Атом орбитальдарының гибридтелуі (sp, sp2, sp3) және молекула геометриясы. Химия, 10 сынып, сабақ жоспары, 3 сабақ.

Сабақтың тақырыбы

3 сабақ

Атом орбитальдарының гибридтелуі (sp, sp², sp³) және молекула геометриясы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

• әртүрлі гибридтелу түрлерінің мәнін түсіндіру
• BF₃, CH₄, NH₃, H₂O, ВеСl₂ мысалында молекуланың электронды және кеңістіктік құрылысына зат қасиетінің тәуелділігін түсіндіру

Оқыту мақсаттары

Донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру

Бағалау критерийлері

Тілдік мақсаттар

Байланыстың түзілу механизмін сипаттайды және түсіндіреді

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

Валентті электрондар тотығу дәрежесіне ...... дәрежесіне теңдеседі.

Байланыстың түзілуі ….. есебінен түзіледі.

Байланыс полярлығы….

..... донор болып табылады

..... акцептор болып табылады

Құндылықтарды дарыту

Жеке және топтық, сыныппен жұмыстар орындау, сыныптастарымен өзара талқылау ұйымдастыру және бағалау оқушылардың Ынтымақтастық, достастық қарым-қатынастарын нығайтуға ықпал етеді. Ашықтық өзін еркін ұстауға, өз ой-пікірін еркін жеткізе білуге үйретеді, қорытындылау барысында Өмір бойы білім алу құндылықтары көрініс алады.

Пән аралық байланыстар

Математикамен байланыстыра отырып әртүрлі гибридтелу түрлерінің мәнін түсіндіру, берілген қосылыстарды мысалға ала отырып молекуланың электронды және кеңістіктік құрылысына зат қасиетінің тәуелділігін түсіндіру, бөлшектер немесе молекулалардың пішінін және гибридтелуін анықтау молекулалық, электрондық, құрылымдық формулаларын жазу және шар тәрізді модельдерін жинау, тапсырмалар орындау

АКТ қолдану дағдылары

Сабақта көрсетілім жасау, ғаламтордан қосымша ақпараттар алу оқушылардың АКТ дағдыларын дамытады.

Бастапқы білім

7.3В Химиялық элементтердің периодтық кестесі

8.1А Атомдағы электрондар қозғалысы

8.3С Бейорганикалық қосылыстың негізгі кластары. Генетикалық байланыс.

9.1С Химиялық элементтердің периодтық жүйесі

10.1A Атом құрылысы

Сабақ

тың жоспар

ланған кезеңдері

Сабақтың басы

Сәлемдесу

Түгелдеу

Үй тапсырмасын тексеру және кері байланыс беру

Ой қозғау

Оқу мақсаттарын баяндау

(С)-бүкіл сыныпты оқыту әдісі

Сұрақтарға жауап беру:

- Коваленттік байланыс дегеніміз ...

- Коваленттік полюсті байланыс ...

Мысалдар келтіру ...

- Коваленттік полюссіз байланыс ...

Мысалдар келтіру ...

(Б)-бағалау

• әртүрлі гибридтелу түрлерінің мәнін түсіндіру
• BF₃, CH₄, NH₃, H₂O, ВеСl₂ мысалында молекуланың электронды және кеңістіктік құрылысына зат қасиетінің тәуелділігін түсіндіру

Презентация жасау

Сабақтың ортасы

М–мұғалімнің түсіндіруі

Гибридтелу-пішіндері әр түрлі, энергиялары шамалас орбитальдардың араласып, пішіні, энергиясы, байланыс бұрышы, т.б. сипаттамалары 

бірдей гибридтелген жаңа орбитальдар түзілуі, гибридтелу атомдар арасында коваленттік байланыс түзілген кезде жүреді, гибридтелген орбитальдар байланыс түзетін басқа атомдардың орбитальдарымен бүркесу аймағы жеке s-немесе p-орбитальдармен салыстырғанда үлкенірек болады, сондықтан гибридтенген орбитальдар түзетін химиялық байланыстар гибридтелмеген орбитальдар түзетін байланыстардан берік болады.

Ынтымақтастыру атмосферасын құру

Проблемалық сұрақтар беру

Оқу мақсатына қайта оралу

(С)-бүкіл сыныпты оқыту әдісі

(Жж)-жеке жұмыс

Теориялық ақпараттар негізінде бөлшектер немесе молекулалардың пішінін және гибридтелуін анықтау үшін алгоритм құру:

(С)-бүкіл сыныпты оқыту әдісі

Берілген кестеге сүйене отырып қасиеттері және молекуланың кеңістіктік құрылымы тәуелділігін талқылау:

............................................................................

(Б)-бағалау

(Т)-топтық жұмыс

Этан, берилий хлориді, су, аммиак, бор фториді, кремний хлориді, этан, төртхлорлы метан, бензолдың молекулалық, электрондық, құрылымдық формуласын жазу және шар тәрізді модельдерін жинау:

(С)-бүкіл сыныпты оқыту әдісі

1. Неліктен молекулаларға осындай кеңістіктік пішін тән?

2. Кеңістіктегі пішіндері заттың қасиетіне қалай әсер етеді?

3. Заттың құрылысына сәйкес заттардың физикалық қасиеттерін болжауға болады ма?

(С)–бүкіл сыныпты оқыту әдісі

Терминдермен жұмыс

• әртүрлі гибридтелу түрлерінің мәнін түсіндіру
• BF₃, CH₄, NH₃, H₂O, ВеСl₂ мысалында молекуланың электронды және кеңістіктік құрылысына зат қасиетінің тәуелділігін түсіндіру

Бейнежазба: электрон орбитальдарының гибридтелуі:

https://www.youtube.com/watch?v=z1VB_Y4BbtA

https://www.youtube.com/watch?v=nXrzxZcv3Fs

https://www.youtube.com/watch?v=twtNyYOeBoQ

Бейнежазба-Гибридтелу:

https://www.youtube.com/watch?v=hqLf2rv2G58

Кесте «Гибридтелу типтері»:

http://physic.kemsu.ru/pub/library/learn_pos/Udin_ModelChemSoed/HTML/soder/2/2_4.htm

Сабақтың соңы

Кері байланыс жасау

Үй тапсырмасын беру

Бүгінгі сабақ барысында оқу мақсаттарына сәйкес атқарылған іс-әрекеттерді, тапсырмаларды меңгеру бойынша өз ой-пікірін стикерлерге жазып, өз таңдауына жапсыру

• 10 сынып оқулығынан «Гибридтелу», «Молекулалардың электронды және кеңістіктік құрылысына зат қасиетінің тәуелділігі» тақырыптарын оқу
• Тақырып соңында берілген жаттығуларды орындау, есептерді шығару

Арнайы кесте және стикерлер

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

(С)-бүкіл сыныпты оқыту әдісі

(Жж)-жеке жұмыс

(Т)-топтық жұмыс

Сабақтың бастапқы бөліміндегі ұйымдастыру сәті және сабақтың ортаңғы, соңғы бөлімдеріндегі белсенді іс-әрекеттер барысында оқу кабинетіндегі оқушылардың денсаулығы мен қауіпсіздік техникасының ережелері мұхият сақталады.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?

Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?