Ли Куан Ю и Махатхир Мухаммад: «үшінші әлемнен бірінші әлемге. Дүние жүзі тарихы, 11 сынып, дидактикалық материал.

 1.Қосымша

 Модернизация - (франц.-жаңғырту) артта қалған елдердің алдыңғы қатардағы елдердің деңгейіне жетуге бағытталған мемлекеттік саясаты.Жаңғырту (Модернизация; фр. Modernisation — жаңа, қазіргі заманғы ) — жекелеген тетіктер мен түзілімдердің құрылымдарын өзгерту арқылы білдектің функционалдық және басқа да қасиеттерін жақсарту, сенімділігін арттыру және пайдалану мерзімін ұзарту. Жаңғырту өнеркәсіптік жабдықтарды, аспаптарды, тұрмыстық бұйымдарды оларды жасаудың технологиялық процесіне күрделі өзгеріс енгізбей-ақ жетілдірудің барынша тиімді тәсілі. Жаңғырту негізгі жаңғырту жөне жабдықты жаңғырту тағы басқа болып бөлінеді.Халықтың қоныстануының географиялық ерекшелігі Қазақстан халқының саны аумағынын, үлкендігіне сай келмейді. Халықты біркелкі қоныстандыру және үлкен аймақты игеру мүмкін емес. Сонымен бірге халықтың қоныстануына табиғат жағдайы қолайлы жерлердің тек 1 / 3 бөлігі ғана жарайды. Сондықтан да мемлекетті модернизациялау бағдарламасында негізгі рөлді халықты аумақтық ұымдастыруга баса назар аударады. Оның дұрыс орындалуы халықтың еңбек әлуетін тиімді пайдалануға мүмкіншілік береді. Халықты аумақтық ұйымдастыруға орналасу және қоныстану жатады. Әскери техниканы модернизациялау (Модернизация военной техники; французша moderne — жаңа, қазіргі уақыттағы) — әскери техниканың ескірген үлгілерінің сипаттамаларын едәуір жақсарту және пайдалану тиімділігін арттыру мақсатында конструкциясын, материалы мен әзірлеу технологиясын өзгерту аркылы жаңарту.Әскери техниканы модернизациялау кезінде оның жекелеген бөліктері: тораптары, аспаптары, құрылғылары, жүйелері және т.б. өзгертіледі.Әскери техниканың ірі және күрделі үлгілерінің (түрлерінің) осыңдай бөліктері қару-жарақ пен техникалық құралдардың тұтас кешендері болуы мүмкін (мысалы, сүңгуір қайықтағы стратегиялық ракеталық қару кешені). Қандай жағдайда болмасын, Әскери техниканы модернизациялау нәтижесінде үлгінің құрьмысы мен даярлау технологиясы көп өзгертілмеуі. оны пайдалану едәуір киындатьшмауы және кызмет көрсетілетін жеке құрамның саны көбейтілмеуі тиіс. Әскери техниканы модернизациялау кезінде көбінесе күшін, беріктігін, пайдалану мерзімін, әлсіз буындардың төзімділігін, конструкциялардың мықтылығын арттырады, пайдаланудағы зиянды және әйгілегіш сипаттамаларды азайтады, басқаруды автоматтаңдыратын, пайдалану қауіпсіздігін, зақымдардан қорғауды жеңілдететін жаңа жүйелер мен күрылғылар қосылады. Әскери техниканы модернизациялау, әдетте, ескірген әскери техниканы казіргі заман талаптарының денгейіне жеткізу кажеттілігінен туындайды.

 https://surak.baribar.kz/125401/

Начало формы

Конец формы

Начало формы

Конец формы

Негізгі айырмашылық - модернизация теориясы және тәуелділік теориясы

 Модернизация теориясы мен тәуелділік теориясы екі даму теориясы болып табылады, олардың арасында кейбір айырмашылықтарды анықтауға болады. Алдымен әр теорияның мәнін түсінейік. Тәуелділік теориясы отаршылдық және пост-отаршылдық күш-жігердің салдарынан шеткері елдерді үнемі өздері пайдаланатындығын көрсетеді. Екінші жағынан, модернизация теориясы қоғамдардың дамымағаннан қазіргі қоғамға дейінгі өзгеру процестерін сипаттайды. Бұл модернизация теориясы мен тәуелділік теориясының негізгі айырмашылығы. Осы мақалада екі теорияның арасындағы айырмашылықты қарастырайық.

Тәуелдік теориясы дегеніміз не?

 Тәуелділік теориясы отаршылдық және пост-отарлау әрекеттері салдарынан шеткері елдерді (немесе дамушы елдерді) негізгі (үнемі дамыған елдер немесе басқа да бай елдер) үнемі пайдаланады. Тәуелділіктің теоретиктері әлемдік жүйе дамушы елдер әрдайым экономикалық тұрғыдан тәуелді және дәулетті елдер пайдаланатындай етіп ұйымдастырылғанын айтады. Тәуелділік теоретиктерінің дәлелі, отарлау кезеңінде негізгі елдер отарларды пайдаланды және үлкен дамыды. Мысалы, отарлық империялардың көпшілігі өз колонияларының түрлі минералдарын, металдарын және басқа да өнімдерін пайдаланды. Бұл олардың өнеркәсіптік, ауқатты империялар ретінде пайда болуына мүмкіндік берді. Сонымен қатар, олар құлдықты алға тартты, осылайша өндіріс шығындары олардың пайдасына азайтылуы мүмкін. Тәуелділік теоретиктері мұндай шаралар болмаған кезде көптеген елдер мұндай бай империяларға айналмайтынын атап өтті. Отаршылдық неоколониализммен әлдеқашан аяқталған болса да, бұл эксплуатация әлі де жалғасуда. Олардың пайымдауынша, бұл негізінен сыртқы қарыздар мен сауда арқылы көрінеді. Мұны одан әрі түсінейік. Көптеген дамыған елдер кедей елдерге сыртқы қарыздарды әртүрлі даму схемалары бойынша кейде тікелей және басқа уақытта Халықаралық ұйымдар, мысалы, Халықаралық валюта қоры немесе Дүниежүзілік банк арқылы ұсынады. Бұл оларды экономикалық тұрғыдан бай елдерге тәуелді етеді және қарыздар болады. Олар тез дами алмайды, өйткені ел дамуға емес, қарызды төлеуге көбірек алаңдайды. Сондай-ақ, сыртқы сауда туралы сөз болғанда, дамушы елдердің көпшілігі шикізатты экспорттайды. Бұл елге көп пайда әкелмейді, өйткені шикізат үшін минималды сома төленеді.

Модернизация теориясы дегеніміз не?

 Модернизация теориясы сонымен бірге тәуелділік теориясынан бұрын пайда болған даму теориясы болып табылады. Бұл тұрғыда тәуелділік теориясын модернизация теориясына реакция ретінде қарастыруға болады. Модернизация теориясы қоғамдардың дамымай қалған заманнан қазіргі қоғамға ауысу процестерін сипаттайды. Бұл 1950 жылдары дамуға қатысты қолданылатын негізгі теория болды. Ол қоғамды экономикаға, саясатқа, қоғамға және мәдениет тұрғысынан қазіргі заманғы күйден қазіргі заманғы мемлекетке айналдыратын процестерге назар аударады. Ол білім беру, технология және т.б. даму үшін маңыздылығын атап көрсетеді.

 Модернизация теориясы дамушы елдерде байқалуы керек кемшіліктерге тоқталып, мұндай ерекшеліктердің арқасында елдер модернизациялай алмады деп атап өтті. Алайда, теорияның кейбір нақты шектеулері - бұл дамыған және дамушы елдердің мүдделері әр түрлі екенін көре алмау, сонымен қатар теңсіздік елдің модернизациядан бас тартатын негізгі белгісі болып табылады.

Модернизация теориясы мен тәуелділік теориясының арасындағы айырмашылық неде?

Модернизация теориясы мен тәуелділік теориясының анықтамалары

Тәуелділік теориясы: Тәуелділік теориясы отаршылдық және колонизаторлық әрекеттің салдарынан шеткері елдерді (немесе дамушы елдерді) түбегейлі (дамыған елдер немесе басқа да бай елдер) үнемі пайдаланады деп көрсетеді.

Модернизация теориясы: Модернизация теориясы қоғамдардың дамымағаннан қазіргі қоғамға дейінгі өзгеру процестерін сипаттайды.

Модернизация теориясының сипаттамасы және тәуелділік теориясы

Хронология:

Тәуелділік теориясы: Тәуелділік теориясы модернизация теориясына реакция ретінде пайда болды.

Модернизация теориясы: Модернизация теориясы 1950 жылдары пайда болды.

Экономикалық даму:

Тәуелділік теориясы: Бұл дамушы елдер пайдаланылатын әлемдік жүйеде теңсіздік елдерді дамудан сақтайды.

Модернизация теориясы: Бұл теория дамудың әр түрлі әлеуметтік процестерге негізделген ішкі фактор екенін және дамушы елдер әлі де модернизацияға жетпеген сатыда екенін көрсетеді.

Кескіндік сыпайылық:

1. Пайдаланушының тәуелділік теориясы: Wykis (Жеке жұмыс) [Қоғамдық домен], Wikimedia Commons арқылы

2. Вехсельбергердің «Шанхай-пудонг панорамасы» - Жеке жұмыс. [CC BY-SA 3.0] Wikimedia Commons арқылы

https://kk.mort-sure.com/blog/difference-between-modernization-theory-and-dependency-theory/