Биология | Дұрыс тамақтану

Өзімізге белгілі әртүрлі факторларға сүйенсек, денсаулыққа байланысты тамақтану – ең маңызды мәселе. Өйткені, тамақтану – адам ағзасы үшін энергетикалық материал ( энергия көзі ) болып табылады. Сонымен қатар, ағзадағы биологиялық белсенді заттардың пластикалық материалы мен стимуляторы болып табылады. Практикалық түрде көптеген адамдар объективті және субъективті себептерге байланысты тамақтану режимін бұзуда. Соның салдарынан ағза өте қажетті биологиялық белсенді заттарды керегінше ала алмайды.
Қазіргі таңда алиментарлық жағдайына байланысты бірсыпыра, аурулардың түрлерінің көбейгені белгілі. Қалыптан артық тамақтанғаннан кейін гипертоникалық ауру дамиды және атерсклероз, бедеулік, семіру, өте бөлу жолдары және несеп жолдарының аурулары, ишемиялық ауру, диабет және т.б. аурулар туындайды. Ал адам ағзасына тағамдық заттармен энергия жетіспеушілік мынадай ауруларға әкеп соқтырады: кахехисия, маразм, диатрофит, анемия, рахит, көздің күндіз көріп, түнде көрмеуі (куриная слепота), гингивитер,полиневриттер, нәрестелер өлімінің жйілеуі, гастриттер, ісік(рак), туберкулез және т.б. аурулар пайда болады.
Ғылыми зерттеулер қорытындылары тамақтану факторы ағзаны әртүрлі аурулардан қорғайтындығын және қорғай отырып иммундық жүйеге спецификалық және спецификалық емес түрде әсер ететіндігін, ағзаның өсіп-жетілуіне, физиологиялық жүйенің дұрыс жұмыс жасауына, денсаулығын сақтауға, жұмыс қабілетін, ағзаның ауруларға қарсылық күшін арттырып, дені сау ұрпақ келтіруіне әсер етіп, өмірін ұзартудағы маңызы зор екендігі дәлелденуде. Ол ағзаны қоршаған ортадағы бөгде агенттерге төзімділігін, кедергісін арттырады, балалардың өсу, даму ырғағын анықтайды.
Жоғарыдағы баяндалған мәліметтерден денсаулық сақтау ұйымының тамақтану факторына үлкен көңіл бөлетінін көреміз. Мәселен, қазіргі кезде денсаулық сақтау ұйымының ғылыми-практикалық қызметкерлері денсаулыққа байланысты ешқандай әлеуметтік-гигиеналық шарт қоя алмай отыр. Себебі, адамдар керекті құнды тағаммен тамақтанбау өз алдына, санитарлық-гигиеналық қалыптарға сай тамақтанбағандық салдарынан да денсаулықтары нашарлауда.
Жүкті және емізулі әйелдер жағдайы бұл фактілерді түсіндіруде маңызды топты құрайды. Себебі, бұлардың арасында анемия 30 және одан да жоғары.
1990-1995 жылдары туылған балалар 1980-1985 жж. Туылған балалармен салыстырғанда, төмен антрометрикалық көрсеткішті көрсетеді.
Әдебиеттегі деректер және біздің зерттеу материалдарымыз бойынша сапасыз, құнарсыз тағаммен тамақтанған жүкті әйелдерден сәбилердің төмен салмақпен туылатындығы және осы аналардың жүкті кезінде анемиямен, токсикозбен ауыратындығы дәлелденді.
1990-1995 жылдардағы әлеуметтік-экономикалық ахуалдың қиындаған кезінде туған сәбилердің антрометриялық орташа өлшемдері 1980-1985 жылдардағы деңгейімен салыстырғанда статистикалық дәлдікте төменгі дәрежеде анықталады.
Сәбилердің антенаталды өсіп-жетілуіне әлеуметтік-экономикалық және биологиялық факторлардың әсерлері тиемелді түрде болатындығы анықталды, бірақ әлеуметтік-экономикалық ахуалдың аналар мен перзенттердің денсаулық көрсеткіштеріне теріс әсер ету ықпалы биологиялық факторлардың тегеурінін пәрменді екендігі дәлелденді.
Ана денсаулығы – биологиялық фактор, бірақ денсаулығы жақсы аналар екі түрлі жағдайда сәбилерді дүниеге келтіреді. Осыған орай, 1990-1995 жылдарда туған сәбилердің самотометриялық көрсеткіштері анағұрлым төменгі деңгейде анықталды. Бұл ретте қиын жағдайда әлеуметтік-экономикалық факторлардың пәрменділігі байқалды. Биологиялық фактордың күші әлсіздік танытып, экономикалық ахуал әсері басымдық көрсетті.
Денсаулығы жақсы аналардан туған сәбилердің салмақ-бой индексі әлеуметтік-экономикалық факторлардың әсеріне арнайы көрсеткіш бола алады. 1980-1985 жылдары бұл деңгей 65.0-65.2 г/см, ал 1990-1995 жылдары 62.2-62.4 г/см-ге тең болды(норма 65.0 г/см-ден жоғары). ....
Рефераттар
Толық

Дұрыс тамақтану

Ашық сабақтың тақырыбы: Дұрыс тамақтану – денсаулық кепілі
Сабақтың мақсаты: Дені сау болып өсуі үшін дұрыс қоректену керектігін түсіндіру;
Білімділігі: Адам денсаулығының қымбаттылығын түсіну, дәрумендер туралы білімдерін кеңейту;
Дамытушылығы: Оқушылардың өз пікірлерін тыңдай отырып, қосымша мәліметтер бере отырып
денсаулық құндылығы, дұрыс тамақтану туралы түсініктерін кеңейту
Тәрбиелілігі: Денсаулықтың адам өміріндегі маңыздылығын түсіндіру, дұрыс тамақтана білуге тәрбиелеу
Сабақ түрі: жаңа сабақ, дәстүрлі емес
Көрнекілігі: Суреттер, интерактивті тақта, мақал - мәтелдер,

САБАҚ БАРЫСЫ:
I. Ұйымдастыру кезеңі /950 - 953/ 2 - 3 минут
Сәлеметсіздер! Дүниетану сабағына қош келдіңіздер!
- Балалар, қол ұстасып шеңбер құрайық. Қане, бір - бірімізге қарайық досыңның күлімдей қарағаны саған қуаныш әкелмей ме? Ендеше шат көңілмен өлеңімізді бастайық:
Біздің топта ұл - қыздар, Тату – тәтті ойнаймыз.
Сыйластықпен өмір сүріп, Тек жақсылық ойлаймыз.
Армысың Алтын Күн! Армысың көк аспан!
Армысың Достарым! Сендерді көріп қуанам!

ІI. Үй тапсырмасын тексеру /953 - 1005/ 10 - 12 минут
- Сенің отбасыңда қандай дәстүрлер бар?
- «Қонақжайлылық» дегенді қалай түсінесің?
- Қазақ халқының «жылу жинау» дәстүрі туралы әңгімеле.
- «Адамгершілік» және «мейірбандық» дегенді қалай түсінесің?.....
Балабақша сабақ жоспары
Толық