Музыка өнері және қазақтың киелі домбырасы / Қазақтың ұлттық аспаптары. Қазақ тілі, 7 сынып, презентация.
Бөлім: «Музыка өнері және қазақтың киелі домбырасы»
7 сынып Т1
Сабақтың тақырыбы: «Қазақтың ұлттық аспаптары»
Оқыту мақсаты:
Ж2. Жанрлық және тілдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу.
ӘТН1. Жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазуБағалау критерийлері:
Жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу.
Жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазады.
Ұлттық аспаптар:
Аспаптар:
Домбыра — қазақ халқыныҚазақ халқыңҚазақ халқы ең кең тараған екі ішекті, көп пернелі музыкалық аспабы. Ол – қазақтар өмірінде маңызды орын алатын, өзіндік музыкалық сипаты бар аспап. Алғаш эпикалық дәстүр шеңберінде жырЖыр, толғауТолғау, термелерді сүйемелдеуге қолданылған домбыра кейін аспаптық шығарма – күй жанрының қалыптасуына ықпал еткен.
Асатаяқ - қазақ халқының ежелгі музыкалық аспабы. Асатаяқты абыздарАбыз (адам) мен бақсыларБақсы ұстанған. Әдетте, олар асатаяқты қылқобыз бен даңғыраның үніне қосып қолданатын болған.Қобыз - таңқаларлық пішінді және ғажайып сазды, бай тембрлі аспап. Кобыз ен коне аспаптардын бірі.
Жетіген – ескі жеті ішекті дыбысты аспап, түрі гуслиді немесе жатқан араны еске салады.Желбуаз – үрмелі аспаптар тобына жататын, ерте заманнан келе жатқан ел көзіне еленбеген көне музыкалық аспаптың бірі. Аспап иленген мал терісінен жасалады. Сырт көрінісі меске ұқсас.
Аспаптар:
Ұран – жауынгерлердің қолданған, үрмелі музыкалық аспабы. Ертеде үрмелі аспаптарда ойнауға арналған саңылаулары болмаған, сол себепті ұран тек дабыл дыбыстарын беруге арналған.
Даңғыра — қазақтың көне ұрмалы-сылдырмақты, қатты дыбысты музыкалық аспапМузыкалық аспаптар. Бұл бір жағы терімен қапталған, ішкі жағынан темірТемір алқаларАлқа, сақиналарСақина мен сылдырмаларСылдырма (мұндай бет жоқ) ілінген дөңгелек шығыршық.
Уілдек - ауызбен үрлеп ойнайтын қазақтың қыштан жасалған аспабы.Сылдырмақ – сілкімелі музыкалық аспап. Бұл аспап тұтасымен қола, мыс, жез секілді металдар мен шырша, емен, үйеңкі сияқты ағаштардан жасалады.Талқылайық
Сұрақтар:
1. Үндестік заңы дегеніміз не?Жоғарыда келтірілген ұлттық аспап атауларына үндестік заңына сай жалғау жалғап көріңдер (домбыра - ға, домбыра –лар т.б)2. Мақала деген не, ол қалай жазылады?3. Нұсқаулық деген не, ол қалай жазылады?4. Әңгіме туралы не білеміз?Тапсырма:
1-топ: Шетелдік қонақтарға қазақтың ұлттық саз аспаптары сыбызғы, кепшік, домбыра, асатаяқ, қобыз, жетіген, желбуаз, ұран, даңғыра, уілдек, сылдырмақ т.б аспап атауларын таныстыру мақсатында және күйлерінің шығу тарихы туралы топта шағын мақала жазыңыздар. (Қазақтың халық музыка аспаптар мұражайына саяхатты алуға болады)
2-топ: Белгілі бір аспапта ойнау (қалай отыру, аспапты қалай ұстау т.б) туралы нұсқаулық жазыңыз.
3-топ: Ұлттық аспаптар домбыра, қобыз, сыбызғы, даңғара, үскірік, кепшік, шаңқобыз, жетіген туралы шағын әңгіме ертегі құрастырыңыз.
Салыстыру кестесі:
Рефлексия:
1.Менің түсінгенім...
2.Менің үйренгенім...
3.Менің ұсыныстарым...
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» Freedom bank-те керемет акция! 1000 ₸ кэшбек сыйлайды
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды