайтіп босқа жасап, босқа өлемін?!

Гүрілдеп жалын атқан кеудем – көрік,Сөз соғам құлашымды еркін керіп.Суарып шынықтырам күйге малып,Болсын деп әрі әдемі, әрі берік.

Құя алман үгітілген балшық өлең,Көңілімде көл жасаман тамшыменен.Серінің семсеріндей сертке таққанӨлеңнің өткірін бір алшы менен.

Ежелден еркебұлан Қасым едім,Бұлқына тасып едім, басып едім.Жүзім – жаз, көңілім – көктем, кең пейілді,Жақсының жүрегіне ғашық едім.

Сөзім – жыр, лебізім – күй, ерке едім,Өз жерім, өз елімде еркеледім.Өмірдің алтын сарай аспанынаҚиялым қақты қанат ерте менің.

Кең жайдым құлашымды дүниеге,Білдім мен қайғыра да, сүйіне деӘйтеуір, әрі-сәрі болғаным жоқ,Ұқтым мен көңілімнің күйі неде…

Аяған жүрегім жоқ жолдасымнан,Сый көрді небір сараң мол Қасымнан.Жолдастың жүзін қайта алдым жинап,Айрылсам ала көңіл он досымнан.

Қасыммын, сол баяғы бір Қасыммын,Бақытын ойламаймын құр басымның.Тымырсық түнек болсаң – дұшпаныңмын,Ақ көңіл адал болсаң – сырласыңмын.

Боламын ақын Қасым әлі де менӨлеңін бөбегіндей әлдилеген.Қанатын қағып жылдам келер жылдар,Бәрін де қарсы аламын ән-күйменен.

Бір күн от өмірім қалса өшіп,Қайран ел туған жерден кетпес көшіп.Торқадай жамылып ап топырағын,Жатармын өз жерімде бір төмпешік.

Дариға, о, дариға, шіркін дәурен,Басымнан таярмысың бір күн, дәурен?!Жалт беріп жоғалар ма нажағайдайЖүзіңде шалқып тұрған күлкім, дәурен.

Тоқтамас өмірімнің сағатындайЖүрегім енді қанша соғар тынбай?Тыншыр ма ақтық рет бір талпыныпМерт болған балапанның қанатындай?

Түсірген ой сәулесін шап тарапқа,Ақылдың алты оты сөнген шақта,Бұл күнде саңқылдаған сұнқар үнім,Кетерсің судай сіңіп табиғатқа.

Сондықтан ап кел бері домбырамды,Кеудеме күй қанатты қондыр әнді.Берейін өмірімнен өлең жасап,Шашайын оңды-солды мол мұрамды.

Дүниеге келер әлі талай Қасым,Олар да бұл Қасымды бір байқасын.Өртке тиген дауылдай өлеңімдіҚасымның өзі емес деп кім айтасың?!