Қалқаман Сарин (Өмір өлшемі)

Құдайға құл екенін күнде айғақтап,
Көрмеген тірі жанды бір ғайбаттап.
Оңаша ойға батып отырды қарт,
Жанында немересі жүрді ойнақтап.

Маңдайдан бала терін тамшылатып,
Қасына келді дағы....
Өлеңдер
Толық

Қалқаман Сарин (Әдеп)

Бір ғұлама, тәрбиесі тым бөлек,
Шәкірттердің қарсы алдына бірде кеп.
Түзу сызық сызып қойып тақтаға,
Сынақ болар сұрақ қойды «Бұл не?» – деп.

Біреулері: «Бұл бір деген сан» – деді,
Біреулері: «Бәлкім, жалғыз жан...» – деді.
Біреулері «Таяқша,-деп, тік тұрған,
Улап-шулап айтып....
Өлеңдер
Толық

Қалқаман Сарин (Алланың бары ақиқат)

«Алладан басқа жоқ Тәңір,
Мұхаммед – оның елшісі».
Соны айтып жаннат баққа кір,
Иманың – жанның емшісі.
Болуы қиын Хаққа құл,
Ібіліс болса көршісі.
Адамның көбіі жатбауыр –
Заманның жалған....
Өлеңдер
Толық

Қалқаман Сарин (Заң дәстүр)

Ата заңымның анасы болған дәстүрім,
Ата салтында – ғажайып ғұрып, жақсы ырым.
Ата бабамның ақ отау, алтын бесігі –
Атамекенім! Алладан соңғы басты ұғым!

Шариятымды, ар-ұятымды шаң басып,
Шаңырақ қалды. Шежіре сырдан шал қашып.
Шала білетін ұлтымның....
Өлеңдер
Толық

Сөндірмей шоғын үміттің...

Сөндірмей шоғын үміттің,
Етекті басқан бақ пен сор.
Адасып мен де жүріппін,
Шындықты көрмей, әттең, сол.

Тәрізді кейде көлеңкең
Қасыңда жүрер....

Өлеңдер
Толық

Қалқаман Сарин (Мадақтап мінсіз Алланы)

Құл болу құрмет қой, ҚҰДАЙҒА,
Фәнилік ұмытып уайымды.
Нұр шашқан нығметті бұл айда,
Бір түн бар - мың айдан қайырлы!

Бұл түнді тең қылған бір Аллаһ!
Сексен үш жыл менен төрт айға.
Бұл түнде бұйырған....
Өлеңдер
Толық

Қалқаман Сарин (Қадір түні)

Құл болу құрмет қой, ҚҰДАЙҒА,
Фәнилік ұмытып уайымды.
Нұр шашқан нығметті бұл айда,
Бір түн бар - мың айдан қайырлы!

Бұл түнді тең қылған бір Аллаһ!
Сексен үш жыл менен төрт айға.
Бұл түнде бұйырған....
Өлеңдер
Толық

Қалқаман Сарин (Толғау)

Ерлерім мініп ақ боз ат,
Еліме қонған бақ ғажап.
Алаң да алаң заманда,
Бабам да талай тартты азап.
Алланың ғана құлымын,
Алаштың ғана ұлымын!
Азаттық үшін күреспеу –
Азамат деген....
Өлеңдер
Толық

Қалқаман Сарин (Бұл өмір...)

Бұл өмір қысқа, құстың тұмсығындай,
Жастығың жара бермес бүршік ыңғай.
Өкініп өткен күнге өксігенмен,
Жуарсың көңіліңнің кіршігін қай?

Бұл өмір – ойнап жүріп от басулар.
Кездейсоқ кездесулер, қоштасулар.
Таусылған тағдырларды....
Өлеңдер
Толық

Шәкәрім Құдайбердіұлының «Қалқаман – Мамыр» поэмасындағы Қалқаман мен Мамыр бейнесі

Дәуір тұлғасы Шәкәрім Құдайбердіұлының шығармашылығы

Шәкәрім Құдайбердіұлы – Қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Абай ауданы, Қарауыл ауылында дүниеге келген. Қазақ ақыны, ойшыл, композитор, аудармашы. Әкесінен жастай жетім қалып, немере ағасы Абай Құнанбаевтың қолында тәрбиеленді. Бұл жағдай Шәкәрім Құдайбердиевтің дүниеге көзқарасының қалыптасуына, ақындық шеберлігінің шыңдалуына зор әсер етті. Орыс, араб, парсы, түрік тілдерін жетік меңгеріп, Батыс, Шығыс әдебиетін зерек білді. Жеті жасынан бастап өлең жазып, өмірінің ақырына дейін ағартушылық бағыт ұстады.
Абайдың жаңашылдық дәстүрін дамытып, Абайдан кейінгі екінші реалист ақын атанды. Ақынның творчествосы сан-салалылығымен ерекшеленді, оған көңілдің шат-шадыман әуені де, көкіректі қарс........
Рефераттар
Толық