Металдық байланыс. Химия, 10 сынып, презентация.

Металдық байланыс

Миға шабуыл

1. Химиялық заттардағы бөлшектерді тұтас қылатын не?

2. Барлық байланыстардың күші бірдей ме?

3. Металдағы атомдарды не ұстап тұрады?

Жұппен жұмыс жасаңыз және жауаптарыңызды ақ параққа жазыңыз.

«Келісемін / келіспеймін»

1. Бөлшектерді бірге ұстап тұратын тартылыс күштері байланыстар деп аталады.

2. Барлық бөлшектер бір-бірін белгілі бір аралықта тартады, яғни оларға сол бөлшектерді кері итеру үшін үнемі энергия қажет.

3. Заттарды балқыту не қайнату үшін қыздыру керек.

4. Бөлшектердің арасындағы байланыстарды үзу үшін, энергия беру арқылы, оларды бір-бірінен ажыратамыз.

5. Барлық байланыстардың күші бірдей

6. Темір секілді металдарда, немесе гауһар секілді қатты заттарда байланыстар өте берік, сондықтан олардың балқу температуралары өте жоғары.

7. Сұйық су бөлшектері арасындағы тартылыс күштері гелий атомдары арасындағы күштерден артық, бірақ темір атомдары арасындағы тартылыс күшінен әлсіздеу болады.

8. Оттегі O2, азот N2, көмірқышқыл газы CO2, су H2O, және метан CH4 секілді көптеген маңызды кішкене молекулалар ішінара иондық байланыс арқылы біріккен.

9. Су қайнап жатқанда су молекуласындағы мықты О-Н ковалентті байланыстар үзіледі.

«Химиялық заттардағы бөлшектерді тұтас қылатын не?» деген видеоны көрсету

https://twig-bilim.kz/kz/learning-materials/atoms-and-bonding-chemical-bonds/9

Металдағы атомдарды не ұстап тұрады?

Металдар сыртқы қабаттағы элеткрондарын өте оңай жоғалта алады, және олардың барлығы электрондар 'теңізін' құрайды. Электрондарын жоғалтқан атомдар катион деп аталатын оң иондарға айналады. Бұл катиондар тор деп аталатын үлкен, тұрақты, үш өлшемді құрылымда орналасқан. Металдардағы байланыс металдық байланыс деп аталады, ол – электрондар теңізі мен оң металл катиондары арасындағы тартылыс. Байланыс әдетте өте мықты, сондықтан металдардың көбіне балқу температурасы жоғары болады. Электрондар белгілі бір атомға байланыспағандықтан, өте оңай қозғала алады. Егер металды баттареяға жақындатсақ, электрондар бір бағытта қозғалады, зарядтың осы қозғалысы электр тогы деп аталады. Сондықтан барлық металдар электр тогын жақсы өткізеді.

3s-тағы электрон көрші атомдардың бос 3р орбитальға ауысады.

Мына сұрақтарға жауаптарды постер ретінде дайындаңдар.

С1. Металдар неліктен иілгіш болып келеді. (оңай қалыпқа салынады)

С2. Неліктен алтын жүзіктер саф алтыннан жасалмайды?

Постерді бағалау критерийлері

Постерде сұрақтардың нақты жауабы көрсетілен

Постер көрнекті дайындалған (сурет, пішіндер, т.б.)

С1. Металдар неліктен иілгіш болып келеді. (оңай қалыпқа салынады)

Металды қысқан кезде металл катиондар қабаты бір бірінен сырғып, электрондар теңізі бос кеңістікке қарай ағады. Металл бұзылмайды және сынбайды, тек қана пішіні өзгереді.

С2. Неліктен алтын жүзіктер саф алтыннан жасалмайды?

Құймалар – металдар мен басқа заттың қоспасы болады, көбінесе екі металдың қоспасы кездеседі. Мысалы, қола (мыс пен қалайы), болат (темір+көміртек)

Таза металдар негізі жұмсақ болып келеді, бірақ металға басқа атомдар қосылса олардың сырғуы қиындай түседі. Алтын зергерлік бұйымдарда өте жұмсақ болғандықтан қолданылмайды. Алтынның құрамына күміс немесе мыс қосылады, әйтпесе оның пішіні тез бұзылады.

«Металдық байланыс» деген видеоны көрсету

https://twig-bilim.kz/kz/film/metallic-bonding