Химиялық тепе-теңдік және оның ығыс жағдайлары. Ле Шателье-Браун принципі. Химия, 10 сынып, презентация.

NaOH(с.е.) + HCl(с.е.) → NaCl(с.е.) + H2O(с.)

N2(г) + 3H2(г) → 2NH3(г)

AgNO3(с.е.) + NaCl(с.е.) → AgCl(қ.) + NaNO3(с.е.)

SO3(г) + H2O(с.) → H2SO4(с.е.)

CH4(г) + 2O2(г) → CO2(г) + 2H2O(с.)

BaO(қ.) + H2SO4(с.е.) →BaSO4(қ.) + H2O(с.)

2HCl(с.е.) + Na2CO3(с.е.) → 2NaCl(с.е.) + CO2(г) + H2O(с.)

2SO2(г) + O2(г) → 2SO3(г)

2C2H6(г) + 7O2(г) → 4CO2(г) + 6H2O(с.)

Орындалу уақыты:

4 минут

Химиялық тепе-теңдік және оның ығыс жағдайлары.

10.2С Химиялық тепе-теңдік

Оқу мақсаттары:

10.3.3.1 тәжірибе жүзінде әр түрлі факторлардың химиялық тепе-теңдікке әсерін зерттеу;

10.3.3.2 химиялық тепе-теңдікке температура, концентрация және қысымның әсерін болжау;

10.3.3.3 тепе-теңдік константасының өрнегін құрастыра алу.

Бағалау критерийлері:

Ле Шателье принципін қолдана отырып тепе-теңдік ығысуын болжайды;

химиялық реакция жылдамдығына әсер ететін жағдайларды анықтай алады;

жағдайларды өзгерту арқылы тепе-теңдікке әсер еткендігін анықтай алады.

Тақырыпқа сәйкес үш тілдік терминдердер тізімі:

Химиялық тепе-теңдік

Динамикалық тепе-теңдік

! Динамикалық тепе-теңдік тек жабық жүйелерде болуы мүмкін.

Проблемалық сұрақ

Химиялық реакцияларды тепе-теңдік бағытын өзгертуге болады ма?

?

Химиялық тепе-теңдік ығысу бағыты

A + B ⇄ C + D

Ле Шателье-Браун принципі

химиялық тепе –теңдікте тұрған жүйе күйіне сыртқы факторлардың біреуімен (қысым, температура , концентрация) әсер етсек, тепе – теңдік сол факторды әлсірету бағытына қарай ығысады.

Анри Луи Ле Шателье

(1850–1936)

Концентрацияның реакцияның тепе-теңдігіне әсері

Реагенттердің біреуінің концентарциясының ↑ өнімдер түзілу жағына;

Өнімдердің біреуінің концентрациясының ↑ реагенттер түзілу жағына тепе-теңдікті жылжытады.

Реагенттердің біреуінің концентарциясының ↓ тепе-теңдікте солға;

Өнімдердің біреуінің концентрациясының ↓ тепе-теңдікте оңға жылжытады.

Жүйедегі тепе теңдіктің ығысуына температураның әсерін демонстрациялау моделі:

t↑, эндотермиялық реакция бағытына ығысады

t↓, экзотермиялық реакция бағытына ығысады

N2 + 3H2 ↔ 2NH3

1көлем 3 көлем 2 көлем

4 көлем > 2 көлем

Қысымның реакцияның тепе-теңдігіне әсері

Жүйедегі тепе теңдіктің ығысуына қысымның әсерін демонстрациялау моделі:

N2 + 3H2 ↔ 2NH3.

Р ↑, көлемі аз бағытқа ығысады

Р ↓, көлемі көп бағытқа ығысады

Тепе- теңдікке катализатор әсері

Катализатор бірдей дәрежеде тура және кері реакциялардың жылдамдығын арттырады.

Бірақ тепе- теңдіктің ығысуына әсер етпейді

Тепе-теңдік константасы, Kc

Тепе-тендіктің термодинамикалық сипаттамасы - тепе-теңдік константасы болып табылады. Мысалы, тепе-теңдіктің жалпы схемасы мынадай болса:

aA + bB ⇄ cC + dD

Онда тепе-тендік константасының мағынасы төмендегідей:

К - концентрациялық тепе-теңдік константасы деп аталады, себебі оның мағынасына тепе-теңдіктік концентрациялар кіріп тұр.

Есте сақтаңыз!

[қатты заттар] тепе-теңдік константасы, Kc өрнегіне енгізілмейді.

Жаттығу

Келесі химиялық реакциялар үшін тепе-теңдік константасы өрнегін құрастырыңыз және өлшем бірлігін анықтаңыз.

10 Минут

Өзара тексеру

Үй жұмысы

*Ле Шателье принципі біздің өмірімізге қалай әсер етеді?

**Өз жауабыңызды мысал арқылы дәлелдеңіз (мысал химияға байланыссыз болуы қажет)